محمدصادق عابديني
هيچ اثر تصويري فاخري درباره زندگي حضرت فاطمه زهرا(س) توليد نشده است، يكي از كارگردانان سينما مي‌گويد تا حمايتي انجام نشود، كاري توليد نمي‌شود!
سال گذشته و در روزهايي كه هنوز شر داعش از سر مردم سوريه كم نشده بود، با پيروزي‌هاي جبهه مقاومت و ايجاد آرامش نسبي در اين كشور، بلافاصله يك شبکه ماهواره‌اي اسلامي، دست به كار ساخت سريالي به نام «سيده الضو» (بانوي نور) شد؛ سريالي درباره زندگي حضرت زهرا(س) كه در حد بضاعت يك شبكه خصوصي توليد شد.
در كشور جنگ زده سوريه شايد زير سايه جنگ داخلي و مبارزه با تروريسم، مسائل فرهنگي كمتر مجال ديده شدن داشته باشد، اما این کشور آستين همت را بالا مي‌زند و سريالي تاريخي درباره شخصيت و زندگي دوختر گرامي رسول‌الله(ص) توليد مي‌كند. حدود هزار كيلومتر دورتر از سوريه، كشور ما قرار دارد؛ جايي كه نه خبري از جنگ داخلي است، نه مسائل فرهنگي زير سايه جنگ رفته و نه بضاعت صداوسيما و وزارت ارشاد از شبكه «النعيم» سوريه كمتر است.
در صداوسيما درباره زندگي معصومين(ع) همانند سريال‌هاي «امام علي(ع)، «تنها‌ترين سردار»، «ولايت عشق» در سينما هم اثري مانند «محمد رسول‌الله(ص)» و «رستاخيز» ساخته شده است. در اينجا برخلاف سوريه جنگ زده آنقدر دست كارگردان‌هاي سينما و تلويزيون باز است كه درباره شخصيت‌هاي صدر اسلام نيز فيلم و سريال ساخته شود. از زندگي «شوذب» از صحابه امير المؤمنين گرفته كه داوود ميرباقري به هنرمندي آن را در «معصوميت از دست رفته» به تصوير كشيد تا زندگي مختار ثقفي در «مختارنامه» و زندگي حضرت عبدالعظيم حسني(ع) در «مسافر ري» كه هر دوی اين آثار نيز از ساخته‌هاي ميرباقري است. در تلويزيون كارهایی توليد شده و در سينما نیز در دهه 60 زندگي «قيس بن مسهر» فرستاده امام حسين (ع) در فيلم ماندگار «سفير» به تصوير كشيده شده است. در ميان اين آثار اما جاي پرداختن به يك موضوع كاملاً خالي است؛ چرا در ام القراي جهان اسلام هيچ فيلم يا سريالي درباره زندگي حضرت فاطمه (س) ساخته نشده است؟!
انسيه شاه حسيني فيلمنامه نويس و كارگردان در مصاحبه با «ايسنا» درباره اينكه چرا درباره زندگي حضرت زهرا(س) فيلم ساخته نشده، مي‌گويد: يكي از مهم‌ترين دلايلي كه فيلمي براي حضرت زهرا(س) ساخته نشده، اين است كه با وجود آنكه علاقه‌مند به انجام اين كار زياد است ولي حمايتي وجود ندارد.
شاه‌حسيني مي‌افزايد: من مطمئنم كه هنرمندان انگيزه ساخت فيلم براي حضرت فاطمه(س) را دارند، به خصوص كساني كه در سبك‌هاي مذهبي و دفاع مقدس كار مي‌كنند علاقه مند هستند اما آن چيزي كه مانع انجام اين كار مي‌شود عدم حمايت است. اگر وزارت ارشاد يا نهادهاي ديگري كه بودجه دراختيارشان است بيايند و اعلام كنند امسال مي‌خواهيم فيلمي راجع به حضرت فاطمه(س) بسازيم، مطمئنم فيلمسازان براي ساخت چنين فيلمي صف خواهند كشيد.
شاه حسيني با بيان اينكه تهيه كننده خصوصي از پس ساخت چنين فيلم‌هايي بر نمي‌آيد، تصريح مي‌كند: انگيزه ساخت اين فيلم‌ها وجود دارد اما كساني كه حمايت مالي مي‌كنند بايد جلو بيايند، زيرا اين كارها تهيه كننده خصوصي ندارند و كارهاي پرخرجي است و در نتيجه بايد تهيه‌كننده دولتي داشته باشند. تلويزيون هم مي‌تواند نقش مهمي در اين زمينه داشته باشد و اقدام به ساخت تله فيلم كند.
تا به حال اظهار نظر‌هاي متعددي درباره تمايل به ساخت فيلم يا سريال درباره زندگي حضرت زهرا(س) به ميان آمده است. از مرحوم فرج الله سلحشور گرفته تا پوران درخشنده، هر كدام به نوعي خواسته‌اند تا درباره زندگي بانوي دوعالم كاري تصويري توليد كنند. پوران درخشنده در اين باره مي‌گويد: ساخت فيلم درباره زندگي شخصيت بزرگي چون حضرت فاطمه زهرا(س) موضوعي است كه بايد به آن توجه جدي شود و فيلم‌هايي بايد توليد شود كه بتوانند به خوبي نشان دهنده عظمت اين شخصيت بزرگ باشند.
اين كارگردان معتقد است: براي ساخت چنين فيلمي ما نيازمند فيلمنامه نويسان قهاري هستيم كه بتوانند فيلمنامه هايي خوب با ساختار پر قدرت بنويسند. چون در بسياري از كارهاي مذهبي و تاريخي ضعف فيلمنامه لطمه‌هاي فراواني به اين فيلم‌ها زده است.
درخشنده اذعان مي‌كند: اگر خواهان ساخت فيلمي قوي در اين زمينه هستيم بايد سرمايه‌گذاران و تهيه‌كنندگان پرقدرتي وارد اين عرصه شوند. شايد يكي از دلايلي كه باعث شده تا به حال درباره زندگي حضرت زهرا (س) فيلمي توليد نشود، اشاره درست پوران درخشنده به نبود فيلمنامه‌هاي خوب در اين زمينه باشد. جواد نوروزبيگي از جمله تهيه كننده هايي است كه هم با سينما و هم با تلويزيون كار كرده است. وي در اظهار نظري درباره ساخت فيلم با محوريت زندگي حضرت زهرا(س) گفته است: ما موظف هستيم حتماً توليداتي با كيفيت در زمينه زندگي حضرت زهرا(س) توليد كنيم و اين كار، كار خيلي عجيب و غريبي نيست. اين فيلم‌ها بايد توسط كارگردانان مطرحي ساخته شوند كه از اعتبار بسياري در سينماي ايران برخوردارند. كارگرداناني مثل حاتمي كيا، مجيدي، تبريزي، راعي، مهرجويي، بني اعتماد، ميركريمي، درويش و... كارگرداناني هستند كه قابليت ساخت فيلم در اين زمينه را دارند.
اين تهيه كننده مي‌گويد: با توجه به اختلاف‌هايي كه بين شيعه و سني درباره اتفاق‌هاي دوران زندگي حضرت زهرا(س) وجود دارد، مي‌توان اين فيلم را به گونه‌اي ساخت كه مورد پذيرش اهل تسنن نيز قرار گیرد، اهالي سينما وظيفه دارند فيلم‌هاي قابل تأملي درباره زندگي ائمه اطهار(ع) بسازند.
به نظرم داستان‌هاي جذاب و تأثيرگذاري دراين زمينه وجود دارد كه در صورت حمايت نهادهاي دولتي مي‌توان فيلم‌هاي تأثيرگذاري در اين زمينه ساخت. نوروزبيگي تصريح مي‌كند: ساخت فيلم درباره زندگي حضرت زهرا(س) قطعاً پروژه سنگيني است و نمي‌توان در اين زمينه كم گذاشت. از سويي ديگر بايد نظرات كارشناسان مذهبي را نيز در ساخت اين گونه فيلم‌ها لحاظ كرد. تحربه ساخت فيلم‌هاي سينمايي و آثار فاخر تلويزيوني نشان داده است بدون حمايت از نهادهاي فرهنگي و سرمايه گذاري ويژه، امكان ساخت اثري فاخر با محوريت زندگي معصومين(ع) وجود ندارد.
زماني كه حتي نهادهاي شيعي در خارج از كشور تمايل به حمايت از توليد فيلم درباره زندگي ائمه(ع) را دارند، مي‌توان از اين ظرفيت براي ساخت اثري فاخر درباره حضرت زهرا(س) نيز استفاده كرد. تجربه ساخت فيلم «رستاخيز» فارغ از محتواي اين فيلم نشان مي‌دهد در كشورهاي همجوار مؤسسات مذهبي براي كار فرهنگي علاقه دارند و مي‌شود با ارائه طرح‌هاي مناسب زمينه سرمايه گذاري آنها را ايجاد كرد.
