محمد صادقي
توريست‌هاي خارجي در واحدهاي بوم‌گردي بين 15 تا 20 دلار براي هر شب اقامت پرداخت خواهند كرد؛ قيمت‌هايی پايين براي جذب گردشگراني كه حضور در طبيعت ايران و سرزدن به شهرهاي كوچك و روستاها را به حضور در شهرهاي بزرگ و هتل‌هاي چند ستاره ترجيح مي‌دهند.
روز گذشته و در حاشيه نشست هیئت دولت، علي اصغر مونسان، رئيس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، درباره توسعه بوم‌گردي در ايران، گفت: يكي از اقدامات خوبي كه براي اقامت ارزان قيمت انجام شده موضوع بوم‌گردي است كه باعث اشتغال در شهرهاي كوچك و روستاها شده است. وی تأكيد كرد: براي مسافران خارجي قيمت‌ها ارزان، اما متفاوت است و براي هر شب اقامت ۱۵ تا ۲۰ دلار از آنها دريافت مي‌شود. مونسان با بيان اينكه وضعيت كيفي بوم‌گردي‌ها متفاوت است، افزود: واحدهاي بوم‌گردي مثل هتل‌ها داراي ستاره نيست و براي وضعيت كيفي آنها بايد آيين نامه تدوين شود.
بوم‌گردي؛ واژه‌اي غريب اما آشنا
اقامتگاههاي بوم‌گردي با هدف توسعه پايدار، احياي فرهنگ‌ها و ارزش‌هاي بومي و سنتي، حفظ محيط زيست و كمك به اقتصاد جوامع محلي راه‌اندازي مي‌شوند. واژه بوم‌گردي چند سالي است وارد ادبيات گردشگري شده است. پيش از آن «اكوتوريسم» واژه پركاربردتري بود. اكوتوريسم تا مدت‌ها در ايران مترادف طبيعت‌گردي بود، اما اين واژه با گسترش توريسم فرهنگي، توسعه يافته و اكنون علاوه بر طبيعت‌گردي، بوم‌گردي به انسان‌شناسي نيز توجه دارد. بوم‌گردي نشان داده است كه در كنار طبيعت گردي به گردشگري فرهنگي نيز توجه دارد و يك بوم‌گرد در مسافرت به مناطق مختلف علاوه بر حضور در طبيعت، تلاش مي‌كند با نزديك شدن به زندگي مردم بومي و آشنايي با خرده‌فرهنگ‌هاي مناطق مختلف، علاوه بر انتخاب اقامتگاه سنتي، در خوراك و حتي پوشاك نيز بر پايه فرهنگ مردم منطقه عمل كند. از اين جهت بوم‌گردي واژه‌اي آشناست و سابقه آن همپايه صنعت گردشگري است، از سوي ديگر از آنجا كه صنعت گردشگري در ايران بيشتر از آنكه بر پايه طبيعت‌گردي باشد بر تمركز روي شهرهاي بزرگ پيش رفته است و سرمايه گذاري روي صنعت توريسم بيشتر به ساخت هتل‌هاي كوچك و بزرگ در شهرهاي مقصد گردشگري تأكيد داشته است. بوم‌گردي به رغم ظرفيت خوبش براي جذب گردشگر نتوانسته است نقش تأثير گذاري در درآمدهاي گردشگري كشور ايفا كند، براي همين يكي از سياست‌هاي سازمان ميراث فرهنگي، توسعه بوم‌گردي بوده؛ سياستي كه به عقيده كارشناسان تا به حال توفيق چنداني نداشته است! سيدمحمد حسيني، مدير كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان مركزي، مي‌گويد: اقامتگاههاي بوم‌گردي هيچ گونه اثر مخربي بر بافت تاريخي و منطقه‌اي ندارد و سبب پويايي اقتصادي و توسعه گردشگري روستايي، مرمت و احياي بافت‌هاي قديمي مي‌شود. اقامتگاههاي بوم‌گردي به دليل استقرار در بافت فرهنگ روستايي يا بافت‌هاي تاريخي، توان جذب مطلوب گردشگران خارجي را هم دارند. بوم‌گردي نگاه اقتصادي به يك فرهنگ قديمي در ميان ايرانيان دارد. فرهنگ پذيرايي از مهمان و رعايت آداب اين فرهنگ كه شامل ارائه خدماتي است كه تشابه زيادي به خدمات هتلينگ دارد. سابقه اقامتگاههاي بوم‌گردي در كشور به يك دهه قبل بازمي‌گردد كه با ابتكار يك فرد علاقه‌مند به گردشگري در روستاي گرمه اصفهان راه‌اندازي شد و پس از آن احداث اقامتگاههاي بوم‌گردي در مناطق روستايي و سپس بافت تاريخي شهرها گسترش يافت و در سال‌‌هاي اخير نيز تعداد اقامتگاههاي بوم‌گردي رو به فزوني نهاده است. با اين حال بيشتر ميهمانان اين اقامتگاه‌ها را فعالان صنعت توريسم به ويژه راهنمايان گردشگري و همين طور گردشگران ورودي به كشور تشكيل مي‌دهند و اين اقامتگاه‌ها آن طور كه بايد در جذب ساير گردشگران از اقبال كافي برخوردار نبوده‌اند. دليل اين امر را مي‌توان در عدم اطلاع رساني عمومي در رابطه با فعاليت اقامتگاههاي بوم‌گردي دانست كه خود ابعاد گوناگوني همچون اطلاع رساني در زمينه ماهيت شكل‌گيري و فعاليت اين واحدهاي اقامتي و همين طور اطلاع رساني درباره تعداد اقامتگاه‌ها در سطح كشور و پراكندگي آنها در نواحي مختلف را در بر مي‌گيرد و در اين خصوص ضعف‌هايي نيز ديده مي‌شود.
اشتغال‌زايي در شهرهاي كوچك و روستاها با توسعه بوم‌گردي
حضور گردشگران در مناطق مستعد بوم‌گردي كه تقريباً شامل تمامي حوزه جغرافيايي كشور مي‌شود، باعث ايجاد اشتغال و جلوگيري از مهاجرت مي‌شود. سعيد اوحدي معاون برنامه‌ريزي و سرمايه گذاري سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري، پيش‌بيني مي‌كند تا پايان سال جاري 50 هزار شغل در حوزه بوم‌گردي، اشتغال روستايي و صنايع دستي ايجاد شود. سميه حيدري معاون سرمايه گذاري اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان كرمانشاه، معتقد است: بوم‌گردي با كمترين سرمايه ممكن و حداقل بوروكراسي به سمت جلو حركت مي‌كند، بوم‌گردي نسبت به ساير پروژه‌ها و سرمايه گذاري ها، آورده كمتري مي‌خواهد.
بوم‌گردي راهي براي جذب توريست بيشتر
توريست‌هاي خارجي رفتارهاي جمعي دارند كه باعث مي‌شود بنا به مبدأ ورودي آنها شاهد بروز رفتارهاي مختلفي باشيم. براي نمونه توريست‌هاي كشورهاي عربي به دست و دلبازي در خرج كردن و رفاه طلبي مشهورند و در عوض شهروندان اروپايي تلاش مي‌كنند اقتصادي‌ترين و كم هزينه‌ترين روش‌هاي سفر را دنبال كنند. اين اتفاق حتي باعث مي‌شود تمايل به بوم‌گردي در ميان اروپايي‌ها بيشتر باشد و حضور در اقامتگاههاي بوم‌گردي براي توريست‌هاي اروپايي شيرين‌تر و مطلوب‌تر از اقامت در هتل‌هاي گران قيمت باشد. توجه به توسعه بوم‌گردي و پايين آوردن هزينه‌هاي اقامت در كشور، باعث مي‌شود تا امتياز سفر به ايران براي اين دسته از توريست‌ها بيشتر شود.
رئيس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري مي‌گويد: تمهيداتي براي پايين‌تر آمدن قيمت گردشگري در كشور انديشه شده است. موج طبيعت‌گردي در دنيا ايجاد شده و طبيعت‌گردي در دنيا در حال رشد است، در داخل كشور ما نيز همين‌طور است. خوشبختانه توانستيم با ايجاد اقامتگاههاي بوم‌گردي هم كمبود فضا را جبران و هم قيمت‌تمام شده را كنترل كنيم. بوم‌گردي ارزان يكي از موضوعاتي است كه مي‌تواند به سفر ارزان كمك كند. كاهش قيمت برابري ريال ايران با دلار امريكا به خودي خود باعث كاهش هزينه‌هاي سفر به ايراني مي‌شود، اما سازمان ميراث فرهنگي قصد دارد تا اين هزينه پايين را بيش از پيش كم كند و ارائه راهكار حضور توريست در اقامتگاه بوم‌گردي، يكي از اين شيوه‌هاست. هزينه جزئي 20 دلاري براي يك شب اقامت در واحدهاي بوم‌گردي بسيار ارزان‌تر از اقامت در هتل است و شايد همين موضوع جاذبه حضور در ايران را پررنگ‌تر كند.
