نويسنده: محمد رضا هاديلو
حال خوزستان خوب نيست و اين حقيقتي است که نمي
توان ناديده گرفت. همين چندماه پيش بود. در روزهاي گرم تابستان دما آنچنان بالا
رفت که در چهار دهه اخیر بی سابقه بود، به نحوی که گرمای شدید موجب شد در 53 روز که
خوزستان دمای بالاتر از 54 و 55 درجه سانتیگراد را تجربه ميکرد، ساعت اداری در استان
کاهش یابد.
حتی در برخی روزها دمای هوا در زیر نور خورشید،
به حدود 60 درجه سانتیگراد هم رسيد. با این وجود با همکاریها و پیگیریهایی که صورت
گرفت، خوزستاني ها تابستان و پاییز بی تنشی را از لحاظ تأمین آب و برق در خوزستان سپري
کردند.
اما با اينکه همگان مي دانستند خوزستان نياز به توجه ويژه دارد، شواهد
نشان مي دهد مسئولان امر آنچنان که بايد دست به کار نشده اند و گويي همه چيز را به
دست ابر و باد و مه و خورشيد و فلک سپرده اند.
در همين رابطه مدیرکل مدیریت بحران خوزستان با انتقاد
از بی‌توجهی نسبت به هشدارهای اعلام شده در خصوص وضعیت منابع آبی مي گويد:
"اداره کل هواشناسی خوزستان، سازمان آب و برق خوزستان و حتی اداره کل حفاظت محیط
زیست خوزستان، از همان ابتدا ضمن در نظر گرفتن مشکلات معیشتی مردم در بحث کشاورزی و
افزایش نرخ بیکاری به طور مرتب گزارشها و هشدارها در زمینه منابع آبی و وضعیت هواشناسی
و ذخایر آبی استان خوزستان را ارائه دادند و این گزارشها از سوی ستاد مدیریت بحران
خوزستان به صورت هشدار به دستگاه های متولی اعلام شد اما متأسفانه نسبت به این هشدارها
بی توجهی صورت گرفت. "
کیامرث حاجی زاده با اشاره به اینکه برخی نیروگاههای
برق آبی خوزستان در حال خروج از مدار تولید هستند، اولويت اول استان را تامین آب شرب
عنوان کرده و ادامه مي دهد:"در دهه اخیر سابقه نداشته است که مانند آنچه که امسال
مشاهده کردیم، وضعیت آب شرب در دی ماه در شهر هندیجان دچار مشکل شود و یا وضعیت آورد
سدها به این صورت شود، اما متأسفانه به هشدارهایی که داده شد، توجهی نکردند. و امروز
خوزستان دارای چنین وضعیتی شده و دارای مشکل است. "
*کشوري ها به داد استاني ها برسند
حالا وضعيت خوزستان به جايي رسيده که مسئولان اين استان تاکيد دارند وضعیت خشکسالی در خوزستان اعلام شود و حتي پيشنهاد شده وزرای کشور، نیرو
و جهاد کشاورزی و همچنین سازمان مدیریت بحران با تشکیل جلسه ای با توجه به مسائل استان،
تمهیدات لازم را برای خوزستان در نظر بگیرند تا نیاز آبی خوزستان را تأمین و از
وقوع بحران جلوگيري کنند."
در همين راستا معاون مطالعات پایه سازمان آب و برق
خوزستان مي گويد: "شرایط منابع تأمین کننده روان آب هایی که به استان خوزستان
سرازیر می شوند در حوضه های بالادست به مراتب وخیم تر است و این موضوع موجب افزایش
نگرانی شده است. "
هوشنگ حسونی زاده ادامه مي دهد: "از ابتدای
سال زراعی جاری هم حجم بارندگی در حوضه آبریز کرخه 68 درصد، در حوضه کارون بزرگ 73
درصد و در حوضه جراحی و زهره 72 درصد کاهش یافته است و در مجموع حوضه های آبریز تأمین
کننده خوزستان با 71 درصد کاهش بارش مواجه شده اند. "
وي با اشاره به پیش بینی های هواشناسی اعلام شده
از سوی مدیرکل هواشناسی خوزستان درباره بارندگی در سه ماهه آینده در استان عنوان کرد:
انشاءالله که پیش بینی های هواشناسی که آقای بهادری برای ماه های آینده به آن اشاره
کرد، محقق شود. اما به طور کلی مدلهای هواشناسی که توسط سازمان آب و برق خوزستان بررسی
شده، نشانگر تداوم خشکسالی و کم بارشی تا بهمن ماه است. البته با توجه به بررسیهای
ما، احتمال کاهش شیب منفی بارندگی در ماههای انتهای زمستان در خوزستان وجود دارد که
نشان می دهد شرایط بهتر می شود، اما آنچه که مسلم است تداوم خشکسالی و عدم جبران کمبود
بارشهایی است که در پاییز امسال با آن مواجه بودیم.
اين مسئول با اشاره به ورودی سدهای خوزستان تاکيد
مي کند: "مجموع آورد سدهای خوزستان تاکنون دو میلیارد و 135 میلیون مترمکعب بوده
است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، با رقم حدود چهار میلیارد متر مکعب 47 درصد کاهش
و نسبت به میانگین درازمدت با رقم حدود پنج میلیارد و 700 میلیون مترمکعب، 63 درصد
کاهش یافته است. "
*تهديد را به فرصت تبديل کنيم
هم اکنون بیش از 90 درصد آب رودخانه کارون مورد
استفاده قرار می گیرد در حالی که در هیچ جای دنیا چنین اقدامی انجام نمی شود.
عضو هیات علمی گروه آب دانشگاه شهید چمران اهواز
با بيان اينکه در شرایط فعلی نباید خود را دست بسته فرض کنیم، مي گويد: "این وضعیت
خشکسالی خوزستان می تواند به عنوان فرصتی تلقی شود تا بهره وری بیشتر آب در استان خوزستان
مورد توجه قرار گیرد و در این زمینه کارهایی انجام شود."
دکتر مهدی قمشی ادامه ميدهد: " باید شرایط
دبی خوزستان از لحاظ خشکسالی و منابع آبی را به ذهن سپرد و در صورتی که این شرایط در
سال آینده بهبود یابد، نباید همه چیز فراموش شود. باید بدانیم و بپذیریم که در منطقه
خشک و نیمه خشک قرار داریم و شرایطی مانند مناطق مرطوب نداریم. "
وي با بیان اینکه در خوزستان نمی توان برای
مدیریت مصرف آب بر متوسط آورد و برآوردها تکیه کرد، مي گويد: " باید در استفاده
از آب، دست به عصا حرکت کرد. نباید مصرف آب در خوزستان بیشتر از رقم فعلی شود. در مصرف
آب کشاورزی دیگر به انتها رسیده ایم. هم اکنون بیش از 90 درصد آب رودخانه کارون مورد
استفاده قرار می گیرد در حالی که در هیچ جای دنیا چنین اقدامی انجام نمی شود. بالاخره
باید بپذیریم که برداشت و استفاده 90 درصد از آب یک رودخانه اشتباه است و این مصرف
را باید کاهش دهیم. "
