محمدرضا سوري
استان ايلام ازديرباز تاكنون ازيكي از
مناطق مهم توليد صنايع دستي كشوربه شمارمي رود كه توانسته دراين زمينه گام هاي
خوبي را بردارد درحالي كه امروزه اشتغال ودرآمد مناسب
يكي از دغدغه هاي مردم خصوصا جوانان به شمار مي رود لذا وجود اين صنايع دستي مي
تواند ضمن ايجاد اشتغال ودرآمد، كمك بسياري به اشتغال زنان اين منطقه كرده
وبازارخوبي براي ارائه توليدات سنتي وبومي در بازارهاي داخلي وخارجي باشد موضوعي
كه موجب شد تا مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایلام اعلام كند:« هم
اکنون حدود 5000 نفر در این استان در زمینه تولید صنایع دستی اشتغال دارندكه با
توسعه اين صنايع مي تواند ضمن ايجاد اشتغال به شدت ميزان بيكاري دراين استان كاهش
داد.»
******
استان ايلام ازجمله مناطفي از كشور به
شمار مي رود كه در زمينه توليدات صنايع دستي كه دربسياري ازاين موارداين صنايع
منحصر به فرد هستندحرفهاي بسياري براي گفتن دارد.
مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و
گردشگری استان ایلام دراين خصوص مي گويد:« فرش كرك، ابريشم، گليم گل‌برجسته، جاجيم، نمد، فرنجي، قتره،
صنايع چوبي و... ازجمله صنايع دستي اين منطقه به شمار مي روند كه ازارزش بالاي
مادي ومعنوي برخوردارند.»
عبدالمالک شنبه زاده مي افزايد:« علاوه براين موارد، بافت قالي كردي، سياه چادر، چيغ‌بافي، جاجيم بافي،
گليم ساده، نمد مالي، احرامي بافي، گيوه‌بافي و عبا بافي در استان مرسوم بوده وافراد بسياري دراين زمينه فعال هستند.»
وي ادامه مي دهد:« از آنجا كه بارها
صنايع دستي توليدي استان در نمايشگاه هاي مختلف داخلي وخارجي به نمايش گذاشته شده
است لذا افراد مختلف استقبال خوبي نسبت به اين توليدات نشان داده اند كه اين مهم
ارزش اين صنايع را دوچندان مي كند.»
عشايرايلام پيشرو درتوليدات بومي
يكي ازقشرهايي كه نقش مهمي درزمينه
توليدات كشاورزي دامي وصنايع دستي دركشور دارند عشاير مي باشند.
دراين ميان عشايرايلامي نقش مهمي
دراين زمينه دارند كه به عنوان نمونه مي توان به توليدات سالانه 25 هزار لیتر شیر،
یک هزار و 570 تن پشم، 465 تن روغن حیوانی و 372 تن کشک اشاره كرد، كه هرساله سه
هزار میلیارد تومان درآمد براي آنها ايجاد مي كند.
مدير كل امورعشايري استان ايلام دراين خصوص مي
گويد: «
با
وجود اينكه جامعه عشایری استان ایلام ۱۲
درصد از کل جمعیت استان ایلام را تشکیل می‌دهد، اما ارزش صنایع دستی تولیدی آنها ۱۷
میلیارد تومان در سال است.
»
علي سليمي مي افزايد: « قالی، قالیچه، گلیم، گبه، زیلو، جاجیم، سیاه چادر، نمد، مُشک، خیک،
سیاه چادر را از جمله تولیدات عشایر استان به شمار مي رود .»
وي ادامه مي دهد:« 25 درصد این صنایع دستی تولید شده به مصرف خود عشایر می رسد و 75 درصد آن
نیز به بازارهای داخل و خارج استان صادر می شود.»
نقش زنان
درتوليدات صنايع دستي
ازآنجا كه بيشتر صنايع دستي ايلام توسط زنان
روستايي وعشايري توليد ووارد بازارمي شود لذا اين قشرنقش مهمي در زمينه اين
توليدات دارند.
درحال حاضر دراستان ایلام 33 رشته
فعال در زمینه صنایع دستي وجود دارد
کههنرمندان ایلامی در 70 کارگاه مشغول خلق آثار زیبای هنرهای دستی هستند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و
گردشگری ایلام دراين خصوص مي گويد:« در حال حاضر در استان ایلام 5000 نفر مشغول به فعالیت در رشته های
صنایع دستی هستند که 95 درصد آنها را بانوان تشکیل می دهد.»
سليمي مي افزايد:« از گذشته های بسیار دور تاکنون بافت قالی کردی (قالیچه درشت بافت)،
سیاه چادر، چیغ(چیت) بافی، جاجیم بافی، گلیم ساده، نمد مالی، احرامی بافی، گیوه
بافی و عبا بافی در استان مرسوم بوده است.»
وي ادامه مي دهد:«اين مهم موجب شده تا درجوامع
عشايري استان كمتر شاهد بيكاري باشيم ودرعوض زنان عشايري و روستايي بالاترين
وباكيفيت ترين توليدات را درزمينه صنايع دستي به خود اختصاص دهند.»
مشكلات صنايع
دستي درايلام
با وجود اينكه صنايع دستي مي تواند براي زنان
درآمد زا باشد، اما برخي مشكلات ازجمله هزينه بالاي توليد ، نبودحمايتهاي لازم
ووجود دلالها سبب شده تا دست اندر كاران اين صنعت نتوانند بهره مناسبي از زحمات
خود ببرند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و
گردشگری ایلام دراين خصوص مي گويد:« آشنا نبودن صنعتگران با حوزه بازرگانی و
بازاریابی، تحقیقات علمی ناچیز و محدود در بخش هنرهای سنتی، نبود بازارچه صنایع
دستی، پایین بودن حقوق و دستمزد صنعتگران و هنرمندان را از دیگر مشکلات این بخش
عنوان کرد.»
سليمي مي افزايد:« ورود کالاهای چینی، ورود دلالها به اين بازار كه توليد كننده را محبور
به فروش با قيمت پايين مي كنند از جمله دلايلي است كه به شدت به اين صنعت ضرر وارد
كرده است.»
اين درحالي است كه به گفته اين
كارشناس ،هنرمندان استان با وجود اين مشكلات توانسته اند با فائق آمدن بر مشكلات
سهم خوبي درزمينه صادرات توليدات صنايع دستي داشته باشند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و
گردشگری ایلام ادامه مي دهد:« با توجه به اينكه صنايع دستي ايلام به 15 كشور جهان
صادر مي شود لذا اين مهم مي طلبد تا موانع موجود بر سر راه توليد كنندگان برداشته
شود.»
صنايع دستي استاندارد
از آنجا كه بايد كالاهاي صادراتي
داراي استاندارد باشند لذا اين مهم موجب شد تا دست اندركاران اين صنعت با همكاري
سازمان استاندارد براي برخي ازاين توليدات استادارد ملي صادر كنند.
معاون صنایع دستی میراث فرهنگی استان
ایلام دراين خصوص مي گويد:« تاکنون ۱۴ اثر صنایع دستی این استان نشان ملی
دریافت کرده و پنج اثر نیز استاندارد سازی شده است. »
حمید بختیاری مي افزايد:« در چهار سال
گذشته در مجموع چهار هزار و ۶۰۰ میلیارد ریال تسهیلات به صنعتگران
پرداخت شد و بیش از یک هزار و ۴۶۲ نفر در بخش صنایع دستی مشغول به کار شدند.»
ویبا اشاره به اينكه فروش موتور
نقدینگی و چاره ساز اصلی تولید است ادامه مي دهد:« نبود شبکه فروش محصولات مهمترین مشکل بخش صنایع دستی در این استان است
لذا براي حل اين معضل نياز به
بازاریابی، و صادرات صنایع دستی استان
داريم چرا كه تولید کننده توان تولید و
فروش به صورت همزمان را ندارد.»
نقش مهم صنايع
دستي در ايجاد اشتغال
قدمت بالا
وعلاقمندي به ساخت انواع صنايع دستي در ايلام سبب شده تا درحال حاضر یک هزار و ۲۰۰ نفر در این استان در زمینه تولید
صنایع دستی فعاليت كنند.
مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
استان ایلام دراين رابطه مي گويد:«از آنجا كه براي ايجاد درآمد دركشور نياز داريم
تا از تمام توان وامكانات استفاده كنيم لذا صنايع دستي اين توان را دارد كه دراين
زمينه براي كشور ايجاد اشتغال ودرآمد زا باشد.»
عبدالمالک شنبه‌زاده مي افزايد:« هم
اکنون یک هزار و ۲۰۰ نفر در ۳۳ رشته مرتبط با صنایع دستی در ۱۰۰
کارگاه مشغول فعالیت هستند که در صورت حمایت می‌توان تعداد زیادی از بیکاران را در
این زمینه‌ها مشغول بکار کرد و از محصولات تولیدی ارزش افزوده بسیاری نیز بدست
آورد .»
وي ادامه مي دهد:«ازآنجا كه سالیان
متمادی کشوردر حوزه انرژی و نفت و گاز دارای ظرفیت بود وبيشتر دراين زمينه سرمايه
گذاري شده بود لذا ازساير ظرفيتها غفلت شد كه به عوان مثال مي توان به ظرفيت
بالاي صنایع دستی اشاره كرد كه از پیشنیه
تاریخی بسیاری برخوردار بوده و می‌تواند زمینه درآمدزایی و اشتغال بسیاری را فراهم
کند .»
اين ظرفيت بالا درزمينه توليدات صنايع
دستي وهنرهاي بومي درحالي است كه با توجه به اهميت بحث اقتصاد مقاومتي ورونق كسب
وكار صادرات غير نفتي كه علاوه بر داخل، درخارج از كشور نيزطرفداران بسياري داردمي
تواند علوه بر ايجاد اشتغال ودرآمد زايي نقش مهمي در زمينه رونق صادرات غيره نفتي
كشور داشته باشد .
