فريدون حسن
در فوتبال جهان باشگاه‌هاي زيادي به عنوان باشگاه‌هاي مولد و بازيكن‌ساز شناخته مي‌شوند؛ باشگاه‌هايي كه با پرورش ستارگان بزرگ و تكرار نشدني تاريخ فوتبال نام خود را جاودانه كرده‌اند.
بدون هيچ ترديدي يكي از اين باشگاه‌هاي مولد و بزرگ باشگاه آژاكس آمستردام هلند است. سيستم موجود در آكادمي آژاكس براي پياده‌كردن تمام جزئيات آن بسيار پيچيده است، اما اجراي كليات اصلي آن به صورت سيستماتيك قابل تصور است، تاكتيك و شكل‌دهي تيم‌هاي پايه براي تغذيه تيم اصلي از مهم‌ترين وظايف اين آكادمي است. در اين آكادمي فلسفه فوتبال آژاكس به جوانان به خوبي آموزش داده مي‌شود تا در صورت حضور در تيم اصلي آنها، مشكلي در خصوص تطبيق خود با تاكتيك‌هاي تيمي نداشته باشند. به عنوان مثال به كارگيري سيستم 3-3-4 چيدمان سنتي آژاكس از سال‌ها قبل است كه در تمام تيم‌هاي پايه اجرا مي‌شود، البته كار فقط به اينجا ختم نمي‌شود بلكه سبك بازي و فلسفه فوتبال هلندي، مبني بر ارائه فوتبالي سرعتي و خلاق نيز از همان ابتدا در آكادمي آژاكس آموزش داده مي‌شود. اين سيستم آموزشي چندين دهه است كه در باشگاه بزرگ و بازيكن‌ساز آژاكس پياده مي‌شود، سيستمي كه ثمره آن به وجود آمدن بزرگاني چون يوهان كرايف، ماركو فان باستن و مارك اورمارس است.
لاماسيا گنجي تمام نشدني
هر چند كه باشگاه بارسلونا در سال 1979 اقدام به تأسيس مدرسه فوتبال خود تحت عنوان لاماسيا كرد، اما بدون ترديد تا روزي كه يوهان كرايف اسطوره فوتبال هلند و اين باشگاه در سال 1988 به عنوان سرمربي هدايت كاتالان‌ها را بر عهده نگرفته بود، لاماسيا عملاً هيچ برنامه‌اي نداشت. كرايوف با الهام و تأثيرپذيري از مدرسه فوتبال آژاكس تغييراتي مبني بر تصور خود از فوتبال و فرمول جادويي موفقيت را در لاماسيا اجرا كرد، تغييراتي كه هر چند خود كرايف به دليل جدايي از بارسا در سال 1996 نتوانست ثمره آن را ببيند اما كار پايه‌اي و بنيادي كه او شروع كرد باعث شد تا لاماسيا طي سال‌هاي بعد به آكادمي و مدرسه‌اي موفق‌تر و مجهزتر از مدرسه فوتبال آژاكس تبديل شود. ستارگان بي‌بديلي چون پپ گوارديولا، ليونل مسي، اينيستا، كارلوس پويول و ژاوي هرناندز همگي در لاماسيا پرورش يافته‌اند.
نكته جالب توجه اينكه در دو مركز آموزش لاماسيا و آژاكس شباهت‌هاي زيادي را مي‌توان مشاهده كرد. هر دو مركز ارزش زيادي به نظم، ديسيپلين و شخصيت بازيكنان مي‌دهند تا اعتماد به نفس و مسئوليت‌پذيري آنها تقويت شود. همچنين برنامه‌هاي خاصي براي كار گروهي و باشگاهي در نظر گرفته مي‌شود تا بازيكن از همان از ابتدا به ارزش اين دو ركن مهم پي ببرد. جالب‌تر اينكه در لاماسيا بر خلاف آژاكس و ساير باشگاه‌هاي اروپايي آموزش و مهارت‌هاي فيزيكي بازيكنان تا سن 16 سالگي تكميل مي‌شد و اين نبود جز برنامه مدوني كه يوهان كرايف آن را بر مبناي پاس‌هاي سريع ، كوتاه و تغيير پست‌هاي مداوم طراحي كرده بود تا بازيكنان از انعطاف‌پذيري بالايي برخوردار شوند، الگويي كه بعدها و در زمان گوارديولا به تيكي‌تاكا معروف شد.
