رئیسجمهور امریکا نهایتاً تا ساعت 8/30 صبح شنبه به وقت ایران درباره تعلیق یا عدم تعلیق تحریمها تصمیم میگیرد؛ تحولی كه گمانهزنیها را درباره تصمیم دونالد ترامپ به اوج خود رسانده است. دیپلماتها در تهران از آماده شدن «بستهای از اقدامات» متقابل در برابر تصمیم ترامپ خبر میدهند؛ بستهای كه ناظران توقع دارند با تصمیم رئیسجمهور امریکا متناسب باشد.» سخنگوی سازمان انرژی اتمی هم هشدار داده كه اگر ترامپ با تصمیم روز جمعه توافق هستهای را نقض كند، ایران سرعت فعالیتهای هستهای خود را به ویژه در حوزه غنیسازی چندین برابر بیش از دوره قبل از برجام افزایش میدهد.
به گزارش «جوان»، وزارت خارجه امریکا سهشنبه شب اعلام کرد که دولت امریکا روز جمعه تصمیم خود درباره تمدید تعلیق تحریمهای ایران را اعلام خواهد كرد. استیو گلدستین، سخنگوی وزارت خارجه امریکا گفته كه ترامپ قبل از اعلام تصمیم روز جمعه با رکس تیلرسون، وزیر خارجه و جیم ماتیس وزیر دفاع، در کاخ سفید دیدار خواهد كرد، ولی هنوز معلوم نیست كه تصمیم ترامپ درباره تمدید مجدد تعلیق تحریمهای ایران كه باید هر 90 روز یك بار انجام شود، چیست. رسانههای اسرائیلی میگویند بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم صهیونیستی روز سهشنبه با سفرای اروپایی در تلآویو ملاقات كرده و به آنها گفته كه اگر به «اصلاح» توافق هستهای کمک نکنند، ممکن است ترامپ از آن خارج شود.
ترامپ 21 مهرماه 1396 در سخنرانی خود تهدید كرده بود كه اگر كنگره امریکا با همكاری اروپاییها نقایص برجام را برطرف نكند، ممکن است از برجام خارج شود. شمشیر داموكلسی كه ترامپ بر سر اروپاییها نگه داشته ظاهراً تا حدی مؤثر شده تا جایی كه سناتور باب کورکر دیروز گفت كه برای اصلاح برجام با دیگر نمایندگان کنگره و مقامات اروپایی پیشرفتهایی حاصل شده است اما تکمیل آن هنوز نیازمند زمان است. كوركر همچنین گفته كه نتیجه این رایزنیها به ضربالاجل هفته جاری برای تمدید تعلیق تحریمهای ایران نمیرسد. به گفته كوركر، طرفهایی كه برای اصلاح برجام مذاكره میكنند، به جای خوبی رسیدهاند ولی او گفته كه حالا سؤال این است كه آیا میتوانیم آن را تکمیل کنیم یا نه. كوركر با همه اینها گفته كه حتی اگر اصلاحات برجام به نتیجه هم رسیده و« قانون به سرانجام هم برسد باز ترامپ میتواند از برجام خارج شود.»كوركر كه از موافقان برجام است و سعی دارد آن را حفظ كند، معتقد است به سه دلیل اکنون زمان مناسبی برای خروج از برجام نیست؛ یکی مسئله کرهشمالی است. مسئله دوم این است که ممکن است حمایت اتحادیه اروپا را از دست بدهیم و مسئله بعدی اعتراضات اخیر در ایران است.
سفر بیست و یكم به مسكو
روز گذشته در آستانه تصمیم ترامپ، محمد جواد ظریف در سفری كه آن را «بیست و یكمین سفر» خود به مسكو خوانده، به روسیه رفت و با سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه درباره برجام گفتوگو كرد. ظریف كه قرار است بعد از مسكو، در بروكسل با وزرای خارجه سه كشور اروپایی در مورد برجام گفتوگو كند، گفته است:« پیش از اجلاس با وزرای امور خارجه سه عضو اتحادیه اروپا و خانم موگرینی در بروکسل در مسکو با آقای لاوروف به خصوص درباره سیاستهای مخرب ایالات متحده در برجام گفتوگو خواهیم کرد.»
به گفته ظریف، جامعه بینالمللی از سیاستهای امریکا حمایت نمیکند و سیاستهای امریکا را مخرب میداند، موضوعی كه به گفته او، نشاندهنده یک اجماع در جامعه جهانی است که باید تبدیل به عمل شود: «امریکا باید این اجماع جامعه جهانی را متوجه شود و بر اساس آن سیاستهای خود را اصلاح کند. جامعه جهانی هم تمایل دارد به اینکه برجام ادامه پیدا کند. این موضوع بحثی است که امروز دنبال خواهیم کرد و منتظر اقدامات بعدی کشورها خواهیم بود.»ظریف گفته كه در واكنش به تصمیم ترامپ، «جمهوری اسلامی به حمدالله انتخابهای گوناگونی دارد و در همه این انتخابها حتماً منافع مردم حفظ خواهد شد.» با این حال، وزیر امور خارجه گفته كه این قابل پیشبینی نیست كه ترامپ چه تصمیمی خواهد گرفت:«یکی از سیاستهای آقای ترامپ این است که قابل پیشبینی نیست. البته ایشان در حدی این سیاست را به نهایت خود رسانده که ایالات متحده برای هیچ یک از شرکا قابل اعتماد نیست.» ظریف گفته است:« بعید میدانم خود آقای ترامپ هم بداند که چه اقدامی میخواهد انجام دهد اما قطعاً اروپاییها نمیدانند که چه تصمیمی خواهند گرفت.»
واكنشی متناسب با «پاره كردن»
دیپلماتهای ایرانی در گفتوگو با «جوان» گفتهاند ایران «بستهای از اقدامات» را تهیه كرده كه در صورت تصمیم رئیسجمهور امریکا برای امضا نكردن تعلیق تحریمها، حسن روحانی این تصمیمات را اعلام خواهدكرد. دیپلماتها درباره جزئیات این تصمیمات چیزی نگفتهاند ولی ناظران میگویند كه انتظار میرود در صورت نقض برجام، دولت حسن روحانی واکنشی متقابل و متناسب اتخاذ كند.» در سطح دیپلماتیك، مجید تخت روانچی دیروز در گفتوگو با ایرنا، با هشدار درباره نقش برجام گفت:«اگر ترامپ و امریکا از برجام خارج شود عکسالعمل ما به سرعت عملیاتی خواهد شد و امریکاییها از سرعت عمل ما تعجب خواهند کرد.» بهروز كمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی در گفتوگو با واحد مركزی خبر، یك گام از این هم پیشتر گذاشت و هشدار داد: «این آمادگی وجود دارد که سرعت فعالیتهای هستهای را در حوزههای مختلف به ویژه غنیسازی به چند برابر بیش از دوره قبل از برجام افزایش دهیم.» كمالوندی تمدید نشدن تعلیق تحریمها از سوی رئیسجمهور امریکا را «نقض برجام» دانسته و گفته است: «اگر تمدید تعلیق تحریمها در موعد مقرر امضا نشود بلافاصله در همان روز یا روزهای نخست پس از آن، نخستین اقدام متقابل را انجام میدهیم.» او ادامه داد: «در گزارشهای ارائه شده به مسئولان بالای کشور اعلام آمادگی کردهایم که این ظرفیت در سازمان انرژی اتمی وجود دارد که سرعت فعالیتهای هستهای در حوزههای مختلف به ویژه در حوزه غنیسازی را چندین برابر بیش از دوره قبل از برجام افزایش دهیم.»