هادی غلامحسینی
به رغم افزايش بهاي جهاني نفت و بهبود وضعيت مالي دولت باز هم متأسفانه روز گذشته شاهد افزايش بهاي دلار در بازار آزاد و عبور دلار از محدوده 4هزارو 410تومان بوديم، اين در حالي است كه رئيس‌جمهور و معاون اول و سخنگوي دولت و رئيس كل بانك مركزي بهتر است به جاي تورم از وضعيت «بازار ارز » براي مردم بگويند، قيمت نفت در بودجه 96 حدود 55دلار لحاظ شده بود كه هم اكنون به محدوده 70دلار در هربشكه رسيده است.
به گزارش «جوان» سخنگوي دولت چندي پيش در پي افزايش بهاي دلار ( به عنوان ارزي كه در قيمت‌گذاري هزاران كالا در اقتصاد مؤثر است) از مكدر شدن خاطر رئيس‌جمهور خبر داد، حال كه روز گذشته بهاي دلار به طور مجدد كانال 4هزارو400تومان را بازپس‌گيري كرد بايد ديد دولتمردان دچار چه نوع احوالاتي شده‌اند اما حال دولتمردان هر چه باشد حال و روز مردم كه عموماً دستمزد بگير و مصرف كننده خرد در اقتصاد هستند چندان خوب نيست زيرا رشد بهاي دلار روي تك تك هزينه‌هاي آنها تأثير مي‌گذارد چراكه در ايران نيز به دليل وابستگي تنظيم بازارها و بودجه دولت به دلار ساختمان قيمت‌ها دسته جمعي دچار تغيير مي‌شود.
هر چقدر ارز دولتي و مبادله‌اي تلاش مي‌كند در ماههاي پاياني سال خود را به ارز بازار آزاد نزديك كند، ارز بازار آزاد نيز با حركت رو به جلو فاصله خود با ارز دولتي را حفظ مي‌كند، اين در حالي است كه ارز مبادله‌اي و آزاد در سال جاري با رشد قابل ملاحظه‌اي روبه رو شده‌اند.
رشد بهای دلار دولتی و آزاد
بهاي دلار دولتي يا مبادله‌اي در ابتداي سال 96 در محدود 3هزار و 200 تومان قرار داشت كه هم اكنون به بيش از 3هزارو620 تومان رسيده است و وقتي كه حد فاصل دلار دولتي با بازار آزاد صدها تومان فاصله دارد پيوسته اين سؤال در ذهن 80ميليون ايراني است كه بانك مركزي به عنوان كارگزار و بانك دولت براي تبديل ارزهاي نفتي و غيرنفتي‌اش به ريال چه زماني يك حساب‌دهي شفاف براي مديريت بازار ارز و اينكه حاشيه سود فروش ارز دولتي با نرخ بازار آزاد براي دولت چقدر است، ارائه مي‌كند.
قيمت دلار در بازار آزاد نيز در سال جاري با رشد بيش از 20درصدي همراه شده است و روز گذشته به طور مجدد با جهش بيش از30توماني بهاي دلار در محدود 4هزارو410تومان جا خوش كرد، اين در حالي بود كه در طول روز ارقام بالاتري هم براي دلار به ثبت رسيد.
افزايش بهاي دلار در روزهاي اخير در شرايطي با انتقادهايي روبه‌رو بوده كه دولت مدعي است به دنبال رشد بهاي ارز نيست اما واقعيت‌هاي ميداني نشان مي‌دهد رشد بهاي دلار براي دارندگان بزرگ ارز در كشور اعم از دولت و صادركنندگان كالا و خدمات سود دارد و همانطور كه تسعير نرخ ارز براي دولت سودآور است براي شركت‌هاي صادراتي نيز سودآور است، كما اينكه در شركت‌هاي صادرات‌محور ملاحظه مي‌كنيم هميشه سودي از محل تسعير نرخ ارز يا افزايش بهاي دلار در كشور قيد شده است اما در مسئله دولت و بانك مركزي همواره اين سؤال وجود دارد كه آيا كل سود ناشي از افزايش بهاي دلار در بازار ايران در حساب‌هاي بانك مركزي و دولت قيد مي‌شود يا خير؟!
جلسه ارزي دولت با دارندگان ديگر ارز
به هر ترتيب نقش دولت و شركت‌ها و هلدينگ‌هاي بزرگي مانند پتروشيمي و فولادي در عرضه ارز به بازار بسيار حائز اهميت است و اگر اين مجموعه اراده كنند توانايي اثرگذاري در بازار ارز را دارند، كما اينكه در همين هفته دولت نشست صميمي با هلدينگ‌هاي پتروشيمي و فولادي در نهاد رياست جمهوري داشته است.
نرخ خوراك پتروشيمي و عوارض سنگ‌آهن افزايش يابد
به نظر مي‌رسد نمايندگان مجلس شوراي اسلامي در بودجه سال 97 بايد بهره مالكانه معادن و نرخ عوارض صادرات سنگ آهن و كنسانتره سنگ آهن را تا 50درصد افزايش داده و نرخ خوراك پتروشيمي‌ها را از 9سنت به 20سنت افزايش دهند تا منابع خوبي براي بودجه سال آتي تأمين شده و كمي از سودهاي سرشار اين حوزه‌هاي صادرات محور سودآور به نفع طبقات پايين‌دست و فرودست جامعه كسر شود، البته بازار ارز دچار مشكلات ديگري هم ناشي از سياست‌هاي پولي دولت‌های يازدهم و دوازدهم شده است. به نظر مي‌رسد در دوره‌هاي سه ماههاي كه امريكا بايد قرارداد لغو تحريم‌ها را تمديد كند، بازار ارز ايران تحت تأثير قرار مي‌گيرد و سخنان وزارت امور خارجه در رابطه با برجام و رفتاراحتمالي امريكا آثار رواني را در بازار ارز پديد آورده است.
پتانسيل سفته‌بازی را افزایش دادید
علاوه براين جهش حجم نقدينگي از محدوده 500هزارميليارد تومان به محدوده هزارو400هزارميليارد تومان از ابتداي دولت يازدهم تا كنون پتانسيلي براي سفته بازي و دلالي در هر بازاري ايجاد كرده كه بازار ارز نيز از اين امر مستثني نيست، اين در حالي است كه روز گذشته بهاي دلار در بازار آزاد باز هم از محدوده 4هزارو400تومان عبور كرد.
اتاق‌هاي بازرگاني دست از رشد قيمت ارز بردارند
رشد بهاي ارز يكي از خواسته‌هاي پيوسته بخش خصوصي در دولت‌های يازدهم و دوازدهم بوده كه اين رشد‌هاي پيوسته براي مردم ايران نگراني‌هايي را ايجاد كرده است، اگر چه بهانه اتاق‌هاي بازرگاني براي جهش دلار تقويت صادرات غير نفتي بوده است اما در كمال تعجب مي‌بينيم به رغم جهش‌هاي چند صد درصدي ارز از سال 91 تا كنون كل صادرات واقعي غيرنفتي ايران به 5میليارد دلار هم نمي‌شود و در سال جاري حتي صادرات غيرنفتي دچار سقوط نيز شده است، بدين ترتيب به نظر مي‌رسد بين رشد بهاي دلار و تقويت صادرات هيچ ارتباطي وجود ندارد و گاه نتيجه عكس هم مي‌دهد. در بازار ارز، دلار با افزايش 30توماني به كانال 4هزارو410تومان رسيد، يورو 21تومان، پوند چهار تومان و درهم هشت تومان رشد قيمت داشت. گفتني است قيمت جهاني نفت نيز به محدوده 70دلار در هر بشكه رسيد، اين در حالي است كه قيمت نفت در بودجه سال 95 فقط 55دلار لحاظ شد.
