هیچ كدام از اعضای شورای امنیت حاضر نشدند از موضع دولت امریکا برای «ایستادن در كنار»كسانی كه امریکا آنها را «معترضان در ایران» میخواند حمایت كند. از مجموع 15 عضو دائم شورای امنیت، فقط نماینده امریکا گفت كه در مورد تحولات ایران «ساکت» نخواهد ماند و اغتشاشات را «به پا خواستن مردم» تعبیر كرد. پنج عضو شورای امنیت، تحولات ایران را «مسئله داخلی» دانستند و باقی مانده اعضا نیز در نطقهای دیپلماتیك خود، مسیرشان را از امریکا جدا كردند. از بین 15 دولت عضو شورای امنیت، فقط انگلیس و پرو، آن هم به طور تلویحی از موضع امریکا حمایت كردند.
به گزارش «جوان»، جلسه فوقالعاده شورای امنیت سازمان ملل که سحرگاه شنبه به درخواست امریکا برای بررسی اغتشاشات اخیر در ایران برگزار شد، در عمل به صحنه انزوای امریکا در سوءاستفاده از شورای امنیت تبدیل شد و بدون هیچ نتیجهای پایان یافت. جلسهای که در ابتدا قزاقستان، رئیس دورهای شورای امنیت با برگزاری آن مخالفت کرده بود، ولی با اصرار نیکی هیلی، نماینده امریکا در سازمان ملل و فشارهای متوالی که برای برگزاری آن انجام دادند، این جلسه با بیمیلی بسیاری از اعضا برگزار شد اما اکثر اعضای این شورا، آشوبهای ایران را مسئله داخلی خواندند و با بیان اینکه این حوادث تهدیدی علیه صلح و امنیت بینالمللی نیست، طرح آن در شورای امنیت را خارج از صلاحیت این شورا دانستند.
نیکی هیلی در ابتدای این جلسه گفت:«آنچه در هفته گذشته در ایران اتفاق افتاد، چیزی است که دنیا باید به آن توجه کند». به گزارش سی ان ان، نیکی هیلی گفت:«دولت امریکا کنار تظاهراتکنندگان ایران است». هیلی با اشاره به وقایع پس از اتفاقات ریاستجمهوری ایران در سال 1388 مدعی شد:«در سال 2009، دنیا در حمایت از تظاهراتکنندگان ایران منفعل عمل کرد، این بار ساکت نخواهیم ماند. مردم ایران حقیقت را میدانند، ما هم حقیقت را میدانیم». بهرغم موضع هیلی برای مجاب كردن دیگر اعضای شورای امنیت، اكثریت اعضا با امریکا همراهی نكردند. به گزارش بیبیسی، در این جلسه اكثر اعضای شورای امنیت با لحنی دیپلماتیک تلاش کردند ضمن تأکید بر رعایت حقوق بشر از ایران بخواهند که صدای معترضان را بشنود و به آزادی بیان احترام بگذارد و بسیاری از آنها هم در سخنان خود بر لزوم تعهد به برجام و کارایی توافق هستهای ایران و 1+5 اشاره کردند. به جز انگلیس و پرو كه به طور تلویحی از اغتشاشات داخلی ایران و از خواستههای کسانی که آنها را معترضان مینامند، حمایت كردند، نمایندگان بیشتر كشورها، از جمله روسیه، چین، فرانسه، كویت و قزاقستان، درخواست واشنگتن برای ورود شورای امنیت به اغتشاشات اخیر ایران را ناموجه و آن را امری کاملاً داخلی دانستند که نه تنها هیچ تهدیدی برای امنیت و صلح جهان نیست بلکه امریکا تلاش میکند از این حادثه سوءاستفاده کند.
روسیه: امریکا میخواهد برجام را به هم بزند
نشست بامداد شنبه شورای امنیت برای چندمین بار طی ماهای اخیر محل كشمكش نمایندگان روسیه و چین با نماینده امریکا بود و این دو كشور از سوء استفاده واشنگتن از شورای امنیت برای رسیدن به امیال خود انتقاد كردند. به گزارش شبكه راشاتودی، واسیلی نبنزیا، نماینده روسیه در سازمان ملل، هدف امریکا برای تشکیل نشست شورای امنیت درباره ایران را برهم زدن برجام و نه حمایت از مردم ایران دانست. نبنزیا گفت:«امروز ما دوباره میبینیم که چگونه امریکا از شورای امنیت سوءاستفاده میکند، این دولت (امریکا)، نقش سازمان ملل در صلح و امنیت را نادیده میگیرد و همه میدانند که موضوع جلسه خلاف موجودیت شورای امنیت است». نماینده روسیه خطاب به نیکی هیلی گفت:«طبق منطق شما ما بایستی بعد از حوادث فرگوسن، میسوری یا بعد از تظاهراتهای والاستریت، درخواست برگزاری نشست شورای امنیت میدادیم!». نماینده روسیه در سازمان ملل گفت:«امریکا متهم به استفاده از بهانه ساختگی برای مداخله در امور داخلی ایران است. به جای تلف کردن انرژی شورای امنیت، اجازه دهید انرژی آن صرف رسیدگی به بحران افغانستان، سوریه و لیبی شود.» این دیپلمات روس همچنین تصریح کرد:«البته ما باید از امریکا تشکر هم بکنیم چون پیامهایی که این کشور برای ایرانیها ارسال کرد باعث همبستگی مردم این کشور شد و آنها حول محور احساسات ضد امریکایی متحد شدند.» نماینده چین هم ضمن برجسته کردن دیگر مسائل خاورمیانه، اعتراضات در ایران را مسئله داخلی این کشور دانست و گفت شورای امنیت نباید درباره مسائل داخلی کشورهای دیگر گفتوگو کند.
درخواست امریکا برای برگزاری نشست فوقالعاده درباره اغتشاشات ایران در حالی برگزار شد که تاکنون سابقهای برای برگزاری چنین نشستهایی وجود نداشته است. بر اساس منشور ملل متحد، وظیفه شورای امنیت تأمین صلح و امنیت بینالمللی است و مسائل داخلی كشورها به ندرت در این نهاد بررسی میشود. جلسه شورای امنیت در خصوص ایران را میتوان شکست دیگر برای امریکا در این نهاد بینالمللی توصیف کرد. سه هفته پیش نیز 14 عضو دائم و غیر دائم شورای امنیت به تصمیم دونالد ترامپ، برای به رسمیت شناختن قدس به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی رأی منفی دادند و تنها نماینده امریکا با استفاده از حق وتوی خود استفاده كرد و مانع تصویب قطعنامه ضدصهیونیستی شد.
«نه» متحدان به واشنگتن
متحدان اروپایی امریکا نیز به درخواست نماینده امریکا در شورای امنیت تن ندادند. به گزارش رویترز، فرانسوا دلاتره، نماینده فرانسه نیز با بیان اینکه حوادث اخیر در ایران نگرانکننده هستند، گفت:«این حوادث به خودی خود، تهدیدی علیه صلح و امنیت بینالملل نیستند». نماینده فرانسه تأکید کرد كه هر تغییری در ایران باید از طرف خود مردم ایران و در داخل این کشور شکل گیرد و هرگونه دخالت در امور داخلی ایران مضر است. متیو ریکرافت، نماینده انگلیس در سازمان ملل هم در انتقاد از این موضوع گفت:« هیچ کسی ایران را مجبور به پاسخگویی به ما نمیکند و این در قطعنامههای شورای امنیت آمده است. هر گونه دخالت در درگیریهای داخلی که احتمال زیاد شدن تنش را داشته باشد اعتبار این شورا را به خطر میاندازد.» نماینده لهستان در سازمان ملل تأكید كرد كه ایران قابلیت این را دارد که نقش سازندهای برای کمک به صلح و ثبات در منطقه بازی کند. نماینده هلند هم در اظهارات خود گفت:«اوضاع در ایران اکنون آرام شده است. وی همچنین ابراز امیدواری کرد ثبات بیشتری در کشور حاکم شود.» نماینده اتیوپی هم با اشاره به اعتراضات در ایران جایگاه شورای امنیت برای بررسی این موضع را مورد سؤال قرار داد.
اتفاقی که در جلسه شورای امنیت رخ داد، نشان داد که جهان با مداخلهجوییهای آشکار امریکا و معدود متحدان این کشور در منطقه غرب آسیا در امور داخلی ایران موافق نیست. بسیاری از ناظران سیاسی، بینتیجه بودن نشست شورای امنیت را سیلی محکم سیاسی به امریکا اعلام كردند. ریچارد هاس، رئیس شورای روابط خارجی امریکا روز شنبه در شبكه توئیتر نوشت:« مخالفت اعضای شورای امنیت با سیاستهای امریکا در نشست جمعه شب مشخص كرد كه چگونه امریکا در جهان منزوی شده است». شبلی تلهامی، از پژوهشگران برجسته مؤسسه مشهور بروکینگز در واکنش به بینتیجه ماندن نشست شورای امنیت سازمان ملل در توئیتر خود نوشت:« نیکی هیلی بار دیگر امریکا را به یک انزوای شرمآور دیگری در شورای امنیت سازمان ملل کشاند.»
مخالفت ایران
غلامعلی خوشرو، نماینده ایران در سازمان ملل به عنوان آخرین سخنران نشست شورای امنیت به نفاق امریکا اشاره کرد و گفت:« مقامات امریکایی سرکوب تظاهراتهای مسالمتآمیز در خاک خودشان را نمیبینند و اغتشاشات در ایران را خطری برای صلح و امنیت بینالمللی به شمار میآورند». نماینده ایران گفت:«اغتشاشات اخیر که منجر به کشته شدن چند تن شد، با تشویق و ترغیب خارج از ایران انجام شد.» وی خاطرنشان کرد:«دونالد ترامپ و برخی دیگر از سیاستمداران امریکایی با تشویق به خشونتها در ایران به گروه تروریستی داعش پیوستند.» وی این سؤال را مطرح کرد که چرا کشورهای اروپایی پناهگاههایی امن برای تروریستها با هدف تشویق به خشونت فراهم مینمایند؟» محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران هم در حساب کاربریاش در توئیتر نوشت:«شورای امنیت سازمان ملل با تلاش عریان امریکا برای سرقت مأموریت این شورا مخالفت کردند. اکثر اعضا بر اجرای کامل برجام و پرهیز از مداخله در امور داخلی ایران تأکید کردند،حماقت دیگری برای سیاست خارجی دولت ترامپ.»
حمایت مجدد از براندازی
امریکاییها كه نتوانستند اعضای شورای امنیت را برای مقابله با ایران با خود همراه كنند به دنبال راهی برای تغیر نظام در ایران هستند. رکس تیلرسون، وزیر خارجه امریکا روز شنبه در مصاحبه با سیانان، بار دیگر اظهارات خود را در حمایت از براندازی در ایران تکرار کرد و با حمایت از آشوبگران گفت:«مردم ایران، زمانی تصمیم خواهند گرفت که این روشی نیست که میخواهند زندگی کنند. اما ما همیشه از انتقال مسالمتآمیز قدرت حمایت میکنیم». تیلرسون تأكید كرد:«ما دیدهایم که مردم در سالهای بعد از تظاهراتهای عظیم مربوط به انتخابات سال 2009 همین را گفتهاند.» تیلرسون چند ماه پیش هم در نشستی در کنگره، از براندازی در ایران حمایت کرده بود. او در آن نشست گفت که سیاست واشنگتن بر حمایت از عناصری در داخل ایران برای انتقال قدرت استوار است.