ولی الله افخمی راد، رییس سابق سازمان توسعه تجارت، نرخ ارز در بودجه
سال 97، 3 هزار و 500 تومان در نظر گرفته شده است در حالیکه در بازار آزاد،
امروز ارز با قیمت بیش از 4 هزار و 200 تومان معامله می شود. متاسفانه
دیدگاهی در دولت وجود دارد که معتقد است بازار ارز باید خودش را با دولت
هماهنگ کند و ارز آزاد باید به ارز مبادله ای برسد درحالیکه عکس این درست
است. این دولت است که باید با نظام عرضه و تقاضا هماهنگ شود نه اینکه بازار
خودش را به نرخ مورد نظر دولت برساند. تا زمانی که چنین دیدگاهی در دولت
جریان دارد، ارز تک نرخی نخواهد شد. ارز مبادله ای 3 هزار و 500 تومان است و
با ارز آزاد بیش از 700 تومان اختلاف قیمت دارد. شکاف بین این دو نرخ روز
به روز بیشتر می شود و این برای اقتصاد کشور خوب نیست. از سوی دیگر باید در
نظر داشت که قیمت واقعی ارز، نرخی است که در بازار آزاد وجود دارد نه آنی
که دولت می گوید. در این شرایط هم بهترین راه این است که دولت ارز را تک
نرخی کند و از محل منابعی که حاصل می شود، بخشی از هزینه ها را پوشش بدهد.
چهارسال
است که دولت وعده تک نرخی شدن ارز را می دهد اما هر سال بنا به دلایل
مختلف انجام این مهم را به تعویق می اندازد. یکی از دلایلی که دولت برای
عدم یکسان سازی نرخ ارز اعلام کرده، برقرار نشدن روابط بین بانکی با شبکه
بانکی دنیاست درحالیکه این مسئله هیچ ارتباطی با قیمت ارز ندارد. حذف برخی
کالاها از اقلام وارداتی با ارز مبادله ای هرچند به عنوان یکی از گام های
دولت برای یکسان سازی نرخ ارز معرفی می شود اما به بروز اثر افزایشی در
بازار منجر شده است.
زمانیکه در سازمان توسعه تجارت حضور داشتم، آرام
آرام واردات را با ارز آزاد نسبت به مبادله ای افزایش می دادیم که تاثیر
زیادی هم در نرخ آزاد ارز ایجاد نمی کرد با این وجود اکنون بخش قابل توجهی
از ارز کشور با نرخ مبادله ای عرضه می شود در حالیکه واردات کالا با ارز
ارزان قیمت، به معنی کمک به تولیدکننده خارجی و عمل به زیان تولیدکننده
است. یک فرض این است که با ارز ارزان ماشین آلاتی که در کشور ساخته نمی شود
را وارد کنیم. یک نتیجه این کار ارزان تمام شدن سرمایه گذاری است اما از
سوی دیگر، امکان ماشین ساز شدن تولیدکننده داخلی در آن رشته را برای همیشه
سلب می کنیم.
روزی که ارز تک نرخی شود، و دولت به طور مطلوب این
فرایند را مدیریت کند، در راستای سیاست های اقتصاد مقاومتی حرکت خواهیم کرد
و نتیجه این حرکت، کمک به تولیدکننده داخلی است. باید پذیرفت که ارز
مبادله ای مناسب اقتصاد کشور نیست.
