بیژن یانچشمه
آبي كه ميخوريم در بيشتر موارد شفاف و زلال است، اما شفافيت و زلالي آب نميتواند دليلي بر سالم بودن آن هم باشد. آيا آلودگي و آلايندگيهاي آن درحد مجاز است؟ در همين زمينه عضو هيئت علمي دانشكده مهندسي عمران دانشگاه تهران از محرمانه بودن گزارش ارزيابي كيفيت آب شرب تهرا ن انتقاد كرده است.
دكتر سيدمهدي زهرايي گفته است: دليل اين ابهام آن است كه اساساً جريان آمار و اطلاعات در ايران شفاف نيست و به همين دليل برخي رتبه ايران را در مديريت منابع آب درست و واقعي نميدانند. بر اين اساس در حوزه منابع طبيعي هيچ كدام از سيستمهاي موفق منابع آب و مديريت محيطزيست با مخفي كردن اطلاعات منابع طبيعي نميتوانند به موفقيت دست پيدا كنند. در حقيقت راحتترين راهي كه ميتوانيد مردم را به عنوان سرمايه اجتماعي ارزشمند در حفاظت و مديريت بهرهبرداري از آب سهيم كرد، شفافسازي درباره اطلاعات و بحرانهاي آب و محيطزيست در كشور است.
عضو هيئت علمي دانشكده مهندسي عمران دانشگاه تهران با بيان اينكه شاخصهاي بهرهمندي مردم از آب شرب مناسب است، عنوان داشت: البته گزارش ارزيابي كيفيت آب شرب تهران كه توسط وزارت بهداشت به صورت دورهاي تأمين ميشود ، هميشه محرمانه است و تاكنون به اين گزارش دسترسي نداشتهايم. سؤال اين است اگر كيفيت آب تهران بر اساس ادعاي وزارت نيرو خيلي خوب است چرا گزارش آن محرمانه است؟
بارها از سوي برخي رسانهها بحث آلايندگي آب شرب به عناوين مختلف بيان شده است، اما مسئولان بهخصوص وزارت بهداشتيها و دستگاههاي متولي باز هم بدون ارائه مستندات بر سالم بودن آبهاي مصرفي تأكيد كردهاند.
در حقيقت به دليل آنكه در مسير حوزه منابع آبي كشور و آب چاهها انواع و اقسام آلودگي و آلايندگي وجود دارد و در بسياري از موارد زمينخواران به حريم و مسيل رودخانههاي تأمينكننده آب شرب شهرها تجاوز كردهاند، احتمال وجود آلودگي و آلايندگي بالا در آبهاي خام دور از ذهن به نظر نميرسد. اينكه فرآيند سيستمهاي تصفيه چگونه است و آيا تمام موارد آلودگي و آلايندگي از آب خام استحصال ميشود همچنان بدون مستندات از سوي برخي مسئولان فقط در پشت تريبون رسانهها بيان ميشود. حساس شدن كارشناسان و متخصصان در بحث سالم بودن آب شرب مصرفي به نوعي با سلامت تكتك مصرفكنندگان در ارتباط است. اينكه براي آبهاي شرب بستهبندي شده بايد پروانه بهداشت و مجوزهاي فراوان و مواد تشكيلدهنده آن روي بسته بطري آب نصب شود اين موضوع را به ذهن ميرساند كه چرا نبايد مستندات آب شرب شهري در اختيار عموم و كارشناسان قرار گيرد؟
شفافسازي در بخش سلامت آب مصرفي ميتواند به ارتقاي سلامت با حساس كردن شاخكهاي جامعه منجر بشود و از حرف و حديثهاي احتمالي جلوگيري كند. آب مايه حيات است و كمبود آن در كشور صداي زنگ خطر را به صدا در آورده است، بنابراين اگر اطلاعات و مشخصات كيفيت آب در اختيار عموم قرار بگيرد، اين اميد ميرود كه جامعه هم در جلوگيري از آلوده کردن و هدر دادن آب اين مايع با ارزش با مسئولان بيش از گذشته همراهي كنند.