شاهد توحيدي
اثر موجزي كه هم اينك و در سالروز ارتحال مرجع فقيد عالم تشيع، مرحوم حضرت آيت‌الله العظمي حاج شيخ محمد علي اراكي(قدس الله اسراره) به شما معرفي مي‌گردد، جزوه‌اي است كه پس از ارتحال ملكوتي آن بزرگوار، به همت مؤسسه در راه حق نشريافت و به عنوان آغازين يادنامه آن فقيد سعيد، تقديم علاقه‌مندان گشت. اين تجليل‌نامه، دربردارنده چند گفت و شنود تاريخي با آيت‌الله‌العظمي اراكي و نيز شرح حالي از آن فقيه والامقام بود. در ديباچه كوتاه اين يادمان آمده است:
«شرح حال و زندگاني مرحوم آيت‌الله‌العظمي حاج شيخ محمدعلي اراكي، كتابي چند برابر اين جزوه كه در اختيار شماست مي‌طلبد و بحمدالله اين كار توسط يكي از اساتيد حوزه علميه قم كه از شاگردان آن مرحوم است در دست انجام است و به خواست خدا تا دومين سالگرد رحلت آن بزرگوار منتشر خواهد شد. رساله حاضر كامل‌شده مقاله‌اي است كه در مجله پيام حوزه به چاپ رسيده بود و اميد است اين عرض ادب مورد قبول افتد و موجب مزيد توفيق نويسنده و خوانندگان شود.» كتابي كه در اين مقدمه به آن اشارت رفته، به قلم حضرت آيت‌الله استادي در دومين سالگرد رحلت آيت‌الله‌العظمي اراكي نشريافت و در سال‌هاي بعد نيز به شكل متفاوتي تجديد چاپ شد. در فصل اول اثري كه ازآن سخن مي‌رود، در مقاله‌اي در باب خصال علمي و عملي آيت‌الله آمده است:
دائم‌الذكر بودن
مرجع فقيد هماره از اوقات خويش بهره مي‌برد. مطالعه، تدريس و عبادت بخشي از كارهاي روزانه وي را تشكيل مي‌داد. ايشان از خانه كه به مدرسه فيضيه براي تدريس مي‌آمدند در طول راه يا به پاسخ پرسش‌هاي شاگردان مي‌پرداختند يا به ذكر خداوند مشغول مي‌شدند و هيچ كاري ايشان را از ذكر الهي باز نمي‌داشت.
نظم و ترتيب
ايشان در زندگي فرد بسيار منظمي بودند، اهل زياده‌روي، افراط و تفريط نبودند و تا چند سال پيش لب به چاي نمي‌زدند و تا حد امكان از دارو استفاده نمي‌كردند و از پدرشان نقل مي‌كردند كه گفته بود: «حتي‌المقدور بايد از داروهاي شيميايي پرهيز كرد.» معظم‌له بين دو وعده غذا مطلقاً چيزي نمي‌خوردند.
انس با قرآن
معظم‌له با قرآن و تفسير جوامع‌الجامع انس غريبي داشتند و پنج جزء اول قرآن را حفظ بودند. هر روز يك جزء قرآن و در ماه مبارك رمضان روزي سه جزء قرآن را تلاوت مي‌كردند.
عبادت و تهجد
تهجد، گريه و زاري و مناجات نيمه‌شب، مداومت بر نوافل و دعاي كميل از عادات مستمر ايشان بود. در هنگام اقامه جماعت، نماز را طول مي‌دادند. بسياري از مأمومين مي‌گفتند: «رعايت حال اضعف مأمومين لازم است، قنوت، ركوع و سجود را مختصر كنيد.» آقا مي‌فرمودند: «من اضعف از خود سراغ ندارم.» اين نماز مختصر ايشان بود كه در جماعت مي‌خواند، اما در خانه نمازشان خيلي طولاني بود.
پرهيز از افتا و مرجعيت
زهد و تقواي ايشان به‌گونه‌اي بود كه با آماده كردن شرايط مرجعيت مدت 30 سال از مرجعيت دوري گزيدند و تنها به تدريس پرداختند. نقل مي‌كنند پس از رحلت مرحوم آيت‌الله بروجردي در سال 1340 براي بعضي فرموده‌اند پس از آقاي بروجردي خود را در ميان آقايان قم و نجف اعلم مي‌بينم، اما هيچ داعيه‌اي براي تصدي مرجعيت ندارم.
معظم‌له از سر اخلاص، تواضع و براي خدا از مقام، رياست و مرجعيت گذشت و خداوند هم در عوض او را در سن 98 سالگي به مرجعيت شيعيان رسانيد.
تواضع
با اينكه از نظر سني حدود 10 سال از امام بزرگ‌تر بودند، به ايشان خطاب كردند: «السلام عليك يابن رسول‌الله.»
علاقه به اهل‌بيت (ع)
به اهل‌بيت به‌ويژه ساحت مقدس اباعبدالله‌الحسين(ع) علاقه خاصي داشتند و به مجرد شنيدن مصائب حضرت اشك غم از ديدگانشان جاري مي‌شد.
احياي نماز جمعه
ايشان بحق احياكننده مراسم عبادي نماز جمعه در حوزه علميه قم بودند و بيش از 30 سال اين آيين پرشكوه را در مسجد امام حسن عسگري(ع) قم اقامه كردند و روح و جان صدها عالم و دانشمند متقي را با بيان شيرين خود معطر ساختند.
