کد خبر: 881167
تاریخ انتشار: ۲۳ آبان ۱۳۹۶ - ۱۵:۲۴
واقعيتهايي كه محيط زيست را رنجور مي كنند
با وجود اينكه آلودگي هوا ونابودي منابع آبي درحال تبديل شدن به يك تراژدي غم انگيز براي محيط زيست شده اند ودرحال حاضر هيچ اقدام موثري براي نجات آنها صورت نمي گيرد ، اينبار خبرها حاكي ازآن است كه ازبين رفتن انواع پوشش گياهي در مراتع وجنگل هاي كشور موجب شده تا زمينهاي بيشتر مناطق كشور با سرعت بسيار روند فرسايشي را طي كنند...
محمدرضا سوري


با وجود اينكه آلودگي هوا ونابودي منابع آبي درحال تبديل شدن به يك تراژدي غم انگيز براي محيط زيست شده اند ودرحال حاضر هيچ اقدام موثري براي نجات آنها صورت نمي گيرد ، اينبار خبرها حاكي ازآن است كه ازبين رفتن انواع پوشش گياهي در مراتع وجنگل هاي كشور موجب شده تا زمينهاي بيشتر مناطق كشور با سرعت بسيار روند فرسايشي را طي كنند موضوعي كه درصورت رها شدن به حال خود مي تواند كشورموجب نابودي گونه هاي گياهي وخشك شدن بيش از حد پوشش گياهي شود موضوعي كه موجب شد تا چندي پيش معاون جهاد كشاورزي درهشداري جدي اعلام كند:« با توجه به اينكه اینکه فرسایش خاک در ایران تقریبا 2.5 برابر متوسط جهانی است كه درصورت بي توجهي به آن مي تواند به يك بحران تبديل شود.»

*****

نابودي جنگلها براثر آتش سوزي ها وقطع درختان ،در كنار چراي بيش ازحد مراتع ا واستفاده بيش ازحد از زمينهاي كشاورزي ازجمله عواملي است كه موجب شده تا روند فرسايش خاك در كشور شدت بگيرد.

به گفته كارشناسان ، فرسایش خاک در ایران تحت تاثیر عوامل متعدد طبیعی و انسانی صورت می گیرد. بارندگی شدید ، وجود شیب تند در نواحی کوهستانی، فقر پوشش گیاهی و خشک بودن خاک از جمله عوامل فرسایش در مناطق کوهستانی و دشت ها هستند. از طرفی، تغییر اقلیم، بهره برداری های بی رویه انسان از طبیعت، تخریب پوشش گیاهی در اثر چرای خارج از ظرفیت دام، کشاورزی سنتی و غیراصولی، جنگل زدایی، کم آبی و قرار گرفتن ایران روی کمربند فرسایشی جهان دیگر عوامل تشدید کننده فرسایش خاک در کشور به شمار می روند.

از طرفي به باور برخی کارشناسان محیط زیست، چرخه کاشت، داشت و برداشت در ایران به شکلی ناقص اجرا می شود. یعنی داشت و برداشت در روند زراعی صورت می گیرد اما شاهد کاشت درختان و پوشش گیاهی نیستیم. همین مساله باعث ازهم گسیختی سطح خاک شده که به راحتی در اثر بارش باران یا وزش باد از زمین به هوابرخاسته می شود.
همچنين از آنجا كه كشاورزی دربيشتر مناطق كشور مبتنی براصول سنتی است كه به شدت از عوامل فرسایش خاک در کشور به شمار می رود، چراكه باقی ماندن آب روی زمین به مدت طولانی، آبیاری زمین های شیب دار در مناطق کوهستانی و شسته شدن خاک، نبود تناسب میان کشت دیم و شرایط بارندگی و شخم نامناسب در زمین های شیب دار فرسایش خاک در مناطق کشاورزی را افزایش داده است.

آمارهاي متناقض درخصوص ميزان فرسودگي خاك كشور

درحالي كه به گفته معاون جهاد كشاورزي فرسایش خاک در ایران تقریبا 2.5 برابر متوسط جهانی است، اما رییس انجمن علمی مدیریت و کنترل مناطق بیابانی ایران اين ميزان را 4برابر آن اعلام مي كند كه اين مهم مشخص مي كند كه دراين زمينه اطلاعات دقيقي وجود ندارد.

رییس انجمن علمی مدیریت و کنترل مناطق بیابانی ایراندرخصوص علت تفتوت آماري اين دو مي گويد:«تفاوت بين اين دوآمار دراين است كه برخي كارشناسان آمار فرسایش بادی را درنظر نمي گيرند ودربرخي موارد نيزاز آمارهاي قديمي استفاده مي شود ، امادر كل آنچه مهم به نظر مي رسد رقم بالاي فرسايش خاك در كشور است.»

"محمدرضا اختصاصي "درخصوص آخرين آمارهاي فرسايش خاك در كشور مي افزايد:«هرساله حدود 14 تن در هکتار فرسابش خاك در كشور داريم كه با توجه به عوامل مختلف مي توان گفت كه هرساله براين ميزان اضافه مي شود.»

وي با اشاره به اين موضوع ادامه مي دهد:« بنابر مطالعات صورت گرفته، فرسایش بادی نیز به طور تقریبی همین میزان را در سال شامل می شود. وسعت زیاد عرصه های مناطق خشک و بیابانی باعث شده تا فرسایش بادی در ایران کمتر از فرسایش آبی نباشد. نتیجه این نوع فرسایش را در افزایش پدیده ریزگردها می بینیم.»

به گفته وي هم اکنون این پدیده در بسیاری از دشت های ایران به دو شکل شکاف یا فروچاله بروز یافته است، كه به عنوان مثال مي توان از دشت های ورامین، مشهد، یزد، نهاوند و ابرقو نام برد.

خاك با اهميت تراز آب

كارشناسان معتقدند از آنجا كه خاک بالعکس آب تجدید پذیر نیست، لذا حفظ آن از اهميت خاصي برخورداراست ، لذاازآنجا كه اين مهم تاثير بسياري در توليدات گياهي وموادغذايي بشر دارد، لذا بايد مراقب هرگونه آسيبي به آن بود.

معاون وزیر جهاد دراين خصوص مي گويد:« خاک بالعکس آب تجدید پذیر نیست،چرا كه به طور متوسط هر سانتی متر خاک ۶۰۰ تا ۷۰۰ سال زمان می برد تا از سنگ مادر تشکیل شود. خاک عنصر بسیار با اهمیتی است و اگر کشوری از آن غفلت کند، دچار مشکلات اساسی خواهد شد. مدیریت، حفاظت و بهره برداری از منابع خاک یکی از مهم ترین چالش های حال و آینده کشور است .»

علی مراد اکبری مي افزايد:«از آنجا كه مساحت کشور ما حدود ۱۶۵ میلیون هکتار است که در یک اقلیم خشک و نیمه خشک واقع شده بنابراین از لحاظ کیفی و کمی ما با محدودیت های شدید منابع پایه خاک مواجه هستیم. حدود ۵۰ میلیون هکتار از اراضی کشور اگر آب وجود داشته باشد، قابلیت توسعه کشاورزی را دارند، ولی با توجه به محدودیت منابع آب ما چنین ظرفیتی نداریم که از این ۵۰ میلیون استفاده کنیم.»

وي ادامه مي دهد:« در حال حاضر اراضی در چرخه تولید ما ۱۸.۵ میلیون هکتار است، که از این میزان حدود ۸.۵ میلیون هکتار آن آبی و حدود ۱۰ میلیون هکتار آن دیم است؛ بنابراین از حدود ۳۲ میلیون هکتار از اراضی قابل کشت به دلیل محدودیت منابع آب نمی توانیم استفاده کنیم. نکته جالب اینجاست که از این ۱۸.۵ میلیون هکتار اراضی تنها ۱.۳ میلیون هکتار آن فاقد محدودیت است، باقی آن نیز شامل محدودیت هایی چون شوری، قلیاییت، زهدار بودن، توپوگرافی، سنگ دار بودن، عمق خاک و ... است؛ در واقع فقط ۱.۳ این اراضی در کلاس یک قرار می گیرد.»

معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی با اشاره به دخالت عوامل متعدد در آلوده كردن خاك موجود در كشاورزي مي گويد:« درحال حاضراستفاده از کودهای شیمیایی، سموم، پساب ها، آب های شور، آب های نامتعارف که املاح شان بالا است باعث آلودگی خاک می شود كه اين مهم در طول ساليان متمادي مي تواند به نابودي خاك منطقه بيانجامد.»

اکبری با اشاره به اينكه ميزان فرسايش خاك درايران بسيار بالاست مي افزايد:« دلیل آن نیز شرایط اقلیمی، شرایط بارندگی و عدم رعایت برخی اصول فنی است به عنوان مثال در بسیاری نقاط شخمی که انجام می شود در جهت شیب انجام می گیرد، که خود این امرباعث فرسایش می شود.» اين اظهارات درحالي است كه آمارها نشان مي دهد ، درحالي كه فرسایش خاک در ایران سالانه حدود ۱۶ تن در هکتار است، اما اين ميزان دردنيا حدود ۶ تن در هکتار است.»

وي ادامه مي دهد:«این رقم نسبت به متوسط دنیا خیلی بالاست و سبب تخلیه عناصر غذایی خاک می شود و زمين هاي زراعی موجود دركشور را دچار مشکل می کند،البته این فقط در اراضی زراعی اتفاق نیفاده و در جنگلها، تپه ها، مراتع، دامنه ها، کوه ها و ... نیز شاهد این اتفاق هستیم.»

به گفته وي ،از آنجا كه با توجه به شدت گرفتن روند فرسايش خاك در آینده با خطرات جدی روبرو خواهیم شد و این یک تهدید جدی است؛چرا كه اگر خاک را از دست بدهیم سایر برنامه های مدیریتی بخش کشاورزی ،از جمله مدیریت آب و مدیریت تولید را به مخاطره می اندازیم وقتی این عوامل به خطر بیفتد امنیت غذایی به خطر می افتد و وقتی امنیت غذایی به خطر بیفتد امنیت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی به خطر می افتد.

نظر شما
جوان آنلاين از انتشار هر گونه پيام حاوي تهمت، افترا، اظهارات غير مرتبط ، فحش، ناسزا و... معذور است
تعداد کارکتر های مجاز ( 200 )
پربازدید ها
پیشنهاد سردبیر
آخرین اخبار