مجموعه ملت ايران اين روزها در حال حل و هضم تجربه تاريخي جديدي هستند. تجربه‌اي كه به آنها مي‌گويد گره زدن زلف پيشرفت علمي- اقتصادي كشور به غرب، نه تنها تكيه دادن بر ستوني لرزان است، كه همچون تجربه‌هاي قديمي‌تر ما، مانند انقلاب مشروطه، كودتاي 28 مرداد، قرارداد الجزاير، بيانيه سعدآباد و... هميشه به ضد خود تبديل مي‌شود. به گواه تاريخ، دوستي با نوادگان عمو سام و چرچيل هيچ گاه براي ما ايراني‌ها خوش‌يمن نبوده است. فرانسوي‌ها و ژرمن‌ها نيز در ذهن ما سابقه خوبي از خود به جاي نگذاشته‌اند. فرانسوي‌هاي حريص، 30 سال پس از حضور در صنعت خودروي ايران، تنها به سود بيشتر مي‌انديشند و در انتقال ذره‌اي دانش فني اين حوزه به ما همچنان اما و اگر مي‌كنند.
اين در حالي است كه بنا به گفته مجلات بين‌المللي معتبر در صنعت خودرو، قراردادهاي جديد پژو با ايران، اين شركت فرانسوي را از ورشكستگي نجات داده است. اين يعني به جاي آنكه بگوييم: «مرگ دست خداست، پرايد وسيله است.»، بايد بگوييم: «مرگ دست خداست، فرانسوي‌ها وسيله هستند!» صنعت خودرو البته همچنان بر مدار فرانسوي‌ها مي‌چرخد و ما ظاهراً به اين زودي‌ها از شر آنها خلاص نخواهيم شد. با اين حال، فعاليت‌هاي جديد شكل گرفته در حوزه ديپلماسي علمي- صنعتي مي‌تواند اميدهايي را در دل زنده كند. چه اميدي؟ اميد به اينكه مسئولان دولتي نيز پنج سال پس از كوبيدن در خانه كدخدا و همپالگي‌هاي او، شايد غلط بودن آدرس را فهميده باشند. برگزاري نشست پارك‌هاي علم و فناوري كشورهاي اسلامي به تاريخ 22 مهر ماه سال جاري در رشت، از اين جمله بود.
بنا به گفته مجيد متقي‌طلب، رئيس پارك علم و فناوري گيلان، اين نشست با همكاري بانك توسعه اسلامي برگزار شد و رؤساي پارك‌هاي علم و فناوري از 14 كشور اسلامي در اين نشست شركت کردند. متقي‌طلب در ادامه، ايجاد فن بازار كشورهاي اسلامي و ايجاد صندوق سرمايهگذاري خطرپذير براي كشورهاي اسلامي را از جمله نتايج اين نشست برشمرده است. مسئله‌اي كه مي‌توان آن را به فال نيك گرفت. خبر اميدواركننده ديگر در همين زمينه، نشست بين‌المللي صندوق‌هاي سرمايهگذاري جسورانه با محوريت كشورهاي دي- هشت در روزهاي 12 تا 14 آذرماه 96 با همت دبيرخانه شبكه تبادل و انتقال فناوري دي- هشت (D8 - TTEN) به ميزباني كشورمان در تهران است. گروه هشت كشور اسلامي در حال توسعه با نام اختصاري گروه دي- هشت (D8) گروهي اقتصادي متشكل از هشت كشور در حال توسعه اسلامي‌شامل: ايران، تركيه، پاكستان، بنگلادش، اندونزي، مالزي، مصر و نيجريه است.
اين گروه در ۱۵ ژوئن ۱۹۹۷ (۲۵ خرداد ۱۳۷۶) به پيشنهاد نجم‌الدين اربكان رهبر حزب اسلام‌گراي رفاه و نخست وزير وقت تركيه با هدف تقويت همكاري‌هاي اقتصادي كشورهاي عضو تشكيل شد و حالا در شرايطي كه پوچ بودن وعده‌هاي كشورهاي غربي بيشتر از هر زمان ديگري عيان شده است، مي‌تواند دريچه همكاري‌هاي جديد علمي- صنعتي كشور باشد. همكاري‌هايي واقعي، مفيد و مبتني بر اعتماد متقابل. اكبر قنبرپور، معاون دبير شبكه تبادل و انتقال فناوري دي- هشت در همين زمينه گفته است: اين نشست با هدف اشتراك تجربيات و افزايش شناخت صندوق‌هاي VC با يكديگر و همكاري و هم‌افزايي ميان آنها همزمان با برگزاري دومين دور مراسم اعطاي جايزه علمي فناوري پيامبر اعظم(ص) برگزار مي‌شود.
وي برگزاري پنل‌هاي همفكري در زمينه موضوعات روز اين صندوق‌ها، ارائه مدل‌هاي كاري صندوق‌ها، ارائه چند داستان همكاري استارتاپ‌ها با صندوق‌هاي جسورانه، ارائه چند استارتاپ از كشورهاي عضو به سرمايه‌گذاران، همفكري براي ايجاد يك تشكل ميان صندوق‌هاي جسورانه، كارگاه‌هاي آموزشي و... را از جمله برنامه‌هاي اين نشست بين‌المللي برشمرده و مي‌گويد: «در بين هشت كشور اسلامي در حال توسعه كه گروه (D8) را تشكيل داده‌اند، جايگاه ايران در دسترسي به سرمايهگذاري جسورانه رتبه ششم است.» واقعيتي كه نشان مي‌دهد همكاري با كشورهاي مورد بحث در زمينه صندوق‌هاي سرمايهگذاري جسورانه حتماً براي ما مفيد خواهد بود.
دبير شبكه تبادل و انتقال فناوري دي- هشت معتقد است با مشاركت قابل توجه صندوق‌هاي سرمايهگذاري جسورانه خارجي در اين رويداد، فرصت مناسبي براي اكوسيستم نوآوري كشور براي رشد و عمق‌بخشي به دانش موجود فراهم مي‌شود و زمينه براي همكاري‌هاي بين‌المللي در اين حوزه مهيا خواهد شد. اين البته تمام مسئله نيست. واقعيت اين است كه ما در بين كشورهاي اسلامي در بسياري از جهات حرف اول را مي‌زنيم و گسترش ارتباطات ديپلماتيك علمي- صنعتي با آنها، مي‌تواند زمينه ارزآوري و اشتغالزايي عظيمي را در داخل كشور ايجاد نمايد. بر همين اساس، پيش از اين رهبر معظم انقلاب در جريان ابلاغ سياست‌‌هاي كلي علم و فناوري كشور، بر اولويت همكاري و ارتباطات با كشورهاي اسلامي تأكيد كرده‌اند. شايد پس از تجربه‌هاي مكرر تاريخي در زمينه اميد بستن به دشمنان، لازم باشد حالا ديگر حداقل در همكاري‌هاي علمي- صنعتي به سراغ دوستان خود برويم.
رهبر فرزانه انقلاب با توجه به همين واقعيت در زمينه الزامات هدايت صحيح ديپلماسي علمي توسط دولت مي‌فرمايند: «از پيشرفت علمي ما هم راضي نيستند. توجه داشته باشيد كه طرف مقابل[جبهه دشمن] روي اين نكته به‌خصوص توجه دارد، روي اين نكته برنامه‌ريزي مي‌كنند. بر روي همين نقطه «ديپلماسي علمي» برنامه‌ريزي مي‌كنند و اهداف خودشان را دنبال مي‌كنند. اگر با توجه، با آگاهي، با بصيرت، كار انجام بگيرد، ما كاملاً موافق هستيم. بخشي از اين كارهايي كه امروز در زمينه تحريم و امثال اينها مشاهده مي‌كنيد، مربوط به همين است كه نمي‌خواهند جامعه ايراني به اين اقتدار درونزا دست پيدا كند؛ كه اقتدار علمي، يك اقتدار درونزا است.» در حالي كه ايجاد زمينه نفوذ بيگانگان به دانشگاه‌ها تحت عنوان ديپلماسي علمي مي‌تواند مورد انتقاد باشد، گسترش همكاري‌هاي علمي- صنعتي با كشورهاي مسلمان مي‌تواند مؤثر، مفيد و اميدآفرين تلقي شود.
