نويسنده: محمدرضا سوري
درحالي كه بارها دولت در زمينه رفع اين مشكل به
مردم خوزستان قولهايي داده بود ، اما گذشت زمان نشان داد كه دراين زمينه اقدام جدي
صورت نمي گيرد ،معضلي كه سبب شد تا بسيج براي رفع آن به طور جدي وارد عمل شود، به
طوري كه با واگذاري ۲ هزار هکتار از اراضی فوق بحراني ومساعد ريزگردها در خوزستان ازسوي سازمان منابع طبیعی به اين نهاد، كار جنگل كاري دراين مناطق از سوي بسيج سازندگي
خوزستان آغاز وهم اكنون درحال انجام است موضوعي كه به گفته بسياري از كارشناسان
نقش مهمي دركاهش ريزگردهايي با منشاء داخلي خواهد داشت.
*****
وقوع خشكسالي هادرداخل وحارج از كشور وجنگ
ودرگيري در برخي از كشورهاي همسايه از جمله عواملي است كه سبب شده تا ريزگردها به
برخي از استانهاي كشور ازجمله خوزستان هجوم آورند موضوعي كه موجب شده تا علاوه بر
تاثيرات منفي برحيات انسانها دراين منطقه بر جان حيوانات وتنفس گياهان تاثير منفي
گذارده ودر دراز مدت به مرگ همه اين موجودات ونابودي زير ساختهاي اين استان نفت
خيز كشور كه سهم بسياري در چرخه اقتصادي كشور داردبگذارد.
مدیر‌کل زمین‌شناسی
منطقه جنوب‌باختری (مرکز اهواز) دراين خصوص می‌گوید:« براساس بررسی‌های انجام‌شده روی
اطلاعات هواشناسی ایستگاه اهواز مشخص شد که در بازه زمانی سال 2005 تا 2014، 84
درصد طوفانهای ریزگرد دارای منشأ خارجی، 6 درصد منشأ مشترک و 9 درصد با منشأ
داخلی است.»
علی اژدری مي افزايد:« با مطالعات انجام‌شده در زمینه شناسایی منشأهای داخلی (محلی) طوفانهای
گردوغبار ، حدود 350 هزار هکتار از زمینهای دشت خوزستان به عنوان منشاء گردوغبار
در هفت محدوده مختلف شناسایی شده است که از این زمین‌ها، مراتع، اراضی کشاورزی دیم
و تالابهای خشک‌شده بیشترین تبدیل کاربری به منشأهای گردوغبار را دارند.»
وي ادامه مي دهد:« درحال حاضر 350 هزار هکتار از
اراضی مرغوب و حاصل‌خیز دشت خوزستان در نتیجه عوامل طبیعی نظیر تغییر اقلیم از یک‌سو
و اثرات سوء برخی طرحهای عمرانی و سوء‌مدیریت منابع آب سطحی از سوی دیگر، به
کانون‌های منشأ ریزگرد تبدیل شدهاند که این مسأله خسارت‌های اقتصادی و اجتماعی
کلانی را در سطح استان و به‌ویژه در مناطق مجاور کانون‌ها به دنبال دارد.»
موفقيت آميزبودن اولين اقدام بسيج در كاستن از ريزگردها
چندي پيش بود كه مدیر‌کل زمین‌شناسی منطقه جنوب‌باختری درخصوص
منشاء ريزگردها در حوزستان اعلام كرد84درصد كانون ريزگردها داخلي بوده كه با مرتفع كردن آنها از طريق كاشت
درختان وگياهاني كه به آب كمتري نياز دارند تاحد بسيارزيادي جلوي اين مهمانان
ناخوانده راگرفت، موضوعي كه موجب شدتا بسيج بارها براي رفع اين معضل بدون
كوچكترين چشم داشتي اعلام آمادگي كند .
سرانجام
اواخر سال ۱۳۹۵، بودكه سوی سازمان منابع
طبیعی برای بیابان زدایی از ۲ هزار هکتار از کانون های فوق بحرانی خوزستان ازبسیج سازندگی خواست تا دراين
زمينه همكاري كند.
از آنجا كه بسیج سازندگی استان خوزستان با همکاری
گروه های جهادی در زمانی بسیار کوتاه موفق شد بالغ بر ۴۰۰ هزار اصله نهال در این کانون فوق بحرانی بکارد و اکو سیستم این منطقه را
به طور کامل دگرگون کند،لذا اين موفقيت سبب شده تا دوباره از اين سازمان مردم نهاد
خواسته شود تا براي رفع برخي از كانون هاي مهم ريزگردها در خوزستان وارد عمل شود.
مسئول بسیج سازندگی استان خوزستان دراين
خصوص مي گويد: « درحالي كه بايد خيلي زودتر در زمينه از بين بردن كانون ريزگردها
در برخي از مناطق كشور اقدام مي شد ، اما بي توجهي به اين مهم سبب شد تا به مرحله
بحران برسيم.»
بهرام ممبینی مي افزايد:«سرانجام سال گذشته بعد از بحران غیرقابل
تحمل اهواز و گلایه شدید رهبر انقلاب از مسئولان به خاطر کوتاهی هایشان در این امر،
مسئولان از بسیج سازندگی برای بیابان زدایی دعوت به عمل آوردند.»
وي ادامه مي دهد:«متاسفانه تاخير درابلاغ براي
انجام كار سبب شد تاماه هاي طلايي كشت ازدست برود ، بااين حال سرانجام ۱۷ اسفند ۹۵ موفق شديم تا بع امكانات مورد نياز تجهيز شويم.»
به گفته اين مسئول از آنجاكه در تجربه ای مشابه
۱ هزار و ۱۰۰ هکتار از زمین های بحرانی هندیجان را بیابانزدایی کرده بودیم، لذا
دراين زمينه احساس هيچ مشكلي نداشتيم.»
مسئول بسیج سازندگی استان خوزستان در خصوص
اجراي طرح جديدي كه درحال اجرا شدن است مي گويد:« تجربه موفق قبلي سبب شد تا سازمان منابع طبیعی، بیابان زدایی از ۲ هزار هکتار از اراضی ملی كه در
۱۲ کیلومتری آزادراه خلیج فارس و محور اهواز ماهشهر قرار دارد و به عنوان
کانون فوق بحرانی شناخته مي شد را به ما واگذار كند .»
ممبینی
با اشاره به بحراني بودن اين مناطق مي افزايد:« دراین منطقه ۴۰ هزار هکتار اراضی فوق بحرانی شناسایی شده بود كه به طور کامل اصطلاحا پفکی
شده بودند و حتی با وزیدن بادهای ضعیف و معمولی هم طوفان گرد و غبار بلند می شدندوازطرفي
از آنجا كه ریزگردهای بلند شده از این منطقه، نمکی و چسبنده هستند و در رطوبت ۱۰۰ درصد، تبدیل به گل می شوند و تاسیسات زیربنایی را نابود می کنند.»
وي با اشاره به مشاركت بيش از هزار نیروی جهادگر بسیجی در قالب گروه های جهادی از سراسر استان خوزستان
و دیگر استان های کشور دراين طرح ادامه مي دهد :«علاوه بر
آن براي اجراي اين طرح از ظرفیت راهیان نور هم بهره بردیم، همچنين در این طرح بیش از ۵۰۰ هزار چاله حفر کردیم و بیش از ۴۰۰ هزار اصله درخت کاشتیم كه مهمترين
آنها ، کهور، نخل خرما، آرتیپلکس، شورگز و کُنار بود.»
به گفته وي از آنجايي كه مهمترين نياز درختان
دراين منطقه آبياري آنها بود لذا براساس تحقيقات انجام شده بیش از ۳۷۰ هزار اصله درخت كه تا سه سال نیازمند آبیاری ندارد و حتی می تواند آب مورد
نیاز خود را از رطوبت هوا تامین کند دراين منطق كاشته شد.
وي با اشاره به بحث معارضان به اجراي اين
طرح كه مهترين مانع در اجراي آن بود مي گويد:« از آنجا كه بر اساس قانون رفع معارض بر عهده سازمان منابع طبیعی بود اما به دلیل پیچیدگی
و مقاومت بالای روستائیان، بسیج و سپاه این ماموریت را هم برعهده گرفتند، وبا
برگزاري بیش از ۲۶۰ جلسه صمیمانه با سران قبایل و روستائیان برگزار کردیم و به آن ها موفق
به گرفتن رضايت آنها براي كاشت درخت شدند.»
ممبینی با اشاره به همكاري خوب مردم اين
مناطق مي افزايد:«اقدام بسيج سازندگي واثرات مثبت اين اقدام موجب شده تا حتي مردم
منطقه كه زماني مخالف اين طرح بودند در زمينه كمك به بسيجيان ازهيچ كاري دريغ
نكنند.»
وي با اشاره به اينكه مي توان در مدت ۵ سال اکوسیستم خوزستان را تغییر داد ادامه مي دهد:« اگر مسئولان دولتی مثل روزهای بعد از بحران اهواز و سخنان رهبر انقلاب،
پرانگیزه، مصمم و پای کار باشند، ما اطمینان داریم که محل هایی که قبلا در اطراف اهواز
بیابان زدایی شده بود، عملا به تفرجگاه و پارک جنگلی تبدیل خواهند شد.»
