حسن روانشيد
شهر 12 ميليون‌نفري تهران در زمره پايتخت‌هاي پرتراكم از جمعيت جهان به‌حساب مي‌آيد، اما سواي اين به‌ظاهر امتياز، كمبودهاي متعددي در آن به چشم مي‌خورد كه بارزترين آنها نبود فضاهايي است كه مردم آپارتمان‌نشين آن بتوانند لحظاتي را در طبيعت بكر در حالي‌كه با خانه و كاشانه خود فاصله‌اي ندارند، به سر برند، اما به نظر مي‌رسد وجود اين مكان‌ها در حاشيه اين ابر‌شهر بعيد باشد؛ در صورتي‌‌كه در شمال آن و درست در اواسط خيابان شهيد باهنر، يعني نياوران سابق، نگيني درخشان با نام اردوگاه منظريه وجود دارد كه اگر از لاك مالكيت‌هاي تعصبي خارج شود، مي‌تواند قسمتي از معضل شهرنشينان تهران را به‌راحتي حل كند.
منظريه نام محله‌اي در شمال تهران است كه مهم‌ترين و بزرگ‌ترين بخش آن باغ آن است. اين فضاي رؤيايي در دامنه رشته‌كوه البرز واقع‌شده‌است و از نقاط بكر و خوش آب‌وهواي شهر تهران در منطقه شميرانات محسوب مي‌شود. ارتفاع اين گنجينه ايستاده بر بام تهران از سطح دريا بين هزار و ۷۰۰ تا هزار و ۸۰۰ متر است.
باغ منظريه در سال ۱۲۶۰ و در زمان ناصرالدين‌شاه قاجار توسط سلطان مراد ميرزا معروف به حسام‌السلطنه كه يكي از امراي ارتش بود، ايجاد شد. نام منظريه در آن زمان حسام‌آباد بود. در آن دوره حسام‌السلطنه شروع به بناي ساختماني كرد كه اكنون به نام عمارت مركزي يا منصوريه معروف است، ولي قبل از اتمام آن توسط كامران ميرزا برادر مظفرالدين‌شاه خريداري شد. سپس محمدعلي شاه منظريه را به مبلغ 25 هزار تومان از كامران ميرزا خريد و آن را جزو املاك سلطنتي قرار داد. در زمان احمدشاه، منظريه به شعبانعلي قراگزلو، معروف به باغبان‌باشي اجاره داده شد كه سر‌باغبان منظريه بود و تا سال ۱۳۵۲ فعاليت باغباني را زير نظر داشت.
سال ۱۳۰۰ منظريه جزو املاك وزارت دارايي شد و در اوايل دوران رضاشاه مجدداً جزئي از املاك سلطنتي شد، اما به‌موجب سندي كه هم‌اكنون موجود است، مالكيت آن مجدداً و در سال ۱۳۱۳ با عنوان اردوگاه منظريه در اختيار وزارت دارايي قرار گرفت كه براي كسب درآمد دولت به رئيس شوراي ملي به نام طوسي نايب اجاره داده شد.
در اين سند مبلغ اجاره سالانه آن 300 هزار ريال ذكرشده‌است و در سال ۱۳۱۴ شمسي به اجاره وزارت فرهنگ وقت درآمد تا در اختيار سازمان پيشاهنگي قرار گيرد كه براي امور تربيتي و اردوگاه جوانان مورد بهره‌برداري واقع شود.
