کبری فرشچی
آمار و ارقام منتشر شده از عمق فاجعه حكايت دارد؛ آنطور كه عليرضا زالي، رئيس كل سابق سازمان نظام پزشكي ايران مي‌گويد: سالانه حدود ۱۰۰ هزار نفر به تعداد بيماران مبتلا به سرطان در كشورمان افزوده مي‌شود. دبيركل جمعيت مبارزه با استعمال دخانيات ايران هم از مرگ سالانه ۵۰ تا ۶۰ هزار نفر در كشور بر اثر سرطان خبر مي‌دهد؛ در اين ميان اما نكته قابل‌تأمل اين است كه يكي از عوامل اصلي اين تراژدي مرگ و بيماري، استعمال سيگار و قليان است كه موجب مي‌شود سالانه 7 هزار ميليارد تومان هزينه درمان سرطان شود.
حالا ديگر كمتر پاتوق تفريحي است كه بساط قليان در كنار سفره ديزي و كبابش برپا نباشد. از ييلاقات لواسان دربند و دركه گرفته تا فرحزاد و كن همه رستوران‌هاي خانوادگي پاتوقي براي قليان كشيدن شده و هر روز قليان‌سراي تازه‌اي از ميانه‌هاي شهر هم سر بر مي‌آورد و خانواده‌هاي ايراني پدر و دختر در كنار يكديگر مي‌نشينند و دل به دود و قل‌قل قليان مي‌دهند بي‌آنكه حواسشان باشد با هر پكي كه به ني قليان مي‌زنند يك قدم به سمت سرطان پيش مي‌روند.
قليان‌هاي بيرون‌بر بي‌مجوز
رشد قارچ‌گونه قليانسراها يا مكان‌هايي كه ابتلا به سرطان و هزينه‌هاي سرسام‌آور دارو و درمان را تسهيل مي‌كنند، در حالي اتفاق مي‌افتد كه قائم‌مقام و معاون كل وزارت بهداشت مي‌گويد: در 11 سال اخير وزارت بهداشت حتي اجازه صدور يك پروانه فروش فرآورده‌هاي دخاني را نداده است، اين در حالي است كه هم‌اكنون در برخي اماكن كه دارای اينترنت يا رستوران‌ها و... است، سيستم بيرون‌بر قليان درست شده است.
ايرج حريرچي معتقد است: درخصوص مصرف قليان بايد قانون اجرا شود و ما دست‌بوس دادستان‌هايي كه قانون ١١ ساله را به اجرا درآورده‌اند، هستيم. قانون لازم‌الاجرا در اين زمينه وجود دارد كه در آن گفته مي‌شود هر نوع تشويق مستقيم و غيرمستقيم يا تحريك افراد به استعمال دخانيات ممنوع است.
وي تأكيد مي‌كند: تنباكوي قانوني هم هزاران ضرر دارد، حالا بايد ديد چه چيزي در آن مي‌ريزند كه قيمتش كاهش پيدا مي‌كند و در حال حاضر حتي در بعضي قهوه‌خانه‌هاي غيرمجاز هم ديده شده كه تركيبات آمفتامين، موادمخدر و حتي شيشه در تنباكوي قليان‌ها ريخته مي‌شود.
قلياني بودن 35 درصد دختران و 42 درصد پسران دبيرستاني
دكتر محمدرضا مسجدي، دبيركل جمعيت مبارزه با استعمال دخانيات ايران هم معتقد است: زنگ خطري در كشور به صدا درآمده و آن گسترش مصرف قليان در ميان جوانان است.
به گفته وي طي تحقيقات به عمل آمده ۲۵ درصد آقايان بالاي ۱۷ سال و ۵ درصد خانم‌هاي بالاي ۱۷ سال دخانيات استعمال مي‌كنند.
دبيركل جمعيت مبارزه با استعمال دخانيات با اشاره به مطالعات انجام شده، مي‌افزايد: استعمال قليان در دختران در برخي از مراكز به ۳۵ درصد و در ميان پسران تا ۴۲ درصد رسيده است و اين آمار مربوط به سنين دبيرستان و دانشگاهي است.
دكتر مسجدي با اشاره به اينكه جمع‌‌آوري قليان قسمتي از قانون جامع كنترل و مبارزه با دخانيات است، تأكيد مي‌كند: قهوه‌خانه مجوزدار جديد كه مجوز عرضه قليان داشته باشد، نداريم.
وي با بيان اينكه در مورد قليان سنت‌شكني عجيبي در حال رخ دادن است، تصريح مي‌كند: ۱۸ درصد كساني كه قليان مي‌كشند، معتاد مي‌شوند. مسجدي با تقدير از دستور دادستان كل كشور مبني بر برخورد با عرضه قليان مي‌افزايد: در حال حاضر نزديك به 300 هزار بيمار مبتلا به سرطان در كشور وجود دارند و سالانه 90 هزار بيمار ديگر نيز به اين تعداد اضافه مي‌شود.
به گفته وي هزينه داروي اين بيماران سالانه بيش از 2هزار ميليارد تومان و هزينه‌هاي كلي درمان آنان 7هزار ميليارد تومان است و اگر راه‌حل جدي براي كنترل و مبارزه با استعمال مواد دخاني پيدا نشود، اين آمار و ارقام به مرحله بحراني خواهد رسيد.
عليرضا رئيسي، معاون بهداشت وزارت بهداشت هم از افزايش گرايش به مصرف قليان و كاهش سن مصرف به ويژه در ميان دختران و زنان خبر مي‌دهد و مي‌گويد: با مصرف افزايشي قليان در سطح جامعه و در ميان زنان و دختران، شاهد افزايش بيماري‌هاي مزمن تنفسي و كاهش وزن نوزادان متولد شده از مادران قلياني هستيم.
بنا به تأكيد وي با روند افزايشي گرايش به استفاده از قليان و دخانيات روند رو به رشد بيماري‌هاي تنفسي و كاهش وزن نوزادان متولد شده از مادران مصرف‌كننده دخانيات را شاهديم.
سازمان بهداشت جهاني (WHO) هم ضمن بر شمردن مضرات و خطرات استفاده از قليان اعلام كرده است: قليان جايگزين سالمي براي سيگار نيست. WHO در گزارش خود، كشورها را به تحريم مصرف دخانيات در مكان‌هاي عمومي ترغيب و تأكيد كرده است كه برخلاف باورهاي باستاني و اعتقاد عمومي، دودي كه از قليان خارج مي‌شود، حاوي سموم متعددي از جمله عوامل شناخته شده ايجاد سرطان، بيماري قلبي و امراضي ديگر است.
الگوهايي ناسالم
درست يا نادرست جوانان از برخي اقشار و گروه‌ها الگوبرداري مي‌كنند؛ تصاوير پخش شده از فوتباليست‌ها پاي بساط قليان هم خود محرك ديگري براي گرايش جوانان به سمت‌و‌سوي مصرف اين ماده دخاني است؛ رخدادي كه چند سال پيش رسانه‌اي شد و با واكنش جنجالي خداداد عزيزي بازيكن پيشكسوت و مربي فوتبال كشورمان همراه بود كه گفت بيش از ٩٠درصد فوتباليست‌‌هاي ايراني قليان‌كش هستند و آن ١٠درصد ديگر سيگار و مخدرهاي ديگر را علاوه بر قليان مصرف مي‌كنند!
عباس جعفري دولت‌آبادي، دادستان تهران نيز گفته است: اينكه گروهي از ورزشكاران گرفتار قليان هستند، نشان از آن دارد كه مشكل جدي و نيازمند توجه بيشتر است.
بنا به تأكيد وي وقتي انضباط اجتماعي وجود ندارد، پديدار شدن قارچ‌گونه قليانسراها و عرضه قليان در رستوران‌ها و كافي‌شاپ‌ها را شاهد هستيم؛ چراكه سال‌هاي متمادي است كه بحث جمع كردن قليان در جلسات مسئولان مربوطه مطرح مي‌شود و هر بار كه اين موضوع مطرح مي‌شود، با توجيه جلوگيري از بيكاري عده‌اي، راهكاري اتخاذ نمي‌شود.
پايان تراژدي مرگ و سرطان با اجراي قانون
ممنوعيت استعمال و عرضه مواد دخاني در اماكن عمومي هر چند مربوط به سال 85 است، اما حالا قرار است بالاخره از حصارهاي كاغذي بيرون بیاید و با دخالت دادستاني اجرايي شود؛ قانوني كه اجرايش مي‌تواند پايان خوشي بر تراژدي مرگ سالانه ۵۰ تا ۶۰ هزار بيمار سرطاني و ابتلاي سالي 90 تا 100 هزار نفر به بيماري سرطان باشد، همچنان كه هزينه 7 هزار ميلياردي درمان اين بيماران مي‌تواند براي تكميل زيرساخت‌هاي كشور صرف شود.
