در یکی از معنادار‌ترین آنها معاون وزیر خارجه روسیه در واکنش به اظهارات وزیر خارجه امریکا درباره افزودن مکملی به توافق هسته‌ای تأکید کرد که اتفاقاً چیزی که باید بهتر شود، اجرای تعهدات برجامی از سوی امریکاست. سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه که مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای روسیه هم بود، در واکنش به اظهارات وزیر خارجه امریکا درباره افزودن مکمل یا یک اصلاحیه جداگانه به توافق هسته‌ای تأکید کرد که واشنگتن نباید در چیزی که به خوبی درحال کار است، مداخله کند. ریابکوف به خبرگزاری تاس گفت: «یک ضرب‌المثل امریکایی هست که دوستان ما در خارج از کشور معمولاً در چنین موقعیت‌‌هایی به کار می‌برند: اگر چیزی نشکسته، به‌فکر ترمیم آن نباش. این چیزی است که من می‌خواهم خطاب به همکارانمان در امریکا بگویم.»
وی افزود: به نظر می‌رسد این مسیر اشتباهی باشد که بخواهیم آن را دنبال کنیم در حالی که توافقی که وجود دارد به خوبی کار می‌کند و موثر است. معاون وزیر خارجه روسیه اضافه کرد: ایران به طور کامل در حال اجرای تعهداتش براساس برجام است، چیزی که نمی‌توان در مورد امریکا گفت. آنچه که باید بهبود یابد اجرای تعهدات طرف امریکایی براساس همین توافق موجود است. این دیپلمات روسی در عین حال از قصد خود برای تماس قریب‌الوقوع با مقامات ایرانی خبر داد و درباره محتوای این تماس گفت: از آنها می‌خواهیم توافق هسته‌ای را حفظ کنند. من نمی‌توانم تاریخ و روز این تماس را بگویم اما به زودی این تماس انجام خواهد شد. چیزی که مشخص است این است که ایرانیها توپ را به زمین امریکا انداخته‌اند. «رکس تیلرسون»، وزیر امور خارجه امریکا روز یکشنبه در مصاحبه با شبکه «سی‌ان‌ان» گفته بود، «ما حقیقتاً به توافقی نیاز داریم که گستره بیشتری از تهدیدات از جانب ایران را شامل شود.»
تیلرسون تأکید کرد که اصلاح ایرادات برجام ممکن است از طریق یک توافق ثانویه صورت گیرد، نه با تغییر در مفاد برجام. همچنین «نیکی هیلی»، سفیر امریکا در سازمان ملل متحد که می‌گویند تأثیر مهمی در راهبرد ضدایرانی ترامپ دارد، در مصاحبه‌ای تأکید کرد که کشورش در توافق هسته‌ای ایران می‌ماند و آن را اصلاح خواهد کرد. وی روز یکشنبه در مصاحبه با شبکه خبری «ان‌بی‌سی» گفت: «فکر می‌کنم فعلاً می‌بینید که در این توافق می‌مانیم. چیزی که امیدوار به انجام آن هستیم این است که وضعیت را بهبود ببخشیم. این هدف ما است.» از سوی دیگر سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه گفت که تحولات اوضاع در خصوص توافق هسته‌ای با ایران بسیار نگران‌کننده است. وی افزود: موضع امریکا در قبال توافق هسته‌ای ایران و تهدید این کشور به در پیش گرفتن رویکرد نظامی علیه کره شمالی، مشکلات جهان را بیشتر می‌کند.
اروپا: حفظ برجام همراه با فشار بیشتر
از همان زمانی که ترامپ و اعوان و انصارش صحبت از پاره کردن و حالا تغییر برجام می‌کردند، از اروپا صدایی دو‌گانه خارج می‌شد که نشان می‌داد بازهم نوعی تقسیم کار میان طرفین صورت گرفته است. ترامپ قرار است در نقش پلیس بد باشد و اروپا هم به عنوان پلیس خوب و خیرخواه پیشنهاد دور جدیدی از مذاکرات را بدهد.
رئیس‌جمهور جوان و تازه‌کار فرانسه هم در این زمینه نقشی کلیدی بازی می‌کند. رئیس‌جمهور فرانسه برای اثبات آن نیت به ظاهر خیرخواهانه با بیان اینکه موضع سختگیرانه همتای امریکایی‌اش درقبال ایران «شیوه‌ای بد» است، وعده داد که به‌زودی به ایران سفر خواهد کرد. «امانوئل ماکرون» رئیس‌جمهوری فرانسه تأکید کرد که فشارهایی که «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور امریکا علیه ایران استفاده می‌کند، ناکارآمد است و می‌تواند وضعیتی مشابه بحران کره‌شمالی ایجاد کند. ماکرون که عصر یکشنبه با تلویزیون «تی‌وی1» فرانسه سخن می‌گفت، افزود: «به دونالد ترامپ گفته‌ام سیاست سختگیرانه‌اش در قبال ایران شیوه‌ای بد است... باید با ایران مذاکره کنیم و تحرکات آن را زیر نظر داشته باشیم.» وی در پاسخ به سؤالی در مورد تأثیر شیوه رهبری «متغیر» دونالد ترامپ بر مسائل بین‌المللی، تصریح کرد که در این زمینه نگرانی ندارد و امریکا را متحد کشور خود می‌داند. ماکرون در عین حال سخنانی بیان کرد که نشان داد او قرار است به حساب همان خیرخواهی مجری اهداف ترامپ باشد، یعنی تغییر برجام یا بهتر است بگوییم کشاندن موضوعات مهم دیگر به میدان مذاکره یعنی موضوع موشکی یا احتمالاً مسائل منطقه‌ای. وی در بخش دیگری از مصاحبه با «تی‌وی1»با بیان اینکه با ترامپ درباره تلاش برای متوقف کردن برنامه موشکی ایران نیز گفت‌وگو کرده است، گفت: «من به او گفتم، بیا گفت‌وگویی درباره مطالباتمان [از ایران] داشته باشیم، بازرسی‌‌ها را ادامه بدهیم و درباره فعالیت‌های موشکی ایران، مطالبه‌گری‌های بیشتری داشته باشیم.» همین خط را آلمانی‌ها هم به شکل دیگری ادامه می‌دهند یعنی ابراز نگرانی خیرخواهانه! از اینکه خطر جنگ برگشته است.
زیگمار گابریل، وزیر خارجه آلمان روز دو‌شنبه در سخنانی تأکید کرد: ما به عنوان کشورهای اروپایی، به شدت نگران هستیم که تصمیم رئیس‌جمهور امریکا منجر به تقابل نظامی با ایران شود. من با سایر همکاران اروپایی‌ام درباره چگونگی حفظ توافق هسته‌ای ایران رایزنی خواهم کرد.» وزیر خارجه آلمان گفت: نگرانی من این است که اگر بخواهیم الان با کره‌شمالی مذاکره کنیم، پایان احتمالی توافق هسته‌ای با ایران، به اعتبار چنین پیمان‌هایی لطمه بزند.» البته احتمالاً در میان اعضای اروپا نظر یکدستی لااقل برای مذاکره درباره برجام وجود نداشته باشد. فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز روز گذشته در لوکزامبورگ در حاشیه نشست شورای وزرای اروپا با بیان اینکه همچنان انتظار می‌رود توافق هسته‌ای با ایران تداوم داشته باشد، گفت «امروز پیش از دیگر موارد به همراه وزرا به توافق هسته‌ای با ایران می‌پردازیم و من انتظار دارم که این توافق با حمایت قوی همراه باشد. من موارد جایگزینی در این مورد را بررسی نمی‌کنم.»
موگرینی همچنین گفت «یوکیا آمانو»، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در دیدار صبح امروز به وی گفته ایران هیچ یک از درخواست‌‌ها را برای انجام بازرسی از برنامه هسته‌ای خود رد نکرده است. خبرنگار وال‌استریت‌ژورنال هم به نقل از موگرینی گزارش داد: «ما هیچ جایگزینی برای توافق هسته‌ای ایران در نظر نگرفته‌ایم.» همچنین بوریس جانسون گفت: «بریتانیا برای مدت طولانی فکر می‌کرد که برجام برای امنیت جمعی ما مهم است. این [برجام] برای تمام جهان خوب است. برای ایران خوب است.» برت کوندرس، وزیر خارجه هلند هم گفت: «من فکر می‌کنم توافق [هسته‌ای] که با ایران داشتیم خیلی مهم و سازنده است. این [توافق] از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأیید شده است بنابراین فکر می‌کنم اگر یکی از شرکا در مسیر دیگری حرکت کند، اشتباه بزرگی است.» کوندرس ادامه داد: تبعات خروج از برجام تنها برای امریکا نیست بلکه متوجه اروپا و جامعه بین‌المللی خواهد بود. وی افزود: «امیدوارم کنگره امریکا این مسئله را تشخیص دهد و تصمیم صحیح را اتخاذ کند.» ژان اسلبورن، وزیر امور خارجه لوکزامبورگ نیز گفت: «ما از لحاظ جغرافیایی به ایران نزدیک هستیم و برای امنیت خود به این توافق نیاز داریم و به آن پایبند می‌مانیم.» با این حال هربرت ریموند مک‌مستر، مشاور امنیت ملی کاخ سفید در مصاحبه‌ای تصریح کرد متحدان اروپایی امریکا از اجرای سختگیرانه توافق هسته‌ای و نظارت موشکافانه‌تر بر آن حمایت می‌کنند.
وی در گفت‌وگو با «فاکس‌نیوز» در پاسخ به سؤالی درباره اینکه آیا انتظار موافقت ایرانیها با تغییر مفاد برجام مضحک نیست، گفت: «خیر، آنها همین الان دارند مفاد مربوط به اجرای برجام را تغییر می‌دهند.» مک‌مستر اضافه کرد: «ضمن اینکه متحدان اروپایی ما که به آنها تروئیکای اروپایی گفته می‌شود -فرانسه، آلمان و انگلیس- از اجرای سختگیرانهتر برجام و نظارت [سختگیرانهتر] بر آن حمایت می‌کنند.» مشاور امنیت ملی امریکا در ادامه تصریح کرد: «یکی از مشکلات اصلی این توافق این است که با اعتماد نمی‌توانیم بگوییم که ایرانیها به توافق پایبند هستند و ما بر اساس رفتار گسترده‌تر آنها در منطقه و بر اساس رفتاری که در خود توافق داشته‌اند و چندین بار به مرزهای آن نزدیک شده‌اند و چندین بار آنها را زیر پا گذاشته‌اند، می‌فهمیم که با حکومتی قابل اعتماد طرف نیستیم. بنابراین، نیاز به اجرای جامع‌تر این توافق وجود دارد.» مشاور امنیت ملی کاخ سفید در پاسخ به اینکه ایرانیها احتمالاً به اصلاح کدام بخش‌‌ها در توافق تمایل خواهند داشت، گفت: «چیزی که ما می‌گوییم حتی تغییر مفاد توافق نیست. ما تنها خواستار اجرای توافق با بازدید از سایت‌‌ها هستیم تا کاملاً از سایت‌‌ها بازرسی و بر سایت‌های مشکوک در ایران نظارت کنیم.»
