محمدرضا سوري درحالي كه تا سالهاي قبل فوت شدگان قمي براي دفن
اموات خود مشكلي نداشتند وبه راحتي مي توانستند درامامزادگان اين شهراقدام به دفن
از دست رفتگان خود كنند ، اما با افزايش جمعيت وكمبود جا دراين امام زدگان
نيازمندان به دفن اموات حود مجبورند با طي كردن مسير طولاني به بهشت معصومه(س)رفته كه اين موضوع به ناراحتي ومقاومت مردم در مقابل
اين تصميم منجر شده است ، موضوعي كه سبب
شد تايكي از اعضاي شوراي اسلامي شهر مقدس قم اعلام كند: « با توجه به تكميل شدن
مراحل ساخت آرامستان دارالسلام قم جاي دارد كه هرچه زودتر مقدمات پذيرش اموات دراين
مكان آغاز شود.
اعتقدات شيعي نسبت به دفن اموات خود دركنار
قبور معصومين وامازادگان موجب شده تا همواره افراد بسياري خواستار دفن خود ويا
امواتشان دراينگونه مكانها باشند.
مدیرکل اوقاف قم دراين خصوص مي گويد:«شهر
مقدس قم به لحاظ قداست و جایگاهی که در روایات وجود دارد باعث شده است تا افراد از
گذشته دور اموات را به قم بیاورند و در بقاع متبرکه دفن کنند.»
حجت الاسلام سید اسماعیل حسینی مقدم مي
افزايد:«ازبیش از هشت هزار امامزاده اي كه در سراسر کشور مدفون هستند ،بیش از 400 تن
آنها دراستان قم می باشند.»
وي ادامه مي دهد:«موجود اين تعداد امامزاده
دركنار وجود بارگاه ملكوتي حضرت معصومه (ص) موجب شده تا افراد بسياري علاقمند به
دفن خود ويا امواتشان باشند كه تعداد بالاي اين افراد محدوديتي را دراين زمينه
ايجاد مي كند.
به گفته وي ،از آنجا كه تعدادی از
قبوردراین بقعه وقف است و باید حقوق موقوفات در آن رعایت شود لذا اين مهم مي طلبد
تا به فكرمكان هاي جديدي براي دفن اموات باشيم.
ممنوعيت دفن اموات در برخي امامزادگان
تكميل ظرفيت برخي از امازادگان قم دركنار
برخي از محدوديتهاي موجود موجب شده تا مسئولان اوقاف قم بارها از مردم بخواهند تا
به علت كمبود جادربيشتر امامزادگان قم اموات خودرا در آرامستانهايي از جمله بهشت
معصومه(س) دفن كنند.
مدیرکل اوقاف قم با اشاره به محدوديت هاي
موجود براي دفن اهل قبور دربرخي امامزادگان قم مي گويد:«در حال حاضردربقعه
امامزادگان علی بن جعفر(ع) مزار سه هزار و 300 شهید وجود دارد وعلاوه برآن نيز 900
قبر در اختیار والدین شهدا قرار گرفته است وهمچنین دو مزار شهدای فاجعه منا نیز در
این گلزار وجود دارد كه اين موضوع موجب شده تا نتوانيم افدام به دفن افراد ديگري
كنيم.»
حجت الاسلام سید حسینی مقدم مي افزايد:«با
توجه به اينكه دفن اموات دربقعه امامزادگان علی بن جعفر(ع) و حمزه (ع) ممنوع شده
است ،هم اكنون درحال ساماندهي امامزاده سیدعلی(ع) هستيم كه به محض اتمام كار اين مهم را اطلاع رساني خواهيم كرد.»
وي ادامه مي دهد:«در گذشته دفن اموات با
توجه به اعتقادات شیعی در جوار این امام زادگان انجام می گرفت که با توجه به برخی
از مسائل فرهنگی و بهداشتی، 3 سال قبل ممنوعیت هایی در دفن اموات در برخی از
امامزادگان در داخل شهر قم اجرایی شد.»
درحالي كه كارهاي خوب مسئولان اوقاف
ومديران شهري موجب شده است تا قبور به خوبي سامان دهي شود اما برخي مشكلات سبب كندي ادامه كار شده است.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان قم مي
گويد:«با همه فراز و نشیب ها، کار ساماندهی قبور در جوار امام زادگان قم دنبال شد
صحن شاه حمزه از جمله امام زادگانی بود که در مرحله های نخست از طرح ساماندهی قرار
گرفت و به دنبال آن دیگر امامزادگان نیز شامل ساماندهی قبور و ممنوعیت دفن اموات
شدند.»
حجت الاسلام سید حسینی مقدم مي افزايد:«باید
این قاعده مهم را در ممنوعیت دفن اموات در داخل شهر قم پذیرفت که با این رویکرد
امامزادگان در قم به فضایی فرهنگی تبدیل شده اند و با اجرای برنامه های متعدد
قرآنی و فرهنگی و تربیتی هزاران مخاطب به ویژه از نسل جوان را در طول سال تحت پوشش
قرار می دهند.»
وي ادامه مي دهد:« در این ساماندهی ها گاهی
با وراث نیز روبرو بودیم که براي دفن اموات شکایت می کردند ولی با تمام اين مشكلات
طرح با جدیت دنبال شد ، به طوري كه در امامزاده علی ابن جعفر نیز با ساماندهی های
انجام گرفته دیگر اموات دفن نمی شوند.»
ممنوعيت تازگي ندارد
درحالي كه برخي مدعي هستند كه محدوديت دفن
اموات به تازگي وظرف مدت چند سال قبل انجام گرفته است ، اما برخي از دست اندر
كاران نظر ديگري دراين خصوص دارند.
مدیر عامل سازمان آرامستان‌های شهرداری قم
با اشاره به اينكه دفن اموات در برخي از امامزادگان تازگي ندارد دراين خصوص مي گويد:« به دلیل برخی
مشکلات بهداشتی، زیست محیطی، ترافیکی و شکایات منازل و کسبه اطراف این قبرستان‌ها ،ممنوعيت
دفن اموات در برخي از امامزادگان از سال 84 آغازوبه دنيال آن دفن اموات در 10 قبرستان قم ممنوع شد ، اين
درحالي بود كه در سال 91 نیز از دفن اموات درجوار امام زاده ابراهیم و قبرستان
شیخان جلوگیری به عمل آمد.»
عبد الحمید وکیلی مي افزايد:«در حال حاضر
آرامستان بهشت معصومه(س) تنها آرامستان زیر نظر شهرداری در قم است که در سال 1354
احداث شد در مراحل اولیه 100 هکتار زمین برای ساخت آن واگذار شد و در سال 94 این
ظرفیت اولیه ظرفیت پر شد.»
وي ادامه مي دهد:« در سال 91 نیز 150 هکتار
از مسکن و شهرسازی خریداری وبه ظرفيت اين مكان اضافه شد به صورتي كه در حال حاضر وسعت این مجموعه 250 هکتار است.»
به گفته وي ،تاکنون 70 هزار نفر در
آرامستان بهشت معصومه(س) دفن شده اند و ظرفیت نهایی تا 50 سال آینده پیش بینی شده
است.
بحث ساماندهی قبور و اموات در گلزار شهدا
یکی از موضوعات مهمی است که اخیرا جلسات متعددی نیز در این باره برگزار شده است.
روح الله امرالهی رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل
شورای اسلامی شهر قم نیز دراين خصوص مي گويد:«تمامی قبرستان های داخل شهر باید از
نظر زیباسازی و فضای سبز ساماندهی شود تا از حالت بیقوله و ویرانه در بیاید در این
خصوص شهرداری به بهسازی اماکن داخل این آرامستان های شهری در جوار امام زادگان
مشارکت کند و آنها را تبدیل به باغ مزار كند.»
محسن محرری رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری
شورای شهر قم نيزبا تاکید بر ساماندهی آرامستان‌های قبرستان نو و وادی السلام مي
گويد:«اقدامات خوبی در جهت ممنوعیت دفن اموات در داخل شهر انجام شده و باید در
مرحله بعد برخی از آرامستان های داخل شهر ساماندهی و بهسازی شود به ویژه وادی
السلام که دو سوم آن ساماندهی شده و بخش باقی مانده به ساماندهی نیاز دارد تا به
طور جدی از دفن اموات ممانعت شود.»
محسن بهشتی معاون عمرانی استاندار قم در
خصوص ساماندهی گلزار شهدای قم ميگويد:«:تفکیک و ساماندهی قبور شهدا و اموات و حفظ
حریم قبور شهدا در این آرامستان ضروری است که در حال حاضر کمبود نقدینگی یکی از
دغدغه ها در اجرای این طرح می باشد.»
اين درحالي است كه با توجه به اینکه بیش از
71 گلزار و آرامستان در داخل استان قم وجود دارد باید برای ساماندهی و بهسازی این
فضاها تلاش شود .
مسير طولاني مردم را كلافه كرد
درحالي كه برخي از مسئولان شهري قم وجود
آرامستان بهشت معصومه(س) را
براي دفن اموات پيشنهاد مي كنند، اما مردم استان دوري مسير وخطراتي را كه مي تواند
افراد را تهديد كند را از جمله مشكلات دفن اموات خود مي دانند.
مدیر عامل سازمان آرامستان‌های شهرداری قم
با تاييد اين مشكلات مي گويد:«با توجه به وسعت شهر، مردم باید از برخی از نقاط
مسیر 20 تا 30 کیلومتری را بپیمایند به ویژه از سمت پردیسان و جمکران مسافت زیادی
باید طی شود و این امر هزینه های ایاب و ذهاب و سوخت و تصادف و محیط زیست را به
همراه دارد از این رو نیاز است تا در قم آرامستان دیگری احداث گردد.»
عبدالحميد وکیلی مي افزايد:«در گذشته در
سطح شهر قم آرامستان های متعددی وجود داشت که رفته رفته دفن اموات در آن ممنوع شد
بقاع متبرکه هم جای فعالیت های فرهنگی است از طرفی مردم توان پرداخت پول های کلان
برای خرید قبور در جوار بقاع متبرکه را ندارند.»
وي ادامه مي دهد:«این آرامستان دو سال است
با سرمایه بالایی احداث شده و باید به زودی برای تامین نیاز مردم قم راه اندازی
شود مسیرهای دسترسی به این آرامستان که در سه کیلومتری جمکران قرار دارد از سمت
بلوار آیت الله بروجردی ده دقیقه فاصله دارد و از سمت بلوار جمهوری و پیامبر
اعظم(ص) و جاده کاشان و شهرک قدس نیز مسیر دسترسی وجود دارد.»
آرامستان دارالسلامپذيراي متوفي جديد
درحالي كه محدوديت دفن اموات در قم به
عنوان يك مشكل ازسوي شهروندان مطرح مي شوديكي از اعضاي شوراي شهر از رفع شدن اين
مشكل خبرداده ومي گويد:«بزودي آرامستان دارالسلام راه اندازي شده وافزاد مي توانند
اموات خودرا براي دفن به اين مكان بياورند.»
حجت الاسلام محمد آتش زر عضو شورای اسلامی با
اعلام اينكه این آرامستان در قم همه مراحل قانونی خود را پیموده و در شورای برنامه
ریزی استان نیز تصویب شده است مي افزايد:آرامستان
دارالسلام در نزدیکی جمکران و قسمت شمالی امام زاده سید علیرضا قرار دارد و در
کنار کمربندی از شهرک قدس محدوده آن شروع می شود و به سمت جمکران می رود برای
اجرای این پروژه میلیاردها تومان نیز هزینه شده است.»
وي با اشاره به
نزديكي آن به شهر قم ادامه مي دهد:پردیسان با ایجاد بزرگراه آیت الله بروجردی 5
دقیقه به آن جا دسترسی دارد و مناطق 1 و 4 نیز دسترسی خوبی به آرامستان دارند
پردیسان دارای جمعیت 150 هزار نفری هستند از طرفی مردم هم برای دفن اموات در این
آرامستان انگیزه دارند.»
به گفته وي ازويژگي
اين آرامستان اين است كه در دو کیلومتری مسجد مقدس جمکران قرار دارد.
این عضو شورای اسلامی
شهر مي گويد:«:با توجه به وجود زمین در ارتفاعات این پروژه تا 400 هکتار قابل
گسترش است در حال حاضر قسمتی از آن محل دفن نخاله های ساختمانی است که اگر تسطیع
شود در 15 سال آینده 14 هکتار فضای سبز و بوستان به پروژه اضافه می شود.»
حجت الاسلام محمد آتش زربا اشاره به موانع
بر سر اجرایی شدن این طرح مي افزايد:«آرامستان دارالسلام دارای مشکل قانونی در
گروه معماری و شهرسازی است و مشکل دیگری ندارد و به تازگی دیوار کشی شده و چند
هزار اصله درخت کاشته شده و آماده سرویس دادن است.»
وي ادامه مي دهد:«:با توجه به مسافت دور
بهشت معصومه(س) تا 30 کیلومتر در برخی از نقاط مردم قم دوست دارند اموات خود را در
آرامستان دارالسلام دفن کنند که امیدواریم شهردار و مسئولان این طرح را با جدیت
پیگیری کنند تا مشکلات ترافیکی نیز کاسته شود.».
