به گزارش «جوان»، هفته گذشته رئيس جمهور با اشاره به آيه‌اي از سوره انفال تفسيري از آن ارائه داد كه محل تأمل بود. وي گفت: «قرآن به پيغمبر(ص) مي‌گويد كه «تو معاهدات فراواني با كفار بستي و هر دفعه هم آنان نقض كردند.» آيا پيامبر(ص) ضرر كرد؟ كسي آنجا پيدا مي‌شد مي‌گفت اعوذ بالله پيامبر(ص) ساده‌لوح بود؟ كسي كه نقض عهد مي‌كند، حيثيت خود را زير پا مي‌گذارد؛ ما راه درست را انتخاب كرده‌ايم.»
حسن روحاني در توجيه مذاكرات برجام اين بار راه تقطيع آيات قرآن را در پيش گرفت و از ميان آيات ۵۵ تا ۵۸ سوره مباركه انفال، كه به مثابه يك كل منسجم است فقط يك آيه را بيرون كشيده و مطابق با همان، نتيجه‌گيري كرده است. روحاني گفت: «پيغمبر با وجود آنكه كفار في كل مره عهدها را نقض كردند با آنها توافق كرد!» اين اظهارات عجيب در حالي مطرح مي‌شود كه آقاي روحاني با تقطيع ادامه اين آيه شريفه كه به تحريف معنوي آيات منجر شده غرض مطلوب خود را كه مخالف با معناي سياق آيات است استنتاج نموده است.
در اين مجال تفسير شهيد مرتضي مطهري را بر اين آيات سوره انفال از نظر مي‌گذرانيم. متن زير تفسير شهيد مطهري بر آيات ۵۵ تا ۶۰ سوره انفال است.
اگر شواهد حاكي از تلاش دشمن براي نقض معاهده است، چه بايد كنيم؟
علي(ع) در نامه ۵۳ خطاب به مالك نوشتند: «و ان عقدت بينك و بين عدوك عقده، او البسته منك ذمه، فحط عهدك بالوفاء»؛ و اگر با دشمن خودت پيماني بستي يا آنها را با شرايط ذمه قبول كردي به پيمانت وفادار باش.«وارع ذمتك بالامانه، و اجعل نفسك جنه دون ما اعطيت»؛ خودت را كه پيمان بستي به امانت رعايت كن و خودت را سپر قولي كه داده‌اي قرار بده. «فانه ليس من فرائض الله شيء الناس اشد عليه اجتماعا، مع تفرق اهوائهم، و تشتت آرائهم، من تعظيم الوفاء بالعهود»؛كه از فرائض الهي هيچ فريضه‌اي نيست كه مردم با همه اختلاف سليقه‌ها و اختلاف عقيده‌ها، در آن، به اندازه اين فريضه متفق باشند و آن اين است كه پيمان را بايد وفا كرد.»
از اين رو وفاي به پيمان يك ضرورت تخلف‌ناپذير است و نمي‌توان پيماني را نقض كرد مگر آنكه آنها نقض كنند.
اما ممكن است گاهي علائمي در دست داشته باشيم كه نشان از تحرك دشمن براي نقض پيمان است و اگر ما صبر كنيم كه دشمن عمل خودش را انجام بدهد آسيب مي‌بينيم. به عنوان مثال، يك دولت اسلامي با دولت ديگري، قراردادي بسته است. سرويس‌هاي اطلاعاتي، اطلاعات دقيق داده‌اند كه آنها آماده نقض پيمان هستند. در اينجا وظيفه مسلمين چيست؟ آيا اين است كه بگويند چون ما پيمان بسته‌ايم بايد به پيمان خودمان وفادار باشيم و صبر كنند تا آنها شبيخونشان را بزنند و كار از كار بگذرد؟! يا اين است كه بگويند پس ما پيشدستي مي‌كنيم؟ هر دو پاسخ نادرست است.
قرآن مي‌فرمايد در اينگونه موارد كه علائم خيانت آن كسي كه پيمان بسته، آشكار است، شما نه سكوت بكنيد و نه پيشدستي. قبلاً به آنها اعلام بكنيد كه به موجب اطلاعاتي كه به ما رسيده است شما به عهد خودتان پايبند نيستيد پس ما رسماً اعلام مي‌كنيم كه پيمان ما از اين ساعت منتفي است تا در يك حد برابر و متعادل قرار بگيريد. بعد از اين اعلام، آنگاه هر تصميمي كه مي‌خواهيد بگيريد. در اين صورت با عدالت رفتار كرده‌ايد. پس نه صبر كنيد تا آنها كارشان را انجام بدهند و شما اغفال شده باشيد و نه پيشدستي كنيد و آنها را غافلگير نماييد كه عمل شما خيانت باشد، بلكه اين كار را انجام دهيد كه هم احتياط است و هم انساني. مي‌فرمايد: «وَإِمَّا تَخَافَنَّ مِنْ قَوْمٍ خِيانَةً» و اگر از قومي بيم خيانت پيدا كرديد، يعني به موجب علائم و اشارات و اطلاعاتي كه به شما رسيده است، خوف خيانت داشتيد. «فانبذ اليهم» آن عهدنامه را بينداز به سوي آنها يعني به آنها اعلام كن كه از اين ساعت ديگر پيماني نداريد تا دو طرف با يكديگر مساوي بشويد، آنها بدانند، شما هم بدانيد كه از اين ساعت ديگر پيماني در كار نيست. «إِنَّ اللَّهَ لَا يحِبُّ الْخَائِنِينَ» خدا خيانتكاران را دوست ندارد. به اين قاعده، «نبذ» مي‌گويند. در مقابل نقض، نقض و در مقابل نبذ، نبذ.
*منبع: مهر
