تركيه و چشم‌انداز عبور از اتحاد غربي

يكي از مهمترين تحولات منطقه اي در خصوص تركيه اين بوده كه مقامات اين كشور دريافته اند كه بسياري از سياست هاي منطقه اي امريكا و اروپا با رويكردهاي آنكارا فاصله جدي دارد. به گونه اي كه اگر غرب بتواند سياست هاي خود را عملياتي كند، تركيه يكي از مهمترين بازندگان منطقه اي آن خواهد بود.

به همين دليل است كه همواره ديده مي شود كه به سمت روسيه گرايش پيدا مي كند. البته همين موضع رجب طيب اردوغان نيز به ديده ترديد نگاه مي شود زيرا با توجه به نواسان سياست هاي تركيه در حوزه خارجي،‌ تحليل گران عموما اين پرسش را مطرح مي كنند،‌ اردوغان تا چه اندازه در فاصله گيري از غرب و نزديك شدن به روسيه جدي و صادق است. بر اعتقاد برخي از اين تحليل گران تركيه زماني كه لازم بييند و سياست هاي خود را با امريكا و اروپا هماهنگ تشخيص دهد به بار ديگر به سمت آنها گرايش پيدا خواهد كرد.

اما آنچه كه اين روزها ديده مي شود اين است كه تركيه تمايلات بيشتري به سمت سياست هاي منطقه اي روسيه دارد به اين دليل كه رويكردهايش با مسكو هماهنگ تر است. اردوغان حتي تمايلاتي زيادي نشان مي دهد تا از تسليحات روسي استفاده كند اين در حالي است كه از متحدان و اعضاي ناتو است و زيربناي تسليحاتي تركيه غربي است.

اردوغان بعد از اينكه اعلام كرد در حال رايزني براي دريافت اس 400 از روسيه است حال صحبت از اس 500 به ميان آورده است. اسپوتنيك در اين باره به نقل از اردوغان نوشت: با پوتین در مورد خرید سامانه موشکی اس ۵۰۰ صحبت کردم. با پوتین در مورد خرید سامانه موشکی اس ۵۰۰ صحبت کردم

رئيس جمهور تركيه پيش از اين اعلام كرده بود كه «ديگر نيازي به امريكا نداريم و تسليحات امريكايي نمي خريم. »وي با بیان اینکه آمریکا در حال قربانی کردن رابطه واشنگتن-آنکارا است، گفت: ما به آمریکا نیازی نداریم و دیگر از آن سلاح نمی‌خریم. وي در جمع استانداران ترکیه، سفیر آمریکا در این کشور را مسئول ایجاد تنش میان آنکارا و واشنگتن اعلام کرد.

وی در این باره گفت: اجازه بدهید شفاف سخن بگویم. فردی که این مشکل را به بار آورد سفیر (آمریکا) است. قابل پذیرش نیست که آمریکا یک شریک راهبردی را قربانی سفیری کند که حد و حدود خود را نمی شناسد. اردوغان همچنین گفت: ما به آمریکا نیازی نداریم و دیگر از آن سلاح نمی خریم. گفتنی است آمریکا در اعتراض به بازداشت یکی از کارمندان ترک تبار سفارت خود در ترکیه، صدور روادید برای اتباع این کشور را تعلیق کرد- اقدامی که با مقابله به مثل دولت آنکارا مواجه شد.

رئيس جمهور تركيه چنين ديدگاهي را درباره اروپا نيز دارد و به مقامات اروپا گفته است كه به اروپا نیاز نداریم. رئیس جمهوری ترکیه در ادامه افزود: اگر (درباره عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا) صادق هستید، بیانیه ای در این باره بدهید و کار را تمام کنید. يكي از مهمترين اختلافات تركيه با غرب رخدادهايي است كه در خصوص كردها در منطقه انجام مي شود. «اردوغان» در مورد اقدامات احتمالی ترکیه علیه دولت اقلیم کردستان عراق گفت: «در اینجا ابتدا موضوع تحمیل ممنوعیت ها در گذرگاه های مرزی وجود دارد که خود دولت مرکزی عراق پاسخگوی نیازهای مردم در مرزها خواهد بود.». وی افزود: «کشورش اقدام به بستن حریم هوایی خود به روی پروازها با مبدأ و مقصد فرودگاه سلمانیه و أربیل خواهد کرد تا جدول زمانی آن در روزهای آینده مشخص شود». اردوغان در ادامه گفت: « مردم به دلیل اشتباهات صورت گرفته توسط دولت اقلیم کردستان نمی توانند از طریق گذرگاه های ایران، ترکیه، جنوب و سوریه خارج شوند و این موضوع منجر به نافرمانی آنها خواهد شد همان گونه که در حال حاضر نیز صحبت از به تعویق افتادن استقلال شمال عراق وجود دارد». اردوغان گفت: «رئیس دولت کردستان عراق همه چیز را فدای سیاست داخلی و منافع شخصی خود کرده و اکنون فرصت خود را برای انتخاب از دست داده است».

اين در حالي است كه وي در خصوص مسائل داخلي بويژه پس از كودتا همچنان با چالش مواجه است و هنوز احتمال تمدید وضعیت فوق‌العاده در ترکیه وجود دارد. ماینده گروه پارلمانی حزب عدالت و توسعه خبر داد تمدید وضعیت فوق‌العاده در ترکیه در نشست شورای امنیت ملی این کشور در روز دوشنبه مورد بررسی و گفت‌وگو قرار می‌گیرد. به گزارش قانون به نقل ازایسنا ، در حالیکه مصطفی الیتاش، نماینده گروه پارلمانی ترکیه از بررسی مساله تمدید وضعیت فوق‌العاده در روز دوشنبه در نشست شورای امنیت ملی این کشور خبر داد، احتمال می‌رود که این وضعیت فوق‌العاده در کشور تمدید شود.

پس از کودتای ۱۵ ژوئیه ۲۰۱۶ این وضعیت فوق‌العاده در ترکیه برقرار شد. احزاب اپوزیسیون از جمله حزب مردم جمهوری خواه مخالف تمدید وضعیت فوق‌العاده هستند. در همین راستا گروههای حقوق بشری با ابراز نگرانی اعلام می‌کنند که رجب طیب اردوغان، رییس جمهعور ترکیه با سو استفاده از وضعیت فوق‌العاده، سرکوبها و بازداشت‌های گسترده در کشور انجام داده است.