در حالي كه دونالد ترامپ در سخنراني خود موضع جديد
امريكا درباره برجام و نوع مواجهه با آن را اعلام خواهد كرد، وزارت خارجه انگلستان امروز از دیدار مدیران سیاسی
اعضای اتحادیه اروپا برای اتخاذ موضعی واحد در قبال توافق هسته‌ای با ایران خبر داد.
انتظار می‌رود «دونالد ترامپ»
رئیس‌جمهور آمریکا روز پنج‌شنبه با بیان اینکه توافق هسته‌ای با ایران منافع ایالات
متحده را تأمین نمی‌کند، پرونده برجام را به کنگره فرستاده و از آن‌ها بخواهد در مورد
ادامه حضور یا عدم حضور آمریکا در توافق هسته‌ای تصمیم‌گیری کنند.
در بیانیه وزارت خارجه انگلستان،
با اشاره گفت‌وگوی تلفنی «بوریس جانسون» وزیر خارجه این کشور با همتایان ایرانی و آمریکایی‌اش
در مورد برجام، آمده است: «"کارن پیرس" مدیر سیاسی وزارت خارجه هم سه‌شنبه
شب در نشستی با حضور همتایانش از فرانسه، آلمان و اتحادیه اروپا که برای بحث در مورد
موضع اروپا در قبال برجام برگزار شده بود، شرکت کرد.»
این بیانیه می‌افزاید: «روز
۲۵ سپتامبر هم سیر "کیم داروش" سفیر انگلستان در ایالات متحده به همراه همتایان
اروپایی‌ای در نشست شورای آتلانتیک در مورد اهمیت این توافق صحبت کرد. او برای تشریح
موضع انگلستان، به ملاقات با سیاستمداران ارشد ایالات متحده ادامه می‌دهد.» جانسون در تماس تلفنی
شب گذشته‌اش با «رکس تیلرسون» وزیر خارجه آمریکا بار دیگر تأکید کرد که انگلستان خواستار
ادامه اجرای توافق هسته‌ای است.
از طرفي ديگر مدیر انستیتوی
خاورمیانه در لندن با هشدار نسبت به تبعات تصمیم دولت ترامپ برای خروج از برجام گفت
دولت های اروپایی ممکن است به تلافی این اقدام دست به اعمال محدودیت های تجاری علیه
شرکت های آمریکایی بزنند.
تحلیلگران معتقدند، تصمیم
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا برای کنار کشیدن از توافق هسته ای با ایران، ممکن
است میلیاردها دلار سرمایه گذاری شرکت های غربی را که در حال حرکت به سمت اقتصاد ایران
است از مسیر خود خارج کند و منجر به اقدامات تلافی جویانه اقتصادی اروپا علیه شرکت
های آمریکایی شود. حسن حکیمیان، مدیر
انستیتوی خاورمیانه در لندن گفت: «این اقدام به معنای در هم شکستن اجماع میان آمریکا
و متحدان اروپایی اش خواهد بود.»
انتظار می رود ترامپ اواخر
هفته جاری تصمیم خود در مورد خودداری از پایبندی ایران به توافق هسته ای را اعلام کرد.
به گفته حکیمیان، از زمان امضای توافق هسته ای، کشورهای اروپایی برای تجارت با ایران
«دیوانه وار صف کشیده اند.» اگر آمریکا اقدامی اتخاذ کند که منجر به کند شدن روند ورود
سرمایه به ایران شود، دولت های اروپایی به مقابله با متحدان آمریکایی خواهند پرداخت
و این ممکن است منجر به اعمال محدودیت های تجاری علیه شرکت های امریکایی شود.
دولت های اروپایی از دولت
آمریکا خواسته اند تا به توافق هسته ای پایبند بماند. علی اکبر صالحی، مذاکره کننده
ارشد ایرانی و رئیس سازمان انرژی اتمی این کشور نیز دیروز از مواضع منفی مضحک واشنکتن
انتقاد کرد و ابراز امیدواری کرد که توافق هسته ای از هم نپاشد.
عدم تایید پایبندی ایران بدان
معناست ک آمریکا معتقد است ایران از مفاد برجام تبعیت نکرده است. در آن صورت کنگره
آمریکا 60 روز فرصت خواهد داشت تا در مورد وضع مجدد تحریم ها علیه ایران تصمیم گیری
کند. دولت ترامپ ممکن است از این فرصت 60 روزه برای مذاکره مجدد بر سر توافقی که به
نظر مساعد تر می رسد استفاده کند. حتی بر اساس این سناریو، فضای عدم قطعیت شکل گرفته
حول توافق هسته ای احتمالا موجب خواهد شد که شرکت های اروپایی، ژاپنی و سایر کشورها
در خصوص سرمایه گذاری در ایران تجدیدنظر نمایند.
وریچارد نفیو، تحلیلگر مرکز
سیاست های جهانی انرژی و مقام سابق وزارت امور خارجه آمریکا گفت: «عدم تایید پایبندی
ایران به برجام به مثابه یک شلیک هشدار تلقی خواهد شد که ممکن است روند سرمایه گذاری
در ایران تحت فشار تحریم ها قرار گیرد.» ترامپ در ماه ژانویه نیز فرصت دیگری برای از بین
بردن برجام خواهد داشت. ماه ژانویه ضرب الاجل بعدی برای تمدید 120 روزه معافیت های
ایران از تحریم های آمریکا به موجب برجام است. نفیو گفت: «او (ترامپ) قصد دارد گازهای
زیادی به این سیب بزند.»
شرکت های آمریکایی چندان از
لغو تحریم های ایران منتفع نشده اند، زیرا تحریم های تجاری آمریکا علیه ایران همچنان
به قوت خود باقی است. اکثر تحریم های لغو شده، تحریم های ثانویه ای بوده اند که دولت
آمریکا برای تنبیه شرکت های غیر آمریکایی طرف معامله با ایران به اجرا گذاشته بود. یکی از استثنائات
بزرگ شرکت بوئینگ است که قراردادهایی به ارزش حدود 19 میلیارد دلار برای فروش چندین
فروند هواپیما به ایران منعقد کرده است.
اما کشورهای اورپایی بعد از
لغو تحریم ها برای منتفع شدن از لغو تحریم ها، هیئت های تجاری بزرگی را روانه ایران
ردند. حکیمیان افزود: «اگر
تحریم ها مجددا وضع شود، این ممکن است شرکت های اروپایی را در برابر وزارت خزانه داری
آمریکا قرار دهد.» حتی تهدید به وضع تحریم ها جدید ممکن است برای منصرف شدن شرکت های
اروپایی و آسیایی از سرمایه گذاری در ایران کافی باشد.
نفیو افزود: «عدم تایید پایبندی
ایران به برجام یک سیگنال بسیار منفی به این شرکت ها ارسال خواهد کرد.» نفیو افزود، در مقابل
کشورهای اروپایی ممکن است به دنبال راه هایی برای تلافی این اقدامات در قبال شرکت های
آمریکایی باشند حتی سخن گفتن از عدم تایید پایبندی ایران، کار را برای شرکت های آمریکایی
فعال در اروپا بسیار سخت خواهد کرد.
در همين حال شبکه خبری فاکس
نیوز روز سه‌شنبه در گزارشی مدعی شد که یک سرویس اطلاعاتی آلمان گزارشی را درباره بازه
زمانی سپتامبر تا اکتبر منتشر کرده است که نشان می‌دهد ایران در این مدت 32 بار تلاش
کرده تا فناوری را به دست آورد که به طور قطع یا به احتمال بسیار زیاد برای برنامه
هسته‌ای تسلیحاتی انجام شده است. این تلاش‌ها در ایالات نوردراین وستفالن آلمان انجام
شده است.
سرویس اطلاعاتی نوردراین وستفالن
ایران را متهم کرده است که از شرکت‌های اماراتی، چینی و ترک برای دور زدن محدودیت‌های
اعمال شده بر برنامه هسته‌ای خود استفاده کرده بود. دیپلمات‌های آلمانی در پاسخ به
این سوال فاکس نیوز که آیا آلمان تاکنون این گزارشات را به شورای امنیت سازمان ملل
ارجاع داده است، گفتند: ما هیچ شاهدی دال بر اینکه ایران تعهدات خود در برجام را نقض
کرده باشد، نداریم. کاملا برعکس، گزارش دفتر فدرال حفاظت از قانون اساسی در سال
2016 نشان می‌دهد که هیچ سندی مبنی بر نقض برجام از سوی ایران وجود ندارد.
این دیپلمات‌ها افزودند: با
این وجود، ما همچنان نسبت به برنامه موشکی ایران نگران هستیم. گزارشی که به آن اشاره
کردم و همچنین گزارش‌های اطلاعاتی منطقه‌ای نشان می‌دهد که آلمان کاملا در این زمینه
هوشیار است و هوشیار خواهد بود. هرچند، این مسئله‌ای است که خارج از حوزه برجام است
و باید جداگانه به این مورد رسیدگی کرد.
به نظر می‌رسد که فاکس نیوز
که از مخالفان برجام محسوب می‌شود، سعی دارد تا در فرصت باقی مانده به موضع‌گیری ترامپ
درباره این توافق اذهان عمومی را منحرف کند. این در حالی است که آژانس بین‌المللی انرژی
اتمی تا کنون هشت بار پایبندی ایران به برجام را تایید کرده است.
همچنين جرارد آرو، سفیر فرانسه در آمریکا در پاسخ به انتقادات
برخی مخالفان توافق هسته‌ای که می‌گویند محدودیت‌های هسته‌ای ایران طبق این توافق در
طول زمان پایان می‌یابد، پیامی در صفحه توئیتر خود منتشر کرد و نوشت: پس از منقضی شدن
توافق هسته‌ای، پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT)
مانع از هر فعالیتی برخلاف یک برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز می‌شود. اورانیوم با غنای بالا
استفاده صلح‌آمیز ندارد.
آرو همچنین در پیامی دیگر
نوشت: اگر رفتار ایران مطابق با معاهده NPT نباشد، ما
به وضعیت پیش از توافق در سال ۲۰۱۵ بازمی‌گردیم و ممکن است تحریم‌ها به‌طور مجدد اعمال
شود. وی در صفحه توئیتر خود پیامی از یک خبرنگار صهیونیستی را باز نشر داده است که
ادعا کرده بود: آیا شما فکر می‌کنید که این(توافق) برای اطمینان از عدم دستیابی ایران
به سلاح هسته‌ای کافی است؟
بر اساس برنامه جامع اقدام
مشترک (برجام)، محدودیت‌ها بر برنامه هسته‌ای ایران از سال دهم از زمان اجرای توافق
به مرور کاهش می‌یابد. این مساله که از سوی مخالفان توافق، از جمله رژیم صهیونیستی
و دولت آمریکا مورد انتقاد قرار دارد، اخیرا با افزایش حملات دونالد ترامپ، رئیس جمهور
آمریکا به برجام و نزدیک شدن زمان تائید مجدد پابندی ایران به تعهداتش از سوی ترامپ
در مرکز توجهات قرار گرفته است.
