هادی غلامحسینی
تصمیم‌گیری برای سهام عدالت بعد از 11 سال هنوز کلاف سردرگمی است که از یک‌سو رئیس سازمان خصوصی‌سازی مردم را تهدید به باز‌پس گیری نیمی از سهامشان کرده و از سوی دیگر نمایندگان مجلس در نامه‌ای به رئیس‌جمهور خواستار توقف پرداخت سود و تجدید‌نظر در تصمیم‌‌های سازمان خصوصی‌سازی شده‌اند.
به گزارش «جوان»، در حالي كه مجلسي‌ها طرح تحقيق و تفحص از سهام عدالت را به دليل آنچه مفسده چندين هزار ميلياردي در سهام عدالت عنوان مي‌شود كليد زده‌اند، دولتي‌ها به مشمولان طرح سهام عدالت يعني 50ميليون ايراني اولتيماتوم مي‌دهند يا الباقي اقساط سهام عدالت را به شكل نقدي واريز كنيد يا اينكه دولت به طور تقريبي نيمي از پرتفوي 50هزار ميليارد توماني را تملك مي‌كند. با گذشت 10 سال از طرح از محل سود شركت‌هاي سهام عدالتي فقط نيمي از اقساط دولت جهت آزاد‌سازي سهام عدالت پرداخت شده است، حال بايد دولتي‌ها پاسخ دهند كه نوع و روش و زمان ارزشگذاري‌ها در سهام عدالت چگونه بوده و ارزش پرتفوي 50 هزار ميلياردي سهام عدالت از كجا استخراج شده است؟
به گزارش «جوان»، در حالي اين روزها بر سر آزاد‌سازي سهام عدالت حرف و حديث است و دولت مدعي است به رغم اتمام 10 سال هنوز به طور تقريبي نيمي از اقساط دولت از محل پرداخت سود سالانه بيش از 60 شركت سرمايه‌پذير سهام عدالت پرداخت نشده است كه بايد ديد مبناي ارزش سهام عدالت چيست، اگر مبناي قيمت‌گذاري سال 84(زمان اجراي طرح باشد) كه تاكنون از محل سود شركت‌ها تمام اقساط دولت پرداخت شده است، اگر ميانگين ارزش و بهاي 10 ساله ارزش سهام عدالت مطرح باشد، به نظر مي‌رسد اقساط سهام عدالت پرداخت شده باشد يا اگر ارزش روز و جاري سهام عدالت مطرح باشد، شايد اتمام سهام عدالت حالا حالا‌ها ادامه يافته باشد. سال 84 مقرر شد در جهت توزيع عادلانه ثروت بين اقشار مختلف جامعه به شش دهك از خانوارهاي كم‌درآمد سهام عدالت ارائه شود و مبناي اين دارايي نيز سهام شركت‌هاي دولتي بود كه بخشي از سهام شركت‌ها در تمامي حوزه‌ها به اين طرح انتقال يافت و مقرر شد تا 10 سال از محل سود شركت‌هاي سهام عدالتي به ازاي ارزش سهام عدالت به خزانه دولت واريز شود و سپس در صورتي كه سود شركت‌ها كل ارزش پرتفوي سهام عدالت را پوشش داده باشد، سهام آزاد‌سازي شود و مالكيت و مديريت به مشمولان طرح انتقال يابد.
مبناي ارزش پرتفوي سهام عدالت چيست؟
حال اين سؤال مطرح مي‌شود كه مبناي ارزش پرتفوي سهام عدالت چيست؟ زيرا ما در حسابداري چندين ارزشگذاري داريم، از ارزش دفتري گرفته تا ارزش تابلوي بورس، از سوي ديگر زمان مبناي ارزشگذاري چه زماني است؟ آيا ارزش سهام عدالت در سال پايه 84 (زمان آغاز طرح مبنا بوده است) يا ميانگين ارزش 10 ساله سهام عدالت(زمان در نظر گرفته براي اجراي طرح) مطرح بوده است يا اينكه ارزش جاري و روز سهام عدالت مدنظر بوده كه در اين مقال منظور سال مالي 94 (موعد اتمام 10 ساله طرح) مد نظر بوده است. مبحث ارائه شده يكي از مباحث مهم، ماهوي و مبنايي طرح است كه مي‌تواند سرنوشت طرح را به‌طور كل تحت تأثير قرار دهد.
دولت هم اكنون مدعي است طبق قوانيني كه در گذشته مصوب شده موعد قانوني طرح سهام عدالت به پايان رسيده است و دولت ديگر نمي‌تواند سود سهام عدالت را به خزانه واريز كند و از سوي ديگر دولت با در نظر گرفتن ارزشي حدود 50 هزار ميليارد تومان براي سهام عدالت مدعي است تقريباً حدود نيمي از ارزش فوق از محل سود شركت‌هاي سهام عدالتي طي 10 سال گذشته به حساب خزانه واريز شده است و مشمولان سهام عدالت به استثناي خانوارهايي چون بهزيستي و... تا آزاد‌سازي سهم يك‌ميليون توماني خود حدود 470 هزار تومان بدهي دارند كه به شكل اختياري مي‌توانند پس از رؤيت صورتحساب سهام عدالت الباقي را نقدي به خزانه پرداخت كنند يا اينكه دولت به ميزان طلب خود از پرتفوي سهام عدالت كسر مي‌كند و در واقع 50 ميليون مشمول طرح سهام عدالت به اندازه اقساط پرداخت شده از محل سود شركت‌هاي سهام عدالتي طي 10سال گذشته يعني حدود 25هزار ميليارد تومان مالكيت خواهند يافت.
سودسازی فقط سالی 5 درصد
پس به عبارت دقيق‌تر با گذشت 10 سال مديريت‌كنندگان پرتفوي با ارزش سهام عدالت (60 شركت) تنها توانسته‌اند سالي 5درصد سود‌سازي كنند زيرا ارزش سهام عدالت حدود 50 هزار ميليارد تومان تخمين زده شده است كه از محل سودهاي پرداخت شده به خزانه تنها 25هزار ميليارد تومان محقق شده است و مشمولان سهام عدالت يا بايد الباقي اقساط دولت را يعني 25هزار ميليارد تومان را به شكل نقدي به دولت پرداخت كنند يا اينكه دولت نيمي از پرتفوي سهام عدالت را به تملك خود درمي‌آورد و مردم تنها صاحب نيمي از پرتفوي سهام عدالت به ارزش 25هزار ميليارد تومان مي‌شوند.
در اين مقال حال بحث بر سر مبناي قيمت‌گذاري پرتفوي سهام عدالت است و بايد ديد ارزش 50هزار ميلياردتوماني از كجا استخراج شده است، اگر مبنا ارزش تابلوي بورسي سهم باشد، اينگونه با رشد ارزش سهام شركت‌ها در واقع بدهي مشمولان طرح به دولت جهت آزاد‌سازي طرح هم پيوسته رشد مي‌كند.
تصور كنيد با رشد ارزش مجموع پرتفوي سهام عدالت در تابلوي بورس، اقساط مردم به دولت نيز افزايش مي‌يابد (البته سؤالات بسيار ماهوي و مبنايي در رابطه با سهام عدالت وجود دارد كه خود دولت و سازمان خصوصي‌سازي بايد به شكل شفاف، جزئي و دقيق به اين سؤالات پاسخ دهند، زيرا امكان دارد اهالي رسانه اين سؤالات را طرح نكنند اما خود سازمان خصوصي‌سازي موظف به اين پرسش‌ها و ابهامات پاسخ دهند.
از طرفي گفته مي‌شود كه هزاران ميليارد تومان در طرح سهام عدالت مفسده اتفاق افتاده است و مجلس طرح تحقيق و تفحص از سهام عدالت را بر همين مبنا كليد زده است. با توجه به اين موارد و دهها ابهام ديگر بهتر است دولت در رابطه با تعيين تكليف سود سهام عدالت و تملك بيش از نيمي از پرتفوي سهام عدالت به دليل آنچه طلب دولت از سهام عدالت عنوان مي‌شود، به هيچ عنوان عجله نكند زيرا عجولانه عمل كردن در اين رابطه فردا چالش‌ها و مشكلات پيش رو جهت آزاد‌سازي طرح را تحت قالب تشكيل صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري پيچيده‌تر مي‌كند.
احتمال بازگشت بخشي از مالكيت سهام عدالت به دولت
در اين ميان، رئيس سازمان خصوصي‌سازي از احتمال بازگشت بخشي از مالكيت سهام عدالت به دولت در صورت عدم‌واريز مابقي مبلغ سهام خود خبر داد. ميرعلي‌اشرف‌عبدالله پوري‌حسيني گفت: اگر مشمولان مبلغ بقيه سهام خود را نپردازند، سهام آنها پس از اتمام مهلت مقرر به مالكيت دولت خواهد رسيد.
وي در مورد آخرين وضعيت پرداخت سهام عدالت اظهار داشت: از اول مرداد تا پايان اسفند، شركت‌هاي سرمايه‌پذير موظف به پرداخت سودهاي مربوط به سهام عدالت به سازمان خصوصي‌سازي بوده‌اند و سازمان خصوصي‌سازي موظف به پرداخت آن به سهامداران است. وي با بيان اينكه از اول مرداد، سازمان خصوصي‌سازي آمادگي دريافت سود سهام و پرداخت آن به مشمولان را داشته است، گفت: اگر اول مرداد، همه سود به سازمان خصوصي‌سازي واريز مي‌شد، اين سازمان قادر به پرداخت به موقع آن بود.
رئيس سازمان خصوصي‌سازي با بيان اينكه تاكنون تنها ۵۰۰ ميليارد تومان به حساب سازمان خصوصي‌سازي براي پرداخت سهام عدالت واريز شده است، گفت: شركت‌ها پنج ماه ديگر فرصت قانوني براي پرداخت دارند.
وي با بيان اينكه ۴۷ ميليون سهام‌گيرنده، دهك‌بندي شده‌اند و پرداخت‌ها با توجه به واريزهاي صورت‌گرفته به صورت هدفمند بر اساس اولويت به سهام‌گيرندگان داده مي‌شود، گفت: پرداخت‌ها از دهك‌هاي پايين شروع مي‌شود. پورحسيني با بيان اينكه از ابتدا نيز قرار بود شروع پرداخت‌ها از اواخر شهريور باشد، نه اينكه در آن تاريخ تمام سود سهام پرداخت شده باشد، گفت: پرداخت‌ها ممكن است تا پايان فروردين سال ۹۷ طول بكشد. وي گفت: اگر مشمولان بقيه سهام خود تا يك ميليون تومان را نپردازند، تنها به اندازه همان ميزان كنوني سهام خود سود دريافت مي‌كنند و بقيه سهام پس از اتمام مهلت مقرر (پايان مهر) به مالكيت دولت خواهد رسيد.
نامه به رئیس‌جمهور: سود را پرداخت نکنید
از سوي ديگر محمدرضا پورابراهيمي رئيس كميسيون اقتصادي و غلامرضا تاجگردون رئيس كميسيون بودجه مجلس شوراي اسلامي در نامه‌اي به رئيس‌جمهور خواستار جلوگيري از پرداخت سود سهام عدالت از سوي دولت به‌صورت نقدي شدند كه متن اين نامه به‌شرح زير است:
احتراماً با عنايت به تصميمات اخير دولت در ارتباط با پرداخت سود سهام عدالت، به استحضار مي‌رساند همان‌گونه كه مستحضريد در شرايط كنوني كشور كه تجهيز منابع براي اقتصاد ملي ضروري‌ترين موضوع محسوب مي‌گردد، اين اقدام در عمل به‌جز اتلاف منابع ملي چيزي به‌دنبال نخواهد داشت.
تجربه پرداخت يارانه در كشور بيانگر لزوم اخذ تصميماتي در اقتصاد كشور مي‌باشد كه بتواند به‌جاي تقسيم و توزيع منابع، بدون اثرگذاري در اقتصاد، منجر به تجهيز منابع براي افزايش بهره‌وري در اقتصاد كشور گردد، گزارش‌هاي اخذ شده از سازمان خصوصي‌سازي از وضعيت سهام عدالت بيانگر اين موضوع است. با توجه به جمعيت حدود 50 ميليوني دارنده سهام عدالت، مقرر گرديده كه امسال حدود 4 هزار ميليارد تومان به مشمولين پرداخت گردد كه بر اساس روش‌هاي محاسباتي انجام‌شده، به‌ازاي هر نفر دارنده سهام عدالت در سال جاري، ماهانه بين 3 تا 9 هزار تومان تعلق خواهد گرفت.
با توجه به عدم تأثير اين سود پرداختي در افزايش قدرت خريد خانوار، پرداخت اين سود به‌جز اتلاف منابع ملي، هيچ اثري را براي مردم و دولت در بر نخواهد داشت. با عنايت به شرايط فوق، پيشنهاد مي‌گردد به‌جاي پرداخت سود نقدي غيرمؤثر در پرداخت قدرت خريد خانوار، نسبت به واگذاري اصل سهام، اقدام و انتفاع ناشي از پرداخت سود در قالب افزايش قيمت سهام به افراد منتقل گردد.
داستان برخورد دولت روحانی با طرح های مردمی احمدی نژاد :
