جعفر تكبيري
سرانجام همه‌پرسي جدايي در اقليم كردستان عراق روز گذشته برگزار شد؛ اقدامي مشكوك كه مخالفان زيادي در منطقه داشت و كشورهاي مختلف بارها در تماس‌هاي خود با مسئولان اقليم كردستان عراق، خطر جدا شدن اين منطقه را به مقامات اين خطه گوشزد كردند؛ اقدامي كه بسياري مسبب آن را تحريك رژيم‌صهيونيستي و با هدف ضربه زدن به تماميت ارضي عراق مي‌دانند.
در همين حال همزمان با برگزاري اين به ظاهر همه‌پرسي، مقامات كشورهايي كه امنيت منطقه و حفظ تماميت ارضي عراق برايشان اهميت دارد، با يكديگر گفت‌وگوي تلفني انجام دادند؛ گفت‌وگويي كه محور اصلي آن تأكيد بر حفظ تماميت ارضي عراقي بود كه به تازگي توانسته آتش جنگ را در كشورش خاموش كند.
عدم‌تغيير مرزها براي ايران بسيار حائز اهميت است
در همين ارتباط نخستين تماس ميان رؤساي جمهور ايران و روسيه برقرار شد. بر اين اساس، حسن روحاني رئيس‌جمهور كشورمان در گفت‌وگوي تلفني با ولاديمير پوتين رئيس‌جمهور روسيه، ضمن تبادل تعارفات ديپلماتيك مرسوم، به موضوع همه‌پرسي جدايي اقليم كردستان عراق اشاره و تأكيد كرد: تماميت ارضي در منطقه و عدم‌تغيير مرزها براي جمهوري اسلامي ايران بسيار حائز اهميت است و ما كاملاً آماده‌ايم روند همكاري‌ها و هماهنگي‌ها را براي اجلاس بعدي آستانه ادامه دهيم. روحاني سپس به تحولات جاري عراق نيز اشاره كرد و اظهارداشت: براي جمهوري اسلامي ايران امنيت منطقه و حفظ تماميت ارضي و وحدت ملي عراق بسيار مهم و حياتي است و هماهنگي و همراهي كشورهاي منطقه در اين ارتباط بسيار مهم و اثرگذار خواهد بود.
حسن روحاني همچنين ضمن اشاره به نشست قريب‌الوقوع رؤساي جمهوري ايران، روسيه و جمهوري آذربايجان در تهران گفت: ما براي روابط سه‌جانبه ايران، روسيه و آذربايجان اهميت قائل هستيم و در اجلاس پيش رو، مسائلي را كه مورد توجه سه كشور است، در دستور كار قرار خواهيم داد. روحاني در ادامه به مواضع مشترك دو كشور در موضوع سوريه و پيگيري اجلاس آستانه اشاره كرد و گفت: در مسئله سوريه ما جدي هستيم و معتقديم اكنون نگاه همه دنيا به مذاكرات آستانه و همكاري‌هاي سازنده ما در سوريه معطوف است.
در سوي ديگر ولاديمير پوتين رئيس‌جمهور روسيه نيز در اين گفت‌وگوي تلفني با تبيين مواضع مسكو در قبال تحولات عراق گفت: دولت روسيه از دولت بغداد و تماميت ارضي عراق حمايت مي‌كند.
پوتين بار ديگر بر عزم مصمم مسكو براي توسعه همه‌جانبه روابط با تهران تأكيد كرد و اجراي سريع پروژه‌ها و طرح‌هاي در دست اجرا را در مسير تقويت بيش از پيش اين روابط تأثيرگذار دانست.
رئيس‌جمهور روسيه همچنين به نشست قريب‌الوقوع سه‌جانبه سران ايران، روسيه و آذربايجان اشاره كرد و گفت: دامنه گسترده‌اي از موضوعات در ارتباط با تقويت همكاري‌هاي همه‌جانبه سه كشور در اجلاس تهران به بحث و تبادل نظر گذاشته خواهد شد.
پوتين همچنين در گزارشي از اجلاس‌هاي پيشين درباره سوريه در آستانه پايتخت قزاقستان و تمجيد از مواضع سازنده تهران در اين نشست‌ها گفت: همكاري‌هاي مشترك دو كشور به همراه تركيه درباره سوريه، همچنان با قوت و تا برقراري آرامش در سوريه و از بين بردن تروريست‌ها تداوم خواهد يافت.
رايزني رؤساي جمهوري ايران و تركيه درباره همه‌پرسي اقليم كردستان عراق
پس از تماس تلفني رؤساي جمهور ايران و روسيه، روحاني گفت‌وگويي تلفني نيز با رجب طيب اردوغان رئيس‌جمهور تركيه داشت؛ دو كشوري كه مرزهاي مشترك زيادي با منطقه كردستان دارند و سال‌هاست با تروريست‌هاي نفوذي از اين مناطق مبارزه مي‌كنند.
بر اين اساس رؤساي جمهوري اسلامي ايران و تركيه در تماسي تلفني، ضمن رايزني درباره مهم‌ترين مسائل دوجانبه و منطقه‌اي و از جمله موضوع همه‌پرسي در اقليم كردستان عراق تأكيد كردند تماميت ارضي و وحدت ملي عراق به هيچ وجه نبايد مورد خدشه قرار گيرد.
حسن روحاني و رجب طيب اردوغان اظهار داشتند: مواضع دو كشور در اين ارتباط كاملاً با يكديگر هماهنگ است.
روحاني با ابراز خرسندي از تعامل خوب ايران و تركيه در اين زمينه اظهار داشت: براي جمهوري اسلامي ايران حفظ تماميت ارضي و وحدت ملي عراق و امنيت منطقه بسيار مهم و حياتي است و بايد به برهم زنندگان ثبات و امنيت منطقه پيام روشني داده شود.
دكتر روحاني تصريح كرد: هماهنگي و همراهي كشورهاي منطقه در اين ارتباط بسيار مهم و اثرگذار خواهد بود و بي‌ترديد كشورهاي منطقه اجازه شكل‌گيري بي‌ثباتي جديدي را در منطقه نخواهند داد.
رئيس‌جمهور تركيه نيز در اين‌گفت وگوي تلفني با اشاره به اقدامات گسترده كشورش در مقابله با بي‌ثباتي در عراق به دنبال تشكيل شوراي امنيت ملي تركيه و نشست فوق‌العاده مجلس كشورش براي اتخاذ تصميمات لازم در ارتباط با اين همه‌پرسي افزود: در اين نشست‌ها درباره اقدامات سياسي، اقتصادي و نظامي و هر حركتي كه انجام آن لازم باشد، بحث و گفتوگو شد و مجلس نيز اختيار انجام عمليات مرزي را در ارتباط با تحولات عراق و سوريه به دولت داد.
رئيس‌جمهور تركيه در ابتداي اين گفتوگو تأكيد كرد: تركيه آماده است روابط خود را در همه زمينه‌ها با جمهوري اسلامي ايران گسترش دهد.
اردوغان همچنين تصريح كرد: تمامي وزارتخانه‌هاي مرتبط، طرح‌ها و برنامه‌هاي خود را براي توسعه روابط دو كشور جهت ارائه و بررسي در چهارمين نشست شوراي عالي راهبردي ايران و تركيه آماده كرده‌اند.
ما در كنار دولت و ملت عراق هستيم
سومين تماس در اين خصوص، ميان رئيس‌جمهور ايران و نخست‌وزير عراق برگزار شد؛ كشوري كه در معرض بروز چالشي تازه در مرزهاي خود است. در اين تماس تلفني رئيس‌جمهور با تأكيد بر مخالفت جمهوري اسلامي ايران با هر حركتي كه در تقابل با تماميت ارضي و وحدت ملي عراق باشد، اظهار داشت: جمهوري اسلامي ايران كاملاً از دولت مركزي عراق حمايت مي‌كند. رئيس‌جمهور همچنين افزود: ما مطمئن هستيم مثل همه مشكلات ديگر، دولت و ملت عراق با تدبير و حكمت، از اين مشكل نيز عبور خواهند كرد.
دكتر روحاني گفت: از نظر ما قانون اساسي عراق بايد مورد احترام همه باشد و تخلف از آن به معناي انجام اقدامات غيرقانوني است. رئيس‌جمهور به گفت‌وگوي تلفني خود با رئيس‌جمهور تركيه و اشتراك نظر دو كشور در حمايت كامل از بغداد اشاره كرد و گفت: در اين مسئله مهم عراق، ما كنار همسايه خود و دولت عراق خواهيم بود.
حيدر العبادي نخست‌وزير عراق نيز در اين گفت‌وگوي تلفني با قدرداني از مواضع جمهوري اسلامي ايران در حمايت از تماميت ارضي و وحدت ملي عراق تصريح كرد: حركت بارزاني در اقليم كردستان عراق، تحولات را به سمت يك رويارويي جديد در عراق سوق خواهد داد.
نخست‌وزير عراق با تشريح اقدامات گسترده دولت مركزي عراق براي مقابله با اين حركت اقليم كردستان عراق گفت: دولت مركزي بسيار فراتر از آنچه در قانون اساسي عراق عنوان شده، اختيارات به اقليم كردستان عراق داد و اين حركت آقاي بارزاني اقدامي عليه تماميت ارضي و قانون اساسي عراق است كه به هيچ وجه پذيرفتني نيست.
وي بار ديگر تأكيد كرد كه همه‌پرسي در اقليم كردستان عراق خلاف قانون اساسي و هر نتيجه آن نيز غيرقانوني است و دولت مركزي هرگز آن را نخواهد پذيرفت و مذاكره‌اي هم در اين ارتباط نخواهد كرد و مسئولان اقليم بايد درك كنند كه به هيچ وجه نبايد به فكر تجزيه عراق باشند.
