در آستانه همهپرسي جدايي كردستان از عراق، فرزند جلال طالباني، رهبر حزب اتحاديه ميهني از تعويق اين همهپرسي خبر داده ولي حزب دموكرات اين خبر را تكذيب و بر عزم اقليم براي برگزاري همهپرسي روز دوشنبه تأكيد كرد. نشانهها از تنش كمسابقه در منطقه اقليم حكايت دارد.
در شرايطي كه كردها خود را براي برگزاري همهپرسي جدايي از عراق در روز دوشنبه آماده ميكنند، خبرهاي ضد و نقيضي از تعويق همهپرسي در اقليم كردستان به گوش ميرسد. شبكه روسيااليوم ديروز اعلام كرد كه مسئولان اقليم كردستان عراق با طرح بينالمللي براي به تأخير انداختن همهپرسي استقلال اين اقليم موافقت كردهاند. بافل طالباني، فرزند جلال طالباني رئيس اتحاديه ميهني كردستان عراق، اعلام كرد كه اين دولت تصميمي مبني بر به تأخير انداختن همهپرسي اقليم كردستان اتخاذ كرده است. طالباني گفت كه دو حزب اصلي كردستان يعني اتحاد دموكراتيك و اتحاديه ميهني با طرح امريكا و سازمان ملل در مورد تعويق همهپرسي جدايي موافقت كردهاند. طالباني گفت: «آينده سياسي ملت ما در گرو مذاكرات جدي با بغداد است. ما به اين نتيجه رسيديم كه بهترين راه و جايگزين براي حل اختلافاتمان در طرح پيشنهادي سازمان ملل، امريكا، فرانسه و بريتانيا نهفته است.» با اين حال او ساعاتي بعد مجبور شد صدور بيانيه از سوي خود را تكذيب كند. اين در حالي است كه شبكه الميادين به نقل از شوراي عالي همهپرسي اقليم كردستان گزارش داد كه اين همهپرسي روز دوشنبه برگزار خواهد شد.
همچنين حزب دموكرات كردستان نيز اعلام كرد كه اين همهپرسي در زمان مقرر برگزار خواهد شد و سخنان بافل طالباني بيپايه و اساس است. هيئت عالي همهپرسي هم اعلام كرد اين همهپرسي به تعويق نيفتاده و در موعد مقرر برگزار خواهد شد. اظهارات طالباني براي پذيرش طرح بينالمللي در حالي است كه هفته گذشته مقامات اقليم با طرح ششبندي امريكا و انگليس براي تعويق همهپرسي مخالفت و اعلام كردند كه هيچكدام از طرحهاي بينالمللي خواست كردها را برآورده نكرده است و در آستانه دو روز مانده همهپرسي تغيير موضع داده و موافقت خود را با آن اعلام كردهاند. دو حزب اصلي اتحاديه ميهني و دموكرات كردستان از گذشته اختلاف نظر داشتهاند و بر سر برگزاري و لغو همهپرسي نيز اين اختلافات بين آنها وجود دارد. خبر تعويق همهپرسي در شرايطي است كه روند اخذ رأي همهپرسي در خارج از عراق از جمعه آغاز شده و مسئولان كردستان اعلام كردند كه اولين رأي در چين اخذ شده است.
سفر هيئت كردي به بغداد
خبر تعويق همهپرسي در شرايطي است كه روز شنبه نيز هيئتي از اقليم كردستان به بغداد رفته بود تا درباره همهپرسي با مقامهاي دولت مركزي عراق مذاكره و رايزني كند. به نوشته پايگاه خبري «عاجل»، هشيار زيباري، مشاور ارشد مسعود بارزاني روز شنبه در سخناني گفت: «اين هيئت درباره همهپرسي گفتوگو خواهد كرد ولي همهپرسي در حال وقوع است. ما قبلاً نيز گفته بوديم كه قبل از برگزاري، در حين برگزاري و بعد از همهپرسي حاضر به گفتوگو با بغداد هستيم». از سوي ديگر، مسعود بازراني هم كنفرانس خبري روز شنبه خود را به تعويق انداخته است. قرار بود وي در اين كنفرانس خبري، برگزاري همهپرسي جنجالي روز دوشنبه براي استقلال از عراق را اعلام كند. ظاهراً فشارهاي بينالمللي موجب شده است اين كنفرانس خبري به تعويق بيفتد. بارزاني هفته گذشته اعلام كرد، در صورتي كه بغداد با برگزاري همهپرسي كردستان در آينده و زير نظر جامعه جهاني موافقت كند، حاضر است آن را به تعويق بيندازد.
بارزاني: بعد از همهپرسي مذاكره ميكنيم
به رغم فشارهاي بينالمللي براي لغو همهپرسي اما بارزاني دستكم تا ديشب همچنان به برگزاري آن در موعد مقرر اصرار كرد. بارزاني روز شنبه در سخنراني خود در ميان حاميانش در اربيل، فشارهاي بينالمللي براي لغو همهپرسي را رد كرد و گفت كه كردها آماده پرداختن هر بهايي مقابل آزادي هستند. به گزارش خبرگزاري كردپرس بارزاني گفت: «همهپرسي استقلال در موعد خود برگزار ميشود و اين همهپرسي تنها براي تعيين مرزها يا تحميل يك واقعيت نيست. ما مخالفت كشورهاي ديگر با برگزاري همهپرسي را رد ميكنيم». وي افزود: «از بغداد و جامعه جهاني دعوت ميكنيم بعد از ۲۵ سپتامبر بيايند و با ما بر سر مرزهاي مورد مناقشه، نفت، گاز، آب و همه چيز مذاكره كنند.» وي گفت كه كردها سالهاست به اين نتيجه رسيدهاند كه همكاري و مشاركت با بغداد به بنبست رسيده است. بارزاني مدعي شد كه همهپرسي ديگر نه در دست وي و نه در دست احزاب كرد است، بلكه اين مردم كردستان هستند كه درباره آن تصميم خواهند گرفت. وي گفت منطقه كردستان نه حاضر به توقف همهپرسي جدايي است و نه آن را به تعويق مياندازد. اظهارات بارزاني براي مذاكره پس از همهپرسي درحالي است كه بغداد گفته است كه نتيجه اين همهپرسي را به رسميت نميشناسد و به شدت با آن مخالفت خواهد كرد. حيدر العبادي، نخست وزير عراق روز شنبه در ديدار فرستاده دبيركل سازمان ملل به اين كشور، بار ديگر مخالفت بغداد با همهپرسي جدايي منطقه كردستان را اعلام كرد.
هشدار تركيه
مقامات تركيه همزمان با نزديك شدن به موعد برگزاري همهپرسي جدايي كردستان از عراق، تهديدات خود عليه اربيل را جديتر بيان كردند. به گزارش روزنامه حريت، بنعالي ييلديريم، نخستوزير تركيه روز شنبه اعلام كرد: «در پاسخ به رفراندوم استقلال كردستان عراق گامهايي در همكاري نزديك با بغداد، تهران و ديگر كشورهاي همسايه برخواهيم داشت كه اين تدابير در حوزههاي ديپلماتيك، سياسي، اقتصادي و امنيتي خواهد بود.» وي در پاسخ به سؤالي مبني بر اينكه آيا عمليات فرامرزي نيز يكي از گزينهها است يا نه گفت: اين مسئله به شرايط آتي بستگي دارد. وي خاطرنشان كرد كه رفراندوم يك ماجراجويي است كه تركيه را با خطر مواجه ميكند. سخنگوي رجب طيب اردوغان، رئيسجمهور تركيه اعلام كرد كه همهپرسي استقلال در كردستان عراق عواقب جدي به همراه خواهد داشت و باعث بحرانهاي تازهاي در منطقه خواهد شد. رئيس ستاد ارتش تركيه هم اعلام كرد: «آنكارا در نزديكي مرز عراق رزمايش نظامي برگزار كرده است و نيروهاي خود را در مرز به علت همهپرسي اقليم كردستان عراق به حالت آمادهباش درآورده است.»
پرچم اسرائيل در خيابانهاي اربيل
در پي حمايت رژيم صهيونيستي از جدايي كردستان از عراق، برخي از جوانان كرد به نشانه قدرداني از حمايت تلآويو از همهپرسي جدايي اقليم كردستان عراق، پرچم رژيم صهيونيستي را در اربيل در دست گرفته و به شادي پرداختهاند. به گزارش «رويترز»، گفتني است كه اين براي نخستين بار نيست كه كردهاي عراق پرچم رژيم صهيونيستي را با خود حمل ميكنند بلكه اين روند طي هفته گذشته بارها در خيابانهاي اقليم كردستان تكرار شده است. در حالي كه بيشتر كشورهاي غربي نيز مخالفت خود را با همهپرسي جدايي اعلام كردهاند ولي رژيم صهيونيستي گفته است از تشكيل يك كشور كرد و جدايي اقليم كردستان از عراق حمايت ميكند.