طي روزهاي اخير بحث هاي بسياري در خصوص خروج آمريكا از برجام مطرح شده است. با توجه به اينكه دونالد ترامپ شخصيت كاملا جنجالي اي دارد بنابراين نمي توان به راحتي گفت كه تصميم وي چه خواهد بود با اين وجود نمي توان انتظار داشت كه وي برجام را ادامه دهد. از اين منظر بايد براي واكنش مناسب آمادگي لازم را داشت. از طرفي ديگر مقامات آمريكا در پيدا و پنهان نگران اعتبار بين المللي خودشان هستند. همانگونه كه برخي از رسانه هاي آمريكايي و اروپايي مطرح كرده اند خروج از برجام مي تواند به اين معنا باشد كه نبايد به آمريكا در مذاكرات و تعهدات بين المللي اعتماد كرد.
با اين وجود نيکي هيلي، نماينده آمريکا در سازمان ملل در يک نشست خبري در نيويورک در حاشيه مجمع عمومي سازمان ملل، بررسي توافق هستهاي با ايران از سوي واشنگتن را "هوشمندانه" خواند و گفت: خروج آمريکا از توافق هستهاي با ايران اعتبار ايالات متحده را از بين نخواهد برد.
هيلي در اين نشست که در آن به سخنان اخير دونالد ترامپ، رئيسجمهور آمريکا درباره برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) اشاره شد، گفت: خروج آمريکا از توافق هستهاي در واقع نشان ميدهد که آمريکا همواره به فکر مراقبت از مردم خود است.
دونالد ترامپ، رئيسجمهور آمريکا در سخنان خود در مجمع عمومي سازمان ملل در 19 سپتامبر برجام را مايه شرمساري آمريکا و توافقي يک سويه خواند. وي در ادعاهايي بياساس و خصمانه جمهوري اسلامي را سرکش، صادرکننده خشونت و ديکتاتوري با نقاب دموکراتيک خطاب کرد و گفت که بايد جلوي اين رژيم جنايتکار را گرفت.
نماينده آمريکا در سازمان ملل در اين نشست رسانهاي در پاسخ به پرسشهايي که اشاره به سخنان اخير ترامپ داشت، تصريح کرد: وقتي توافقهايي وجود دارد که پيش از اين بر سر آن تصميم گرفته شده، هوشمندانهترين کاري که هر کشوري ميتواند بکند اين است که به عقب برود و به آن بنگرد و بگويد آيا اين عمل ميکند؛ نه اين که از سر غرور بگويد؛ خب من آن را امضا کردهام پس بايد آن را ادامه دهم.
هيلي سپس خطاب به حاميان برجام مدعي شد: شما فکر ميکنيد که اين توافق کارساز است وقتي ايران به آزمايش موشکهاي بالستيک خود ادامه ميدهد؟ فکر ميکنيد که اين توافق موثر است وقتي آنها از تروريستها در سراسر جهان حمايت ميکنند، از لبنان گرفته تا يمن و سوريه و ايران؟ فکر ميکنيد هنوز هم اين توافق در حال عمل کردن است؟
وي همچنين اين ايده که اين توافق بهترين مصلحت براي آمريکا بود را مورد انتقاد قرار داد و گفت: من اين سوال را ميکنم، به اين دليل که آن چه شما به آن نگاه ميکنيد کشوري است که ميگويد "مرگ بر آمريکا" و با کشورهايي همکاري ميکند که شايد آنها هم همين را بخواهند و رئيسجمهور مسووليت دارد اطمينان حاصل کند که هيچ اتفاقي براي آمريکاييها نخواهد افتاد و اين همان چيزي است که او تلاش دارد انجام دهد.
بنا به گزارش دويچه وله، دونالد ترامپ در جريان مبارزات انتخاباتي خود توافق هستهاي با ايران را "بد" خوانده و وعده داده بود آن را از بين خواهد برد. با توجه به اين سخنان، در حالي که جامعه بينالملل تاکيد دارد که برجام کارايي دارد و بايد آن را همين طور دستنخورده باقي گذاشت، ترامپ اين هفته با سخنان رئيسجمهور فرانسه به يک پيروزي دست يافته است.
امانوئل ماکرون، رئيسجمهور فرانسه بعد از سخنان تند دونالد ترامپ عليه برجام در مجمع عمومي سازمان ملل گفت: برجام به اندازه کافي "بازدارنده" نيست.
وي تاکيد کرد: ما به توافق سال 2015 نياز داريم اما آيا اين توافق کافي است؟ در برابر قدرت فزاينده ايران در منطقه، اين توافق کافي نيست.
پيشنهاد مشخص ماکرون ايجاد محدوديت در توسعه برنامه موشکهاي بالستيک ايران بود و اينکه بعد از سال 2025 يعني پايان دوره 10 ساله برجام، محدوديت غنيسازي ايران تمديد شود.
آلمان هم درباره امکان از بين رفتن برجام ابراز نگراني کرده است.
زيگمار گابريل، وزير امور خارجه آلمان در حاشيه مجمع عمومي سازمان ملل گفته است که مخالفت آمريکا با برجام ميتواند باعث نابودي اين توافق شود.
به گفته گابريل، کشورهاي 1+5 يک همگي بر اين نظرند که ايران به توافق اتمي پايبند است ولي آمريکاييها اين پيام روشن را دادهاند که ديگر حاضر نيستند با اين توافق همراهي کنند. گابريل وضعيت فعلي را دشوار خواند و گفت: بايد در هفتههاي آينده تلاشهايي براي نجات برجام انجام گيرد.
گابريل همچنين گفته است که در صورت شکست برجام، اعتبار نظام بينالملل خدشهدار ميشود و ديگر نميتوان هيچ کشوري را براي خلع سلاح اتمي در قبال امضاي يک توافق مجاب کرد.
هيلي در پاسخ به اين سخنان گابريل گفت: بسياري از کشورها در خصوص ماندن يا نماندن آمريکا در توافق هستهاي نظر ميدهند و اين نظر خود آنهاست ولي مردم ايران شعار مرگ بر آن کشورها را سر نميدهند. مردم ايران نميگويند مرگ بر آلمان. ايرانيها هيچيک از اينها را نميگويند.
وي افزود: نيروي محرک رئيسجمهور آمريکا براي تصميمگيري، نظر ديگر کشورها در خصوص آمريکا نيست، بلکه مفيد بودن آن کار براي منافع امنيت ملي آمريکا است.