مسيح محمدي
اجماع جهاني مخالفت با برگزاري رفراندوم در كنار مؤلفه هايي از جمله مخالفت صريح ايالات متحده ، شكل گيري كمپين هاي متعدد در راستاي مخالفت با اين مسئله تا جايي بالا گرفته است كه همداستان بارزاني يعني حزب اتحاديه ميهني كردستان به رهبري جلال طالباني نيز درخواست تعويق 2 ساله اين مسئله را دارد. از يك سو تركيه تهديد كرده كه در صورت وقوع چنين مسئله اي به زور و عمليات نظامي متوسل خواهد شد از سوي ديگر پارلمان عراق «نجم‌الدین کریم» استاندار كركوك را به دلايلي از جمله فساد مالی و سوءاستفاده از قدرت و دلارهای نفتي- كه احتمالاً بي ارتباط با حمايت وي از جدايي كردستان نبوده- از كار بركنار كرد؛ هر چند وي با مدعاي غیرقانونی بودن تصمیم پارلمان و عدم استنكاف از اقدام پارلمان همچنان خود را استاندار كركوك مي خواند. مسئولان كشورمان نيز در مخالفت با برگزاري رفراندوم جدايي طلبانه مواضع يكساني اتخاذ كرده اند. امير دريابان شمخاني دبير شوراي عالي امنيت ملي كشورمان اعلام كرده كه در صورت حادث شدن چنين اتفاقي تمام قراردادهاي في مابين ملغي مي شود. همه اين مخالفت ها در رابطه با برگزاري رفراندوم جدايي طلبانه كردستان عراق در حالي شكل گرفته كه مسعود بارزاني رئيس فعلي اقليم، با 55 سال سابقه فعاليت سياسي، همچنان بر مركب خويش سوار است و اصرار و ابرام به انجام آن دارد.
در كنار وجوه بيروني، این روزها فضای اقلیم کردستان عراق نيز تحت تاثیر رفراندوم اعلام‌شده از سوی بارزانی قرار گرفته است. شبکه‌های اجتماعی، سایت‌ها و خبرگزاری‌های اقلیم مملو از نظرات مخالف و موافقی است که به صورت کامل جامعه کردستان عراق را به دو جبهه مجزا تقسیم کرده است. هر روز مطالبی از نخبگان سیاسی، فعالان حوزه رسانه ، هنرمندان و چهره هاي شناخته شده اين اقليم از كشور عراق منتشر می‌شود که در نوع خود جالب توجه است. غالب این نوشته‌ها، مقالات و یادداشت‌ها در یک نقطه اشتراک نظر دارند که اقلیم کردستان شرایط برگزاری رفراندوم را نداشته و برنامه تجزیه عراق سرنوشت نامعلومی را برای آنان رقم خواهد زد. رفراندومي كه در ميان تمامي كشورها و رهبران دنيا، فقط رژيم جعلي و كودك كش اسرائيل و نتانياهو با آن موافق است.
اين رفراندوم پايان خوشي براي اكراد و عراق نخواهد داشت «درباز محمد» وزیر امور آوارگان و مهاجران دولت عراق که با قرار گرفتن در ليست «جنبش تغییر» توانسته است بر کرسی اين وزارتخانه تکیه زده نيز از جمله افرادي است كه مخالفتش را با اقدام بارزاني در برپايي همه پرسي استقلال در رسانه ها مطرح كرده و معتقد است كه اين رفراندوم اصلاً پايان خوشي براي اكراد و كشور عراق نخواهد داشت.
وزیر امور آوارگان و مهاجران دولت عراق در یادداشتی که در سایت‌ها و خبرگزاری‌های اقلیم کردستان منتشر شده است به چرایی عدم موافقت این حزب با رفراندوم اعلام‌شده از سوی مسعود بارزانی پرداخته است. «درباز محمد» در یادداشت خود مي نويسد:
«در شرایطی که در نشستی حزبی بدون هرگونه توافق ملی اقدام به تعیین وقت برگزاری رفراندوم استقلال اقلیم کردستان شده است، ما به عنوان جنبش تغییر بدون فوت وقت به دلایل ذیل به مخالفت با آن برخاسته‌ایم.
نخست: دولت به معنی نهادها و موسسات قانونی، یعنی پارلمان، حکومت و دستگاه قضاییاین تصمیم در شرایطی اتخاذ شده است که سردمداران رفراندوم بدون هرگونه اعتباربخشی به رای مردم، با توسل به نیرویی غیر مشروع، تنها نهاد مشروع را بدون هیچ دلیل خاصی به تعطیلی کشانده‌اند و در نبود این نهاد، سرنوشت‌سازترین تصمیم تاریخی را اتخاذ می‌کنند. در حالی که پارلمان با عمری 25 ساله تنها مرجع قانونی، سیاسی و تصمیم‌گیری است، این تصمیم در نشستی و از سوی کسانی اتخاذ شده است که هیچ مشروعیت سیاسی و قانونی ندارند. آنان فقط سران و نمایندگان احزاب خود هستند نه نمایندگان ملت. جنبش تغییر مسئله را در اساس تصمیم‌گیری و اینکه چه کسانی دارای چنین حقی هستند، می‌داند نه چگونگی برگزاری رفراندوم و نتایج آن.
دوم: آینده مناطق مورد منازعه چگونه خواهد بود؟رفراندوم بدون کرکوک، خانقین و مناطق دیگر به معنی آن است که در قدم نخست دست از این مناطق خواهیم کشید. در ثانی، چگونه ساکنین این مناطق را با موجی از مشکلات و مسائل ناشی از مخالفت‌های کنونی با رفراندوم مواجه کنیم، اعم از مخالفت‌های شیعیان، اهل‌سنت، ترکمان‌ها و ... آیا می‌توان جان و مال آنان را در برابر تهدیدات پیش‌بینی‌نشده تضمین کرد. آیا از اینکه در برابر چنین تهدیداتی قرار خواهند گرفت با آنها مشورت شده است. ترس از بود و نبود، ترس از نابودی؟ بدون شک، نخیر.
در شرایط وجود نیروهای سازمان‌یافته و غیر رسمی عرب، ترکمان و حتی مسیحی و شبک، وضعیت اکراد این مناطق چگونه خواهد بود؟ درگیری یا زندگی مسالمت‌آمیز و سازگاری؟ کدام سازگاری، کی و چگونه؟
سوم: دولتی شکست‌خورده یا موفق؟مهمترین فاکتور و برگ برنده کردها، اتحاد ملی در زمینه های گوناگون سیاسی، اقتصادی، نظامی، اجتماعی و ... است. در حال حاضر در چه مرحله ای از این اتحاد هستیم؟ در همه سطوح، شرایط نامطلوبی را شاهد هستیم. عرصه اقتصادی، تصویری از ویرانی، بحران، بدهکاری و بیکاری را نمایان می‌سازد؛ نیروی نظامی غیر ملی، حزبی و حتی خانوادگی و شخصی؛ دمکراسی شکست‌خورده و دیکتاتوری آشکار؛ جامعه‌ای به حاشیه رانده شده و دوقطبی در میان شمار اندک سودمندان از قدرت و اکثریت ستمدیده و بدون بهره از ابتدایی‌ترین حقوقی همچون حق دریافت حقوق ماهیانه، کامل و تابع زمانبندی معمولی.
به مثالی بسنده می‌کنم: مسئله رفراندوم اقلیم کردستان همچون آن خواهد بود که پدری در خانه به نیمی از فرزندان خود بی‌توجه باشد، توانایی تامین مایحتاج روزانه آنها را نداشته و آنچه را که دارد به شیوه‌ای عادلانه در بین آنها تقسیم نمی‌کند، خانه و محل زندگی وی وضعیت جالب توجهی ندارد و دم از ساختن کاخی مجلل و باشکوه برای فرزندان خود بزند. حال و روزت را نظاره‌گر باش و آنگاه دم از ساختن کاخ و قصر باشکوه بزن.
چهارم: برگزاری رفراندوم مهم نیست، مسئله مهم اعتراف بین‌المللی است.در راستای کسب مشروعیت بین‌المللی این رفراندوم چه اقداماتی صورت گرفته است؟ آیا جامعه بین‌الملل به این رفراندوم و نتایج آن اعتراف خواهد کرد؟ جواب آشکار است، نخیر.
اگر سال‌ها در راه رسیدن به این هدف زمان صرف شود بهتر از برگزاری رفراندومی است که نتیجه آن مورد قبول واقع نشود. اگر جامعه بین‌الملل دولت کردستان را به رسمیت نشناسد تضمینی برای محافظت از آن در برابر تهدیدات احتمالی وجود نخواهد داشت، همچنانکه اگر مورد اعتراف هم واقع شود چنین محافظتی تضمین‌شده نیست. وضعیت سوریه را پس از 6 سال جنگ و آشوب داخلی نظاره‌گر باشید، قرن‌ها زمان نیاز است که سوریه آنی شود که پیشتر دیده شده است، با آنکه دولت مستقلی است به چنین وضعیتی رسیده است، آیا کردستان تاب وضعیت مشابهی را دارا می‌باشد؟ در چنین وضعیتی آمریکا مدافع ما خواهد بود یا روسیه؟
با دلایل فوق و پاره ای از ملاحظات دیگر، ما موافق چنین رفراندومی نیستیم. ما موافق حقوق ملت خود بوده اما زیر بار رفراندومی نخواهیم رفت که حزب دمکرات کردستان عراق می‌داند که اجرایی نیست و با هدف وقت‌کشی و سرپوش گذاشتن بر بحران‌ها بر آن دامن می زند.
لازم بود شرکت‌کنندگان در نشست پیرمام بر تحکیم پایه‌های دمکراسی تاکید می‌کردند، از جمله انتخابات ریاست اقلیم که چهار سال از آن گذشته و مشروعیتی برای آن نمانده است نه اینکه ارزش‌های ملی را دستاویز کسب منافع حزبی، خانوادگی و شخصی کنند.
اقليم برادر ناتنی موریتانی هم نیست چه برسد به خواهر خواندگي سوئيس!«محمد نوری احمد» روزنامه‌نگار و خبرنگار سرشناس و شناخته شده کُرد که در شبکه‌های خبری GK و NRT توانسته است برنامه‌های پرمخاطبی را به روی آنتن ببرد نيز به رد موضوع برگزاري رفراندوم پرداخته و ایرادات اساسی را متوجه اين طرح كه از نظر وي «طرح تجزیه عراق» است، مي نمايد.
اين خبرنگار و فعال رسانه اي اهل كردستان عراق مي گويد: یکی از رمان‌های نجیب محفوظ (نویسنده و نمایشنامه‌نویس مصری و برنده جایزه نوبل ادبیات سال 1988) به شیوه‌ای با وضعیتی که اقلیم کردستان 26 سال با آن روبروست، همخوانی دارد. رمان فوق حکایت دو مرد سرمست است که در یکی از محلات فقیرنشین شهر صاحب خانه متروکه‌ای بودند. آنها هر شب و پس از صرف باده و شراب، پروژه‌ای را برنامه‌ریزی می‌کردند که در ملک خود بنیاد نهند. شبی در فکر ساختن پارک و فضای سبز بودند که مردمان زیادی از آن بازدید کنند و بدینوسیله رونقی در کسب و کار ساکنین محل نیز به وجود آید. شبی دیگر در همان حال و وضع مستی خود، خانه متروکه را تبدیل به کارگاهی می‌کردند که جوانان محل در آن اشتغال داشته و بدین ترتیب مشکل بیکاری نیز با اقدام آنان مرتفع گردد. شبی دیگر در فکر ساخت هتلی بوند که محل آنان از نظر گردشگری توسعه یابد.
وي مي افزايد: شب‌های مستی این دو مرد سالیانی طول کشیده و در این مدت چه پروژه‌هایی که در این خانه متروکه، طرح‌ریزی و اجرایی نشده بود. در نهایت، مردی از آنان عصبانی شده و خطاب به آنها می‌گوید از چه پروژه و خانه‌ای صحبت می‌کنید؟ خانه شما و محل به صورت کلی جزئی از نقشه شهرداری شده، بسیار زیادی از جوانان به ناچار محل سکونت خود را ترک کرده‌اند و بخشی از زمین‌های محل نیز به گورستان شهر تبدیل خواهد شد.
نوري احمد در ادامه با اشاره به اينكه26 سال است که ما هم شنونده خواب و خیالاتی از این دست شده ایم که سردمداران حکومت اقلیم کردستان بر زبان رانده‌اند، اظهار مي دارد: مدتی می‌گویند اقلیم را به خواهرخوانده سوئیس تبدیل خواهیم کرد و بعدها مشخص شده است که حتی برادر ناتنی موریتانی هم نیست. مدتی هم گفتند که اقلیم را به عروس خاورمیانه تبدیل خواهند کرد اما سر و صورتش سفید شد و از عروسی هم خبری نشد. گفتند دبی دوم در منطقه بنیانگذاری خواهد شد، نه تنها اقلیم دبی دیده نشد بلکه صنعا و خارطوم هم سر و گردنی بالاتر از ما دارند. خیالات سردمداران اقلیم شیوه آن است که در رمان «نجیب محفوظ» بدان اشاره شده است که هر بار با دروغ سعی در اتلاف وقت دارند. اما در میان پهلوانان این رمان و سردمداران اقلیم تفاوت‌هایی نیز هست، اگر آن دو مرد تنها با خیالات خام ضرر و زیانی به خود می‌رساندند، سردمداران کردستان با وعده و وعیدهای بی‌اساس، 26 سال از عمر یک ملت را بر باد داده‌اند و هیچ اقدام شایسته و درستی از آنان مشاهده نشده است، سعی آنها مدام بر این است که با دادن وعده‌هایی از این دست، وقت‌کشی کرده و در سایه این وعده‌ها، درآمدهای ملی را به نام خود غارت کنند.
خبرنگار شبکه خبری GK خاطر نشان مي كند: آنان 26 سال است وعده بهبود وضعیت برق اقلیم کردستان را سر داده‌اند اما همچون خیالات و وعده‌های دو مرد مورد اشاره در رمان هیچ‌گاه محقق نشده است. 26 سال است سخن از بهبود وضعیت معیشتی مردم است که با فروش مستقیم نفت چنین هدفی را به آسانی به عرصه عمل خواهند رساند اما مشاهده شد که با توجه به شمار زیادی از وعده‌های خاک‌خورده دیگر؛ خیالی بیش نبوده است.
اين روزنامه نگار كُردي تاكيد مي كند: آنان دوباره وعده می‌دهند اما غافل از آنکه نسلی ناامید از این خاک و سرزمین، آماده قبول شرایط سخت سفر و عزیمت به سوی کشورهای خارجی هستند و سرنوشت خود را به دست اما و اگرهای روزگار خواهند سپرد تا از سرزمین سران وعده و وعیدهای بی‌اساس رهایی یابند. سران دروغگویی که تنها وعده داده و اطلاع ندارند که کردستان به جهنمی برای زندگی، آزادی‌ها و آینده تبدیل شده است.
نوري احمد مي گويد: این‌بار نیز سران سرمست، وعده تشکیل دولت را سرداده تا تصویری دیگر از خیالات را به هموطنان ارائه کنند، آنان اطلاعی از سرزمین اقلیم کردستان ندارند که در سایه حکمرانی آنان به مخروبه‌ای برای هموطنان تبدیل شده است. اکثریت مردم نیز ناامید از چنین سرانی هستند که حتی یک وعده آنان نیز محقق نشده است. تشکیل دولت مستقل تنها از سوی کسانی محقق خواهد شد که صداقت در گفتار و کردار آنها دیده می‌شود نه اینکه عمر خود را در راه وعده‌های پوچ اینچنینی صرف کرده باشند.
وي در پايان يادآوري مي كند: اگر در آن رمان و بعد از سال‌ها مردی آن دو سرمست را از خواب غفلت بیدار کرده و بدان‌ها گفته که چیزی به نام مخروبه شما نیز باقی نمانده است، کی حکایت‌خوانان دروغ که خود را رئیس و سرکرده نام نهاده‌اند از این خواب غفلت بیدار خواهند شد تا در آن زمان بدانند که چندین سال است که ملت را غرق وعده‌های تحقق‌نیافته خود کرده و اقلیم کردستان را به ویرانه‌ای تبدیل کرده اند. در حال حاضر هم می‌خواهند در نمایشی بی‌معنی به نام رفراندوم، اقدامات آنها سرپوشی بر بحران‌هایی باشد که نتیجه همان وعده‌های خیالی بوده است .
هدف بارزاني ابقای مسئولیت ریاست اقلیم است نه تشکیل دولتي مستقلهمچنين «مریوان وریا قانع»، يكي ديگر از چهره هاي شناخته شده رسانه اي كه به عنوان نویسنده و روشنفکري معروف در اقليم کردستان عراق شناخته مي شود، تأکید مي كند: رفراندوم مطرح‌شده از سوی حزب دموکرات کردستان عراق با هدف انحراف افکار عمومی از بحران‌های موجود و ابقای مسئولیت ریاست اقلیم است نه تشکیل دولت مستقل کردستان.
«مریوان وریا قانع» که در برنامه ویژه شبکه خبری nrt شرکت کرده بود، مي گويد: آنچه در حال حاضر مطرح می‌شود از سوی کسی طرح شده است که با مشکل قانونی روبه‌رو است، این رفراندوم در حالی مطرح شده است که متأثر از نوع حکمرانی سردمداران اقلیم، اقتصاد آن با چالش‌های اساسی روبه‌رو است و بنابراین این رفراندوم تنها با هدف انحراف از این بحران‌ها و ابقای بارزانی در پست ریاست اقلیم کردستان عراق است.
وی در ادامه خاطر نشان مي كند: این رفراندوم به مردم کردستان عرضه شده است در حالی که می‌بایست با کشورهای مختلف منطقه و جهان در میان گذاشته شود زیرا حمایت کشورهای مهمی همچون آمریکا و روسیه از آن ارزشمند است نه اینکه به مردم کرد گفته شود که بدین شیوه به رفراندوم رأی بدهند.
وریا قانع در بخشی دیگری از این گفتگو اظهار مي دارد: پس از انتفاضه سال 1991 مسئولین از مردم درخواست کردند که عجله‌ای نداشته باشند تا حکومتی دموکراتیک تشکیل شود اما پس از آن مجموعه اتفاقاتی روی داده است که مردم کرد را ناامید کرده و حتی تا سقوط صدام هم تداوم داشته است تا وقتی که اعلام کردند اقلیم کردستان را به دبی دیگری در منطقه تبدیل خواهند کرد اما در حال حاضر در شرایط نبود خدمات‌رسانی اولیه به کشورهای آفریقایی شباهت داریم. دوباره اعلام کردند با سیاست فروش مستقل نفت سهم هر ساکن اقلیم از این پروسه مشخص خواهد بود اما مشاهده می‌کنید که در چه شرایط اقتصادی اسفباری هستیم. در حال حاضر هم اعلام کرده‌اند که حکومت مستقل کردستان را تشکیل خواهند داد اما مطمئن هستیم که سرنوشت این شعار هم به همان مسیر گذشته خواهد رفت.
بارزانی مرد قدرت طلب ست" به دنبال تحکیم دوباره خود در ریاست 
