محمدرضا سوري
"روستاي کلپورگان" ار توابع
شهرستان سراوان در استان سيستان و بلوچستان ازجمله مناطقي در كشور به شمار مي رود
كه از دير باز
در زمينه ساخت ظروف سفالين حرف هاي بسياري
براي گفتن دارد موضوعي كه موجب شد تا سرانجام با تلاش
مسئولان سازمان صنايع دستي وميراث فرهنگي كشورمان به عنوان قديمي ترين روستاي سفال
كشور كه از قدمت 7هزار ساله برخورداراست
ثبت جهاني شود.
درحالي كه اين منطقه موفق شد ازبين
كانديداي بسيارياين رتبه جهاني رابه دست آورد كه درحال حاضر از نداشتن زيرساختها
براي حضور گردشگران به اين منطقه رنج مي برد.
*****
اوایل مردادماه سال جاری بود که نمایندگان
شورای جهانی صنایع دستی سازمان بین‌المللی یونسکو درجمع بنديهاي خود وبا توجه به
ويژگي هايي كه روستای "کلپورگان"درزمينه ساخت انواع سفال داشت اين منطقه
را به اتفاق آراء به عنوان اولین روستای جهان درزمينه توليدات سفالي انتخاب شد.
مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و
گردشگری سیستان و بلوچستاندرخصوص علت انتخاب اين روستا وثبت جهاني آن از سوي
يونسكو مي گويد:«از آنجا كهتمام مراحل ساخت این سفال را زنان انجام می دهند و از
ویژگی دیگر سفال "کلپورگان" این است که طرح‌ها و نقش‌های آن انتزاعی است
و به طوري كه در طول اين 7هزار سال اين مهم
سینه به سینه منتقل شده است.»
کامبیز مشتاق گوهری مي افزايد:«همچنين در
بررسي كارشناسان از كارگاه هاي كوزه گري اين روستا آنها متوجه شدند كه اين هنر ۷هزار ساله بدون استفاده از چرخ كوزه گري وبه طور كاملا دقيق ساخته مي
شود كه اين موضوع موجب تعجب كارشناسان
يونسكو شد.»
وي ادامه مي دهد:« از آنجا كه سفالینه‌های
کلپورگان را با طرح و نقش‌های کاملاً هندسی و بدون لعاب توسط زنان ساخته مي شود به
طوری که تولیدهای آنها به آثار کشف شده از محوطه‌های تاریخی و کهن منطقه بلوچستان
و نقاط دیگر ایرانشباهت زیادی دارد،لذا اين مهم نيز در زمينه اين انتخاب
تاثير بسياري داشت.»
به گفته وي درحالي كه طبقنظر کوین موری، نماینده شورای جهانی صنایع دستی قراربود نتيجه انتخاب سفال "کلپورگان" سه ماه بعد ازبازديد كارشناسان اعلام شود
،اما ويژگي هاي متعدد موجب شدتا كمتر از يك ماه اين انتخاب انجام وبه تاييد برسد.
زنان اين روستا همه سفالكارند
از نظر مختصات جغرافيايي "کلپورگان"
روستایی در جنوب استان سیستان و بلوچستان است که در 25 کیلومتری شهر سراوان و 390
کیلومتری جنوب شرق زاهدان قرار گرفته است و به تنها "موزه زنده سفال جهان" شهرت
دارد.
مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و
گردشگری سیستان و بلوچستان با اشاره به اينكه اشتغال تمام زنان اين روستا به ساخت
سفال تعجب نماینده شورای جهانی صنایع دستی وهيات همراه آن را به دنبال داشت مي
گويد:«درحالي كه در اكثر نقاط كشور وحتي خارج از كشورساخت كارهاي سفالي درميان
مردان از رواج بيشتري برخوردار است اما در روستاي"کلپورگان" اين مهم استثناست .»
مشتاق گوهري مي افزايد:« روستای کلپورگان
از توابع شهرستان سراوان به عنوان سومین اثر استان سیستان و بلوچستان در دولت
یازدهم در شورای جهانی صنایع دستی ثبت شد.»
وي ادامه مي دهد:«شهر سوخته و بیابان لوت
نيز ازجمله آثار باستاني وكهني بودند كه سال كذشته به ثبت جهاني رسيدند.»
افزايش سهم سيستان بلوچستان از گردشگري
به جزء شهر سوخته، روستای کلپورگان كه به ثبت جهاني رسيدند هم اكنون ،خانه ملک در
زاهدان، قلعه بمپور و کوه خواجه نيز جزأآثاري به شمار رفته كه در صف انتظار براي
ثبت جهاني هستند.
مدیر کل میراث فرهنگی و گردشگری سیستان و
بلوچستان دراين خصوص مي گويد:«وجود آثار باستاني وكهن دراين استان شرقي كشور مي
طلبد تا با فراهم كردن زير ساختهاي گردشگري سهم سيستان وبلوچستان را بيشتر كرده
وموجب رونق درآمد وايجاد اشتغال درآن شويم.»
گوهري مي افزايد:«در حالي كه طبق
آمارسازمان ميراث فرهنگي وگردشگري كشوردرآمد ايران از حضور 20 ميليون گردشگربين ۶ تا ۶ و نیم میلیارد دلار
در سال است، اما سهم استان ازاين ميزان بسيار ناچيز ودرحد هيچ است.»
وي ادامه مي دهد:«درصورت ايجاد زير ساختهاي مورد
نياز
گردشگراني كه به اين استان سفر مي كنند مي توان
درآمد قابل توجهي را نصيب مردم منطقه كرد.»
نقش زير ساختها در
توسعه روستای کلپورگان
ويژگي ممتاز در تبديل شدن روستايکلپورگانبه
شهرجهاني سفالمي طلبد تا براي بهره بيشتر بردن از اين موضوع به فكر ايجاد زير
ساختهاي مورد نياز بود.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
سیستان و بلوچستان با بیان اینکه برنامه‌های زیادی در این زمینه در دستور کار قرار
داده شده، مي گويد:« با جهانی شدن روستای کلپورگان، توجه صنعتگران و گردشگران
داخلی و خارجی و نیز مسئولین به این روستا جلب شده و این مسئله موجب پیشرفت بیشتر
این روستا می‌شود.»
گوهری با اشاره به برنامه‌هایی که برای
توسعه این روستا در دستور کار قرار داده شدهاست مي افزايد:« ارتقای کارگاه سفال
کلپورگان به یک مجتمع پژوهشی سفال و سرامیک ،ایجاد مراکز فروش سفال در روستای
کلپورگان و ساخت مراکز و کمپ‌های اقامتی برای گردشگرانی که قصد بازدید از این
روستا را دارند جزو برنامه‌های کوتاه مدت برای روستای کلپورگان هستند.»
وي
ادامه مي دهد:«همچنين یکی از اقدامات مهمی
که قرار است دراين زمينه صورت بگیرد بسته‌بندی و طراحی محصول سفال کلپورگان است که
هم از نظر کیفی و هم از نظر کمی موجب ارتقای این محصول می‌شود.»
اين درحالي است كه سال گذشته استاندار
سيستان وبلوچستان درجریان بازدید از اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
سیستان و بلوچستان در جمع کارکنان این اداره‌کل اظهار داشت:«اداره‌کل میراث فرهنگی
و گردشگری باید تمام زیرساخت‌ها و امکانات پذیرش گردشگران کشور در این استان را به
وجود آورد.»
علي اوسط هاشمي به سابقه اماکن تاریخی
استان اشاره داشت و افزود:« توسعه گردشگری مهم‌ترین راهکار برای حل معضل بیکاری در
سیستان و بلوچستان است و تمام دستگاه‌های اجرایی وظیفه دارند تا ظرفیت‌ها و جاذبه
های گردشگری سیستان و بلوچستان را معرفی کنند.»
به گفته كارشناسان ،بی‌شک توسعه گردشگری در
سیستان و بلوچستان به عنوان استانی با برخورداری از تنها بندر اقیانوسی کشور در
کنار ظرفیت‌های گسترده تاریخی و طبیعی، می‌تواند زمینه تحول چهره محروم‌ترین و
البته جوانترین استان کشور را فراهم کند و تعداد زیادی اشتغال برای جوانان جویای
کار استان ایجاد کند اما این امر نیازمند برنامه‌ریزی و نگاه ویژه مسئولان و ایجاد
زیرساخت‌های گسترده است، امری که تنها با حرف محقق نمی‌شود.
با وجود آنکه از مواردی چون افتتاح باند
دوم فرودگاه زاهدان - باندی که همچنان بلااستفاده است - با هدف فرود هواپیماهای
پهن پیکر به عنوان زیرساخت‌های اساسی توسعه صنعت گردشگری در استان یاد می‌شود، اما
به نظر می‌رسد سیستان و بلوچستان همچنان از کمبود زیرساخت‌های حوزه گردشگری رنج می‌برد
و امسال هم شاهد تحولی ویژه در این حوزه نخواهیم بود.
