يك روز پس از سخنان نخست وزير تركيه مبني بر بهكارگيري همه اقدامات لازم براي مقابله با همهپرسي استقلال كردستان، ارتش تركيه از ديروز مانوري را در مرزهاي مشترك با عراق آغاز كرده است. در صحنه داخلي عراق دادگاه عالي اين كشور هم باتوجه به مغاير بودن اين همهپرسي با نص قانون اساسي، به لغو همهپرسي استقلال كردستان رأي داد.
كمتر از يك هفته ديگر به همهپرسي استقلال كردستان از عراق باقي مانده و فشارها بر رهبران اين اقليم براي انصراف از اين كار افزايش يافته است. تركيه كه استقلال كردهاي عراق را برنميتابد براي جلوگيري از اين اقدام به همه گزينههاي لازم متوسل شده است. پس از هشدارهاي متعدد مقامات تركيه به رهبران اقليم براي لغو همهپرسي، اين بار ارتش اين كشور دست به رزمايشهايي در مرز با عراق زده است. رياست ستاد مشترك ارتش تركيه روز دوشنبه طي بيانيهاي اعلام كرد كه اين رزمايش در نزديكي مرزهاي عراق انجام ميشود و همزمان با اين رزمايش، نيروهاي تركي، گروههاي افراطي حاضر در منطقه مرزي با عراق را نيز هدف قرار خواهند داد.
به گزارش خبرگزاري رويترز، حدود ۱۰۰ وسيله نقليه نظامي كه بيشتر آنها تانك هستند، در نزديكي مرزهاي شمالي عراق و در مرز سيلوپي - خابور كه مهمترين دروازه مرزي تركيه با اقليم كردستان عراق است، مستقر هستند. بنعلي ييلديريم، نخستوزير تركيه، برگزاري همهپرسي استقلال كردستان را موضوعي مربوط به امنيت ملي تركيه ناميده و هشدار داده كه آنكارا نسبت به آن پاسخ خواهد داد. رجب طيب اردوغان، رئيسجمهور تركيه هم ديروز رئيس منطقه كردستان عراق را متهم به تلاش براي «تجزيه عراق» كرد و متعهد شد پيش از برگزاري اين همهپرسي «همه اقدامات لازم» براي مقابله با تبعات همهپرسي استقلال را در نشست امنيت ملي مورد بحث قرار دهد. به گزارش روزنامه حريت، اردوغان گفت: «اگر شما به دنبال فروپاشي عراق هستيد ما به شما نخواهيم گفت كه بياييد و به كارتان ادامه دهيد. ما مخالفتمان را به آنها و در مذاكرات دوجانبه گفتهايم.» تركيه به عنوان پرجمعيتترين كشور داراي قوم كرد، نگران است كه نتيجه اين همهپرسي، انگيزههاي جداييطلبي در ميان كردهاي آن كشور را تقويت كند. تركيه اخيراً گفته است كردستان مستقل را به رسميت نميشناسد و از همه اقدامات لازم براي مقابله با آن استفاده خواهد كرد. تركيه از ساليان دور تنشهاي جدي با كردهاي تركيه از جمله حزب كارگران كردستان (پكك) داشته و حتي اين گروه را يك گروه تروريستي ميداند و معتقد است تشكيل كشور مستقل كردي در منطقه حاشيه امن خوبي براي فعاليتهاي اين گروه تروريستي عليه تركيه ايجاد خواهد كرد. بنابراين احتمال اينكه تركيه براي مقابله با كردستان به استفاده از زور متوسل شود، زياد است، يعني همان كاري كه در شمال سوريه براي جلوگيري از خودمختاري كردها انجام داده است.
مخالفت دادگاه عالي عراق
يك هفته پس از آنكه پارلمان عراق با اكثريت آرا رأي به لغو همهپرسي استقلال كردستان داد، دادگاه عالي فدرال عراق هم حكمي حكومتي يا (حكمي ولايي) را مبني بر توقف برگزاري همهپرسي استقلال كردستان صادر و اعلام كرد دستور برگزاري همهپرسي برخلاف قانون اساسي است. به گزارش شبكه اسكاي نيوز عربي، اياس ساموك، مدير دفتر اطلاعرساني دادگاه عالي فدرال عراق ديروز در سخناني گفت: «دادگاه عالي فدرال جلسه خود را با حضور تمامي اعضا برگزار كرد و به درخواستهاي ارائه شده در زمينه توقف برگزاري همهپرسي در اقليم و مناطق مشمول همهپرسي پرداخت.» ساموك تأكيد كرد: «بعد از بررسي موضوع و با توجه به شروط قانوني درخواستها دادگاه حكمي در زمينه توقف همهپرسياي صادر كرد كه قرار است در ۲۵ سپتامبر بر اساس دستور رياستي شماره ۱۰۶ صادر شده در هشتم ژوئن ۲۰۱۷ برگزار شود. اين تعليق برگزاري همهپرسي تا زمان رسيدگي به شكايتهاي مطرح شده در زمينه غيرقانوني بودن اين مسئله و روشن شدن آن است.» اين رأي درحالي صادر شده است كه كميسيون انتخابات و همهپرسي در كردستان عراق گفته بود، پيشنهاداتي كه در خصوص تعويق برگزاري آن صادر شده رضايتبخش نبوده است.
از سوي ديگر در نشست روز دوشنبه دولت عراق هم اعلام شد همهپرسي جدايي منطقه كردستان عراق به دليل مخالفتش با نص قانون اساسي رد و اعلام شد اين همهپرسي تهديدي براي امنيت ملي و وحدت عراق به شمار ميرود. نوري مالكي، معاون اول رئيسجمهور عراق نيز در پي اصرار مسعود بارزاني رئيس منطقه كردستان عراق بر همهپرسي براي جدايي كردستان از عراق اعلام كرد: «اجازه تأسيس اسرائيل دوم را در شمال عراق نميدهيم.» مالكي گفت: «لغو همهپرسي يا تعويق آن ضروري است، زيرا غيرقانوني است و به نفع ملت عراق به ويژه مردم كرد نيست.» اصرار بارزاني بر برگزاري همهپرسي در موعد مقرر درحالي است كه حتي كشورهاي امريكا و انگليس نيز مخالفت خود را با اين همهپرسي اعلام كرده و گفتهاند آن را به رسميت نميشناسند.
مخالفت ايران با همهپرسي
ايران كه استقلال كردستان را بخشي از پروژه تجزيه عراق ميداند نسبت به عواقب اين همهپرسي هشدار داد. بهرام قاسمي، سخنگوي وزارت خارجه ايران در گفتوگو با الجزيره گفت: «برگزاري همهپرسي جدايي در منطقه كردستان اشتباهي راهبردي است و امنيت و ثبات منطقه را تهديد ميكند.» وي با انتقاد از اصرار مقامات منطقه كردستان بر اجراي همهپرسي جدايي گفت كه اين مسئله با روند سياسي در عراق در تضاد بوده و به همه تلاشهاي صورت گرفته در منطقه براي مقابله با تروريسم ضربه ميزند. سخنگوي دستگاه ديپلماسي ايران تأكيد كرد: رأيگيري براي همهپرسي جدايي در 25 ماه جاري، روند سياسي را در كشوري كه داراي دموكراسي نوظهور است، تهديد ميكند. قاسمي در مورد موضع ايران در قبال همهپرسي مذكور گفت: «معتقديم برادران و دوستان كرد ما در سايه عراق يكپارچه و دموكراتيك و از طريق قانون اساسي ملي، به اهداف و حقوق كامل خود برسند.»