نويسنده: مريم احمدي
طي روزهاي اخير در
آخرين روزهاي فصل تابستان، مدير جهادکشاورزي شهرستان ميناب از آغاز کشت هندوانه پاييزه
در 3هزارو پانصدهکتار از مزارع اين شهرستان و تامين هندوانه شب يلداي استانهاي تهران،
اصفهان، اذربايجان شرقي و غربي و خراسان رضوي خبر داد و از عدم تغيير سطح زير کشت اين
محصول و حفظ جايگاه نخست توليد هندوانه خارج از فصل و تامين هندوانه شب يلداي کشور
ابراز خرسندي کرد!
موضوعي که اگرچه
محمد سالاری آن را اقدامي اقتصادي براي تامين نياز کشور عنوان مي کند اما با استناد
به گزارشات سالهاي اخير ضررهاي اقتصادي و پيامدهاي اجتماعي ان به وضوح قابل مشاهده
است.
سودي که به جيب هيچ
کس نمي رود!
در حالي که به دليل
بروز خشکسالي و کمبود آب در استان هاي جنوبي کشور به ويژه هرمزگان کارشناسان کشاورزي
خواستار ممنوعيت کشت محصولات اب بري چون هندوانه و برنج در اين استانها هستند اما طي
دو سه سال اخير نه تنها سطح زير کشت هندوانه تابستانه درميناب کاهش نيافته بلکه تداوم
کشت پاييزه و خارج فصل اين محصول اب بر بدون برنامه و به رغم تمام ضررهاي اقتصادي همچنان
به قوت خود باقي است.
سال گذشته شيوع افت در مزارع هندوانه شب يلدا در ميناب سبب نابودي بيش
از يک سوم محصول توليدي در مناطق مختلف شهرستان شد و کشاورزان را در استانه ورشکستگي
قرار داد. آفتي که سال قبل تر هم مساحت قابل توجهي از مزارع هندوانه را تخريب و هزينه
هاي سرسام اور سم پاشي را به جيب خالي کشاورزان تحميل کرد . ناگفته نماند سال 94 مقرر
شده بود جهاد کشاورزي شهرستان با تامين سموم و آفت کش هاي موثر در سالهاي بعد مانع بروز خسارت به مزارع هندوانه شود اما گزاراشت
رسيده از کشاورزان اين منطقه ازتعلل مسئولان جهاد کشاورزي شهرستان در تامين سموم و
احتمال پيدايش مجدد اين افت در سال جاري حکايت مي کند.
در شرايطي که کشت هندوانه در هر هکتار از شروع کار بين 6 تا
7 ميليون هزينه به کشاورز تحميل مي کند و در زمان برداشت نيز بايد مبالغ قابل توجهي
براي هزينه کارگر و جابجايي و ... بپردازد، همچنين احتمال پيدايش مجدد افت سال هاي
قبل به دليل تعلل در تهيه سموم و تجهيزات سم
پاشيو تحميل خسارت هاي فراوان وجود دارد مسئولان جهاد کشاورزي براي حفظ جايگاه شهرستان
در توليد عمده هندوانه شب يلدا به تشويق کشاورزان در افزايش سطح زير کشت هندوانه خارج
از فصل روي آورده اند!
ناگفته نماند که
در سالهاي اخير در کنار کم کاري در اجراي طرح اصلاح الگوي کشت ، مسئله آموزش کشاورزان
براي مقابله با افت ها و سم پاشي هاي بي ضابطه و غير علمي هم معلق مانده است!
مصرف بي رويه اب
در شرايط تنش آبي!
متاسفانه تداوم کشت هندوانه در استان هرمزگان در شرايطي است که طي دوسال
اخير مناطق مختلف استان در تنش ابي گرفتار شده وبه دليل مصرف مازاد از منابع ابي به
ويژه در حوزه کشاورزي تامين اب شرب بسياري
از نواحي شهري و روستايي استان بحراني شده است.
بنا به گفته مسئولان شرکت آب و فاضلاب هرمزگان بیش از
40 سال است که این استان با پدیده خشکسالی و کم آبی دست و پنجه نرم می کند و طي يک
دهه اخيردر شرایط ویژه ای قرار گرفته است. شاخص های بحران آب در هرمزگان به مراتب نامطلوب
تر از متوسط شاخص کشوری است ، چرا که حدود 2 درصد از جمعیت کشور در هرمزگان ساکن هستند
در حالیکه سهم آنها از منابع تجدید پذیر کمتر از یک و نیم درصد است. با اين وجود به
دليل نبود مديريت مصرف اب علاوه بر وارد شدن ضربه به صنعت کشاورزي و دامپروري اين استان،
بسياري از روستاها خالي از سکنه شده اند و ايجاد فروچاله ها و نشست زمين به ويژه در
ميناب به عنوان قطب کشاروزي استان ، زندگي اهالي اين شهرستان را مورد تهديد قرار داده
است.
در حالي که حداقل
نیاز آبی استان هرمزگان چهار هزار و 100 لیتر و میزان تولید فعلی سه هزار و 200 لیتر
بر ثانیه و 900 لیتر بر ثانیه کمبود آب گزارش شده طي سالهاي اخير سطح زيرکشت محصول
اب بر هندوانه به رغم هشدارهاي کارشناسان تغيير
چنداني نکرده است. به عنوان نمونه تنها در شهرستان ميناب حدود 4 هزار هکتار از مزارع
به کشت هندوانه خارج از فصل(پاييزه) اختصاص داده شده است. اين در حالي است که به طور میانگین برای کشت
و تولید هندوانه از ابتدا تا زمان برداشت در صورت استفاده از ابياري نوين در هرکیلوگرم
حداقل حدود ۳۰۰ تا ۵۰۰ لیتر آب مصرف می شود که با توجه به منابع آبی کم استان و شرایط اقلیمی آن به نوعی هدر
رفت آب به حساب می‌آید! ضمن اينکه مزارع اين شهرستان همچنان از ابياري نوين بي بهره
اند و به صورت سنتي و پرمصرف ابياري مي شوند! لازم به ذکر است براي ابياري هر هکتار
زمين به شيوه سنتي بيش از 20 هزارمتر مکعب آب مصرف مي شود.
