جعفر تكبيري
گفته‌ها و عملكرد مقامات امريكايي طي روزهاي اخير نشان از آن دارد كه اين كشور در گزارش آينده خود در خصوص نحوه اجراي برجام، پايبندي ايران به تعهداتش را تأييد نخواهد كرد؛ روندي كه پس از دومين گزارش دولت امريكا در خصوص تأييد پايبندي ايران به برجام آغاز شد و برخي منابع خبر دادند تندروهاي امريكايي در تلاش هستند اين اتفاق بار ديگر نيفتد.
در حالي كه نزديك به يك ماه تا انتشار سومين گزارش دولت ترامپ درخصوص پايبندي ايران به برجام باقي مانده، يكي از مقامات دولتي اين كشور پروژه تطهير و اتهام‌زدايي درخصوص نقض يك سويه برجام از سوي امريكا را آغاز كرده است؛ روندي كه مهر تأييدي به سناريوي مطرح شده در خصوص احتمال خروج يك‌سويه امريكا از برجام مي‌زند. چندي پيش بود كه شبكه «سي‌ان‌بي‌سي» در گزارشي به قلم «جف دانيلز» مدعي شد «نشانه‌هايي قوي» وجود دارد كه دولت دونالد ترامپ، رئيس‌جمهور امريكا به‌دنبال «عدم‌تأييد» پايبندي ايران به توافق هسته‌اي است.
در گزارش فوق ضمن اشاره به سفر نيكي هيلي، نماينده امريكا در سازمان ملل متحد به وين براي گفتوگو با مقامات آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در خصوص ايران آمده است: تحليلگران مي‌گويند اقدامات امريكا نشان مي‌دهد ترامپ در حال برنامه‌ريزي براي خروج از توافق هسته‌اي است. وي در جريان رقابت‌هاي انتخاباتي برجام را بدترين توافق تاريخ خوانده بود. «جان گلاسر» مدير بخش مطالعات سياست خارجي مؤسسه كيتو در اين خصوص مي‌گويد: «ترامپ نشانه‌هاي قدرتمندي ارائه داده كه نمي‌خواهد پايبندي ايران به توافق هسته‌اي را مجدداً تأييد كند.» بر اين اساس امريكا بايد هر 90 روز يك بار در گزارشي پايبندي ايران به توافق هسته‌اي را تأييد كند.
ادعاهاي يك سفير
بر همين اساس نيكي هيلي سفير امريكا در سازمان ملل كه مي‌كوشد اين روزها نقش پررنگي در برجام ايفا كند، در سخناني در مؤسسه «امريكن اينترپرايز» درباره توافق هسته‌اي ايران عنوان كرد كه توافق اتمي ايران «براي اين طراحي شده كه شكست بزرگي را رقم بزند» و رهبران ايران با استفاده از آن «جهان را در مقابل رفتار بدشان به گروگان گرفته‌اند.»
وي سپس برنامه جامع اقدام مشترك (برجام) را «يك توافق بسيار ناقص و محدود» توصيف كرد كه به گفته او، ايران چندين بار آن را نقض كرده است.
سفير امريكا در سازمان ملل در عين حال گفته كه از تصميم ترامپ در اين زمينه خبر ندارد، زيرا اين تصميمي است كه وي به تنهايي اتخاذ خواهد كرد.
اگرچه هيلي عنوان كرده خبري از تصميم ترامپ در اين خصوص ندارد اما وي به استقبال عدم‌تأييد پايبندي ايران به برجام رفته و در تلاشي براي تبرئه كردن كشورش در خصوص نقض برجام مدعي شده اگر ترامپ اين پايبندي را تأييد نكند، به معناي خروج امريكا از برجام نيست. او در اين خصوص گفته است چنانچه ترامپ به اين نتيجه برسد كه ايران به برجام پايبند نيست، اين به معني خروج ايالات متحده امريكا از توافق هسته‌اي با ايران نيست بلكه برجام به كنگره امريكا ارجاع داده مي‌شود.
امريكا و نعل وارونه
اما اين ادعا در حالي مطرح شده كه بر اساس قوانين موجود در امريكا، رئيس‌جمهور اين كشور يك‌سويه و بدون نظر كنگره توانايي اتخاذ تحريم‌هاي جديد عليه ايران به بهانه نقض برجام را دارد و اگر ترامپ تصميم بگيرد كه پايبندي كشورمان را به برجام تأييد نكند، عملاً مي‌توان عنوان كرد كه سناريوي طراحي شده در خصوص خروج امريكا از برجام به مرحله اجرا رسيده است. تنها در اين مسير دولت امريكا كوشيده از بار مسئوليت نقض يك‌سويه برجام شانه خالي كند و توپ را در اين خصوص به زمين كنگره بيندازد، كما اينكه طي اين مدت نيز شاهد آن بوده‌ايم ايالات متحده به رغم تأييد پايبندي ايران به برجام تحريم‌هاي مختلفي را برخلاف روح برجام عليه كشورمان تصويب كرده است. به عنوان نمونه اوايل مرداد ماه امسال بود كه كنگره امريكا «قانون مقابله با اقدامات بي‌ثبات‌ساز ايران» را به تصويب رساند و بر اساس آن تحريم‌هايي جديد عليه كشورمان به ويژه سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و مؤسسات و افراد مرتبط با آن اتخاذ كرد.
ادعاي امريكا چيست؟
در همين حال مرور ادعاهاي مكرر امريكايي‌ها عليه ايران نشان مي‌دهد آنان بهانه كافي براي خروج يك سويه از برجام را آماده كرده‌اند. آنان در اين مدت بارها اعلام كرده بودند به زعم آنها «توسعه برنامه موشك‌هاي بالستيك ايران، حمايت ايران از تروريسم و پيكارجويي، همدستي با دولت بشار اسد، دشمني با اسرائيل و حملات سايبري به امريكا، اسرائيل و متحدان امريكا در منطقه خليج فارس» از عوامل تضعيف برجام توسط ايران است. دونالد ترامپ هم به تأكيد گفته بود كه به گمان او ايران به روح توافق هسته‌اي پايبند نيست. اين در حالي است كه جمهوري اسلامي ايران بارها به اين شبهات پاسخ داده و تصريح كرده گفت‌وگوها ميان ايران و غرب تنها بر سر برنامه هسته‌اي بوده و قرار نبوده در خصوص ساير مسائل توافقي صورت پذيرد.
تأييد 8 باره آژانس
حال تلاش‌هاي امريكا براي خروج يك سويه از برجام و كوشش مقامات اين كشور براي تطهير چهره دولتمردان و انداختن تقصير به گردن ديگري در اين خصوص در حالي است كه آژانس بين‌المللي انرژي اتمي به عنوان مهم‌ترين مرجع رسيدگي به پرونده هسته‌اي كشورمان و مسئول فني اين روند، از زمان امضاي برجام تاكنون، هشت بار به صورت كامل پايبندي كشورمان به مفاد توافق هسته‌اي را تأييد كرده و بر اساس همين تأييدات بوده كه شركت‌هاي معتبر اروپايي، روند حضور خود در ایران و امضاي توافقات كلان اقتصادي با ايران را آغاز كرده‌اند، بنابراين نگاهي به اظهارات مكرر آژانس نشان مي‌دهد برنامه‌ريزي امريكا براي خروج از برجام، ارتباط مستقيمي با دشمني‌هاي اين كشور با ايران دارد.
تمامي اين سنگ‌اندازي‌هاي امريكا در حالي است كه درست پس از برجام، ايالات متحده اقدامات خصمانه متعددي همچون ايجاد مانع براي معاملات دلاري براي ايران، ايجاد مانع براي همكاري بانك‌ها و مؤسسات بزرگ اقتصادي با ايران و تلاش براي تحريم سپاه پاسداران انقلاب اسلامي نيز توسط ايالات متحده صورت گرفت تا ليست جسارت‌هاي امريكا براي نقض برجام تكميل شود. حالا پس از تمامي اين نقض عهدهاي مكرر امريكا مي‌كوشد با خروج خود از برجام ليست بدعهدي‌هاي خود را نزد مردم ايران كامل‌تر از هر زمان ديگري كند؛ اتفاقي كه در كنار ساير تحريم‌ها و سنگ‌اندازي‌ها مي‌توان آن را هجوم پاياني امريكا به برجام قلمداد كرد و قطعاً مي‌تواند چالشي جدي در مسير اجراي برجام به وجود بياورد.
