محمدصادق عابديني
با انتشار خبر ساخت فصل سوم سريال شهرزاد، انتقاد‌ها از وضعيت نااميد‌كننده فصل دوم اين سريال و پيش‌بيني امكان تكميل پازل شكست تجاري شهرزاد در فصل سوم مطرح شد.
رامين ناصر نصير، بازيگر مجموعه «شهرزاد» با انتشار عكسي در صفحه اجتماعي‌اش از كليد خوردن فيلمبرداري فصل سوم اين سريال خبر داد كه با روز تولد حسن فتحي، كارگردان مجموعه «شهرزاد» همزمان شده بود. انتشار اين عكس و اعلام شروع توليد فصل سوم، انتقادهاي صريحي را از وضعيت فعلي «شهرزاد» به همراه داشت؛ سريالي كه گويا در فصل دوم به مشكلات متعددي مانند نداشتن داستان جذاب و كشدار شدن بيهوده دچار شده بود.
يكي از انتقادهاي صريح به مجموعه شهرزاد را ديروز خبرگزاري «برنا» منتشر كرد. اين خبرگزاري در يادداشتي با عنوان «چند مي‌گيري فصل سوم شهرزاد را نسازي؟!» دلايل متعددي را درباره توفيق نيافتن فصل دوم اين سريال مطرح كرد. نويسنده يادداشت خبرگزاري برنا با اشاره به عدم فروش مناسب اين سريال در فصل دوم، ساخت فصل جديد را يك ريسك براي شركت تهيه‌كننده «شهرزاد» عنوان مي‌كند.
در اين يادداشت همچنين نقد‌هايي به وضعيت فيلمنامه و تبليغات اين سريال مطرح كرده و اين هشدار را به فتحي داده است كه با ادامه در صورت رخ ندادن اتفاقات تازه ممكن است سابقه درخشان اين كارگردان مخدوش شود.
اما چرا بايد شهرزاد از يك شروع طوفاني در فصل اول به اين ركود و نزول در فصل دوم برسد؟ فصل اول شهرزاد را مي‌توان جهش فوق‌العاده‌اي در توليد مجموعه‌هاي داستاني براي توزيع در شبكه نمايش خانگي دانست؛ سريالي كه محبوبيت فوق‌العاده‌اي داشت و حداقل تا چند قسمت آخر، بيننده‌هاي زيادي را با خود همراه كرده بود. شايد بتوان گفت كه فروش خوب فصل اول شهرزاد بود كه توليد‌كنندگان اين سريال را مجاب كرد تا سراغ ساخت فصل‌هاي بعدي بروند.
شهرزاد فصل اول، يك شروع خوب
توليد و انتشار فصل اول سريال شهرزاد را مي‌توان نمونه موفق يك فعاليت هنري در فضاي شبكه نمايش خانگي دانست؛ سريالي كه داستانش در حال و هواي دهه 30 شمسي و بعد از اتفاقات كودتاي 28 مرداد آغاز مي‌شد و در بستر يك درام عاشقانه نگاهي نيز به حوادث تاريخ معاصر داشت. «شهرزاد» اولين ملودرام عاشقانه بود كه براي شبكه نمايش خانگي توليد مي‌شد.
توليد‌كنندگان شهرزاد آنقدر از كيفيت كاري كه در حال توليدش بودند، مطمئن بودند كه در نشست خبري پيش از توزيع فصل اول شهرزاد، عنوان كردند: «سريال شهرزاد اثري است كه كيفيت‌هاي لازم را براي صدور به عنوان يك كالاي فرهنگي به ديگر كشورهاي جهان دارد.» آنها حتي به توليدات بخش دولتي حمله و عنوان كردند: متأسفانه مديران دولتي با پول بيت‌المال سريال‌سازي مي‌كنند و توليدات شبكه نمايش خانگي را كه با سرمايه خصوصي ساخته مي‌شوند، رقيب خود مي‌دانند، در حالي كه آثار توليد شده از سوي آنها بسيار ضعيف است.
آنها براي اينكه نشان دهند شهرزاد سريال متفاوتي خواهد بود، از مشاركت شركتي آلماني در توليد اين سريال خبردادند و رسماً «شهرزاد» را به عنوان محصول مشترك ايران و آلمان معرفي كردند.
قسمت اول شهرزاد با چنين فضا‌سازي وارد بازار شد و به سرعت نيز گل كرد. فتحي كه با ساخت سريال « مدار صفر درجه» آشنايي خوبي با فضاي سياسي اجتماعي كشور در دهه‌هاي اول حكومت پهلوي دوم داشت، در اين سريال نيز باز هم سراغ داستاني رفته بود كه حال و هواي مشابهي داشت. دوره‌اي از تاريخ معاصر ايران كه در آن جامعه شهري ايران شباهت زيادي به زندگي در ينگه دنيا پيدا كرده بود. مرداني كه كلاه شاپو سر مي‌كردند، اوركت‌هاي امريكايي مي‌پوشيدند، اتومبيل‌هاي ساخت ايالات متحده سوار مي‌شدند و احتمالاً در كلوپ‌هايي كه به سبك باشگاه‌هاي غربي ساخته مي‌شد، نوشيدني‌هاي غيرمجاز امريكايي مصرف مي‌كردند و موسيقي دهه 50 را گوش مي‌دادند.
شهرزاد با ايجاد مثلث عشقي ميان «شهرزاد»، «قباد» و «فرهاد» بر تعليق‌هاي عاشقانه‌اش مي‌افزود و محسن چاووشي با اجراي قطعات موسيقي خاص اين سريال، نقش تكميل‌كننده محبوبيت شهرزاد را بازي كرد. همه چيز دست به دست هم داده بود كه فروش خوب شهرزاد تضمين شود، اگرچه شروع خوب شهرزاد در فصل اول در قسمت‌هاي پاياني سريال با يك نزول همراه شد. شايد طمع مالي سازندگان اين سريال در طولاني‌تر كردن فصل اول با افزودن دو قسمت جديد نيز بر كاهش كيفيت شهرزاد بي‌تأثير نبود. در نهايت سريال به جاي آنكه در 26 قسمت به پايان برسد، 28 قسمتي شد. با وجود اين هواداران شهرزاد تا روز آخر به اين سريال وفادار ماندند.
شهرزاد فصل دوم، يك سقوط
سري دوم سريال شهرزاد، از روز 29 خردادماه عرضه شد. در همان روز نخست توزيع نيز، بيش از 60 هزار نفر تنها به صورت آنلاين اقدام به خريد سريال كردند. توليد‌كنندگان سريال شهرزاد كه چندين ماه درگير پرونده‌هاي فساد مالي و اختلاس بودند، براي فصل دوم سريال مجموعه‌اي از اقدامات تبليغاتي را در نظر گرفته بودند. توليد مجله، فعاليت در شبكه‌هاي اجتماعي و برگزاري مسابقه ميان بينندگان سريال تنها بخشي از فعاليت‌هاي تبليغاتي مفصلي بود كه براي شهرزاد در نظر گرفته شده بود. در عوض با همه فضاسازي‌هاي تبليغاتي و آمادگي ذهني كه در بين بينندگان شهرزاد وجود داشت. فصل دوم سريال گام به گام با افت كيفيت داستان و حتي بازي‌ها روبه‌رو شد. از‌هم‌گسيختگي مي‌تواند واژه خوبي براي توصيف آنچه در فصل دوم شهرزاد مي‌گذرد، باشد. سريالي كه ديگر علي نصيريان را نداشت تا «آقا بزرگ» داشته باشد، اين روزها ديگر داستان‌ها حاشيه‌اي شده و هنوز نتوانسته است به قوام برسد. انگار بخش قابل‌توجهي از ذوق و استعداد نغمه ثميني و حسن فتحي در نگارش سريال شهرزاد در همان فصل اول مصرف شده و چيزي را حداقل براي قسمت‌هاي پخش شده از فصل دوم، كنار نگذاشته‌اند.
ميزان فروش سريال در فصل دوم اعلام نشده است، با وجود اين، شايعاتي درباره كاهش چشمگير استقبال از اين سريال مطرح است. كاهش فروش را مي‌توان به پاي كاهش ميزان علاقه بينندگان شهرزاد به دنبال كردن اين سريال گذاشت. برخلاف انتشار خبر توليد فصل دوم سريال شهرزاد كه با استقبال خوبي در شبكه‌هاي اجتماعي روبه‌رو شده بود، بعد از اعلام خبر توليد فصل سوم، خبري از ابراز خوشحالي و نشاط نشد. شهرزاد گويا در فصل دوم هنوز نتوانسته است دوستدارانش را راضي كند. اگرچه هنوز قسمت‌هاي زيادي از فصل دوم باقي مانده و معلوم نيست نويسنده و كارگردان سريال چه خوابي براي قسمت‌هاي پيش رو ديده‌اند، ولي ادامه آنچه در 10 قسمت اول شاهد آن بوديم، مي‌تواند بسيار زودتر از آنكه فصل سوم شروع شود، خزان شهرزاد را به همراه داشته باشد.
