علي قنادي
دونالد ترامپ بعد از چندين ماه كش و قوس سرانجام استراتژي امريكا در افغانستان را اعلام كرد. سخنراني ترامپ در پايگاه نظامي آرلينگتون جزو معدود سخنراني‌هايي است كه برخلاف مواضع نامعمول هفت ماه اخير، او بيش از هر موقع ديگري مانند رؤساي جمهور ديگر امريكا سخن گفته است. ترامپ مي‌گويد كه به رغم تأكيدش بر خروج نيروهاي امريكايي از افغانستان، بعد از اينكه «پشت ميز اتاق بيضي شكل (در كاخ سفيد)» نشسته به اين نتيجه رسيده كه بايد موضع خودش را به نفع ماندن در افغانستان تغيير بدهد.
دونالد ترامپ تا همين اواخر خواستار خروج نيروهاي امريكايي از افغانستان بود، روز گذشته در سخنراني خود براي اعلام استراتژي امريكا در افغانستان، ترجيح داد مانند ديگر رؤساي جمهور امريكا از تصميم بگيرد: «در تمام عمرم شنيده بودم وقتي پشت ميز اتاق بيضي شكل (در كاخ سفيد) بنشينيد و به عبارت ديگر، رئيس جمهور ايالات متحده هستيد، تصميماتي كه مي‌گيريد، بسيار متفاوت خواهد بود. به خاطر همين، من با جزئيات گسترده از هر زاويه قابل تصوري، مسائل افغانستان را مطالعه كردم.» ترامپ مي‌گويد كه هر چند «تمايل اوليه به عقب كشيدن نيروها» داشته و به لحاظ سابقه شخصيتي هم مايل به انجام تمايلاتش دارد، ولي دست آخر متقاعد شده به سه دليل نيروهاي امريكايي بايد در افغانستان بمانند: « اول به اين دليل كه ملت ما بايد به دنبال نتيجه‌اي ستودني و دوام‌مند برسد كه ارزش قرباني شدن‌هاي هولناك را داشته باشد... دوم اينكه عواقب خروج سريع (از افغانستان) قابل پيش‌بيني و غير‌قابل‌قبول است... يك عقب‌نشيني شتاب‌زده باعث ايجاد خلأيي مي‌شود كه تروريست‌ها از جمله داعش و القاعده فوراً آن را پر مي‌كنند، همانطور كه قبل از 11 سپتامبر اتفاق افتاد...» ترامپ به عنوان دليل سوم كه او را متقاعد كرده نيروهاي امريكايي را از افغانستان خارج نكند، گفت: «دست آخر اينكه من به اين نتيجه رسيدم كه تهديدهاي امنيتي كه ما در افغانستان و (در سطرح) گسترده‌تر در منطقه با آن رو‌دررو هستيم، فوق‌العاده است.»
ترامپ تأكيد كرده كه هيچ چارچوب زماني براي عقب‌نشيني از افغانستان ارائه نخواهد كرد و استراتژي او از يك «رهيافت زمان‌محور» به رهيافت «موقعيت‌محور» تغيير كرده است. معني تلويحي اين بخش از سخنان ترامپ اين است كه امريكا يك استراتژي ژلاتيني و متغير بر حسب شرايط در افغانستان خواهد داشت: «هسته محوري استراتژي جديد ما، تغيير از رهيافت زمان‌محور به رهيافت موقعيت‌محور است. من بارها گفته‌ام كه براي امريكا چقدر زيانبار است كه از پيش تاريخي را كه ما مي‌خواهيم گزينه‌هاي نظامي خودمان را شروع يا پايان دهيم، اعلام كنيم.» ترامپ همچنين گفته كه تعداد نيروهاي امريكايي و همچنين فعاليت‌هاي نظامي امريكا را هم در افغانستان اعلام نخواهد كرد: «از اين به بعد، وضعيت ميداني هدايت‌كننده استراتژي ما خواهد بود نه جدول‌بندي‌هاي زماني توافقي. دشمنان امريكا بايد طرح‌هاي ما را بدانند يا معتقد باشند كه مي‌توانند در كمين ما باشند.» با اين حال، مقام‌هاي ارشد كاخ سفيد مي‌گويند كه او به وزير دفاع خودش مجوز استقرار حدود 3هزار و 900 نيروي ديگر علاوه بر 8هزار و 500 نيروي كنوني را در افغانستان داده است. مايكل فلين وزير دفاع بريتانيا از تصميم امريكا براي ماندن و افزايش نيروهاي امريكايي در افغانستان استقبال كرد. «ينس استولتنبرگ» دبيركل ناتو بعد از سخنان بامداد روز سه‌شنبه رئيس‌جمهور امريكا و تأكيد ضمني او بر اعزام تعداد بيشتري از نظاميان به افغانستان از اين طرح استقبال كرد.
وقت ملت‌سازي با نيروي نظامي گذشت
رئيس‌جمهور امريكا با وجود متقاعد شدن درباره حفظ نيروها در افغانستان همچنان معتقد است امريكا نبايد وارد فرآيند ملت‌سازي در اين كشور شود: «ما مجدداً (اقدام) به ملت‌سازي نخواهيم كرد، بلكه تروريست‌ها را خواهيم كشت... ما مي‌خواهيم آنها (افغان‌ها) موفق شوند ولي ديگر از نيروي نظامي امريكا براي ساختن دموكراسي در سرزمين‌هاي دور افتاده يا تلاش براي بازسازي كشورهاي ديگر بر اساس تصور خودمان استفاده نخواهيم كرد. چنين روزهايي ديگر گذشته است.»
مردم امريكا درگير جنگ بدون پيروزي
ترامپ مي‌گويدكه حدود 16 سال بعد از حملات11 سپتامبر و كشتار‌هاي غير‌عادي و از بين رفتن ثروت‌ها، مردم امريكا درگير يك جنگ بدون پيروزي هستند. در هيچ جايي واضح‌تر از جنگ افغانستان كه با 17 سال، طولاني‌ترين جنگ تاريخ امريكا بوده، اين آشكار‌تر نيست. من با نااميدي مردم امريكا(در اين باره) شريك هستم. من با نااميدي مردم امريكا از سياست خارجي‌اي كه زمان، انرژي، پول و از همه مهم‌تر جان‌ها را به هدر داده براي اينكه كشورها را بر حسب تصوير خودمان بسازيم، شريك هستم. به جاي اينكه امنيت خودمان را بالاتر از همه ملاحظات پيگيري كنيم.» با همه اينها، ترامپ گفته كه با خروج نيروهاي امريكايي از افغانستان همان اشتباهي را تكرار نخواهد كرد كه اوباما با خروج از عراق مرتكب شد : «ما نمي‌توانيم اشتباهي را كه رهبرانمان در عراق مرتكب شدند، در افغانستان تكرار كنيم.»
آمادگي براي مذاكره با طالبان
رئيس‌جمهور امريكا در اشاره به تروريسم، داعش و القاعده را نام برد ولي به طالبان اشاره نكرد و از آمادگي واشنگتن براي مذاكره با بخشي از طالبان خبر داد. همزمان ركس تيلرسون وزير امور خارجه امريكا نيز گفت: واشنگتن آماده كمك به حصول توافق صلحي ميان شبه‌نظاميان طالبان و دولت افغانستان است كه به «مشروعيت سياسي» طالبان ختم شود. طالبان در واكنش به استراتژي جديد امريكا را تهديد كرده‌‌اند كه «تا آخرين نفس» به جنگ ادامه مي‌دهند و افغانستان را به «گورستان» امريكا تبديل خواهند كرد. ذبيح‌الله مجاهد، سخنگوي طالبان ضمن رد استراتژي جديد ترامپ در مورد افغانستان، آن را سياستي «مبهم» خوانده كه «چيز جديدي» ندارد.
مجاهد همچنين گفته است: تا زماني كه حتي يك سرباز امريكايي در افغانستان حضور داشته باشد، طالبان «قاطعانه جهاد» خود را ادامه خواهد داد. رئيس‌جمهور امريكا همچنين به پاكستان هشدار داد واشنگتن ديگر تحمل نخواهد كرد كه اسلام‌آباد مناطق امن براي افراط‌گرايان فراهم آورد. چين در مقابل استراتژي ترامپ، از اسلام‌آباد حمايت كرد. سخنگوي وزارت خارجه چين در پاسخ به سؤالي درباره سخنان ترامپ گفت كه پاكستان در خط مقدم مقابله با تروريسم است و در اين راه قربانيان زيادي داده و در اين نبرد همكاري زيادي دارد. وي ادامه داد: ما بر اين باوريم كه جامعه بين‌الملل بايد به صورت كامل مقابله با تروريسم پاكستان را به رسميت بشناسد. ما از اينكه اسلام‌آباد و امريكا در زمينه مقابله با تروريسم و براساس احترام متقابل همكاري مي‌كنند، بسيار خرسنديم. اين دو كشور با يكديگر براي امنيت و ثبات در منطقه و جهان همكاري مي‌كنند. ما اميدواريم سياستگذاري‌هاي مرتبط امريكا بتواند باعث بازگشت امنيت، ثبات و توسعه در افغانستان و منطقه شود.
