فرزين ماندگار
واكنشها به رفتار جعفر پناهي در جشن موسوم به منتقدان سينما همچنان ادامه دارد. اصليترين شخصي كه روز گذشته به اين موضوع واكنش نشان داده، حسين مهدويان بود.
كارگردان ماجراي نيمروز در گفتوگو با شرق به اين اشاره كرده كه واكنشها به او به دليل تأثيرگذاري فيلمش بوده است: «من احساس ميكنم بيشتر واكنشهايي كه به من نشان داده ميشود؛ چه مثبت و چه منفي كه الحقوالانصاف درباره هر سه فيلمم حجم واكنشهاي مثبت و محبتي كه از سوي مردم، منتقدان و اهالي سينما ابراز شد خيلي بيشتر از اظهارات منفي بوده، بيانگر اين نكته است كه فيلمم موثر بوده، هرچند فيلم مؤثر هم با واكنشهاي منفي مواجه ميشود كه من آن را به حساب اثرگذاري فيلم ميگذارم. فيلمي كه مورد توجه قرار بگيرد، مخالفان خود را وادار به واكنش ميكند. بخشي از اين اتفاقي كه در جشن انجمن منتقدان و نويسندگان رخ داد، به نظرم ناشي از اين است كه فيلم «ماجراي نيمروز» در دو جشن مستقل «جشن حافظ» و «جشن انجمن منتقدان» مورد توجه قرار گرفت و ديگر نميشد در مقابلش سكوت كرد. طبيعتاً برخيها واكنش نشان ميدهند و ابراز ناراحتي ميكنند. به طور مشخص درباره واكنش آقاي پناهي بايد بگويم كه من با ايشان مشكل شخصي ندارم. ما كه همديگر را نميشناسيم. آشنايي قبلياي هم با همديگر نداريم. درباره دلايل رفتارشان بايد از خودشان پرسيد. من كه نميتوانم انگيزهها و نيتشان را بفهمم و نميدانم كه در ذهنشان چه گذشته كه تصميم گرفتند اين كار را بكنند.»
اما يك منتقد سينمايي انگشت انتقادش را به سوي برگزاركنندگان جشن منتقدان گرفت. علياكبر عبدالعليزاده نوشت: «بدترين نوع بيتدبيري در تركيب اهداكنندگان جشنواره رخ داد. در حالي كه برگزاركنندگان ميدانند قرار است محمدحسين مهدويان براي فيلم «ماجراي نيمروز» ديپلم افتخار بهترين كارگرداني را دريافت كند از جعفر پناهي و محسن اميريوسفي براي اهداي جايزه به او دعوت كردهاند! مگر روحيه و مرام جعفر پناهي را نميشناسند، مگر نميدانند او از هر بهانهاي براي جلوهگري بهره ميبرد. اهالي سينما كه ميدانند حيات حرفهاي او در مخالفخوانيهاي سطحي است. پناهي كه حاضر نيست ديپلم افتخاري را كه نتيجه داوري تنها داوري آكادمي سينمايي كشور است، به برگزيده آن بدهد، هماني است كه سالها حقوقبگير سازمان صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران بوده يعني از همان منبع - به اصطلاح خودش حكومتياي- ارتزاق ميكرده كه وقتي ديگران از طريق آن فيلم بسازند فرصتي ميشود براي جلوهگري! دقت كنيد كه او حاضر نيست ديپلم افتخار را به صاحبش بدهد اما از صحنه هم پايين نميآيد زيرا از هيچ فرصتي براي خودنمايي چشمپوشي نميكند، يعني به جشن و داوري و نظم برگزاري توهين ميكند اما از صحنه چشمپوشي نميكند.
حالا جعفر پناهي مرام مشخصي دارد و توقعي بيش از اين از او نميرود! اينكه برگزاركنندگان جشني تخصصي دچار اين خطا شوند، نشان از چه چيزي دارد؟ آيا آنها نابلد هستند يا در پي تغيير مسير و غلتيدن در جريان روز هستند و حاضرند تمام موجوديت و سوابق خود را انكار كنند يا در اين مورد خاص منافع مشخصي را دنبال ميكنند؟ شايد هم اساساً به دنبال ايجاد حاشيه و به تعطيلي كشاندن يك جشن تخصصي سينمايي هستند؛ تنها جشني كه بر اساس رأي فرهنگستان پيش ميرود و قرار نيست دچار سياستبازي شود.
اكبر نبوي، منتقد سينما نيز در يادداشتي كه در كانال شخصياش در تلگرام نوشته تلويحاً به اين اشاره كرده كه جعفر پناهي در جشن منتقدان سينما براي جشنوارههاي خارجي خوشرقصي كرده است. اين منتقد و نويسنده سينمايي آورده: به گمانم مخاطب رفتار و چند جمله كوتاه اين آقا (پناهي) را بايد بشناسيم. اگر تصور كنيم او واقعاً با مخاطبان داخلي سخن گفته است، اشتباه بزرگي مرتكب شدهايم. او با جريان رسانهاي و جشنوارهاي بيگانه سخن گفته است و به دنبال تحكيم موقعيت خود در نزد آنهاست. افرادي از جنس اين آقا سالهاست با چنين رويههايي نان خوردهاند و قاتقشان به راه بوده است.