زهرا چيذري
روز گذشته در حالي وزراي مرتبط با حوزه اجتماعي و آسيب‌ها با آراي بالاي نمايندگان مجلس در سمت قبلي خود ابقا شدند كه ماجراهاي كودك آزاري با نقش‌آفريني والدين و اطرافيان معتاد به تراژدي تلخ اين روزهاي جامعه تبديل شده است. محور حكايت تلخ آتنا، بنيتا، كيميا و حالا كودك شيرخوار 15 ماهه و ساريناي 10 ساله فقر و اعتياد است. تكرار اين خشونت‌ها از رشد قابل تأمل آسيب‌هاي اجتماعي حكايت دارد. در چنين شرايطي و به دنبال رأي قاطعانه وكلاي مردم به وزراي، كشور، ورزش و جوانان، رفاه و آموزش و پرورش كه نقش‌آفريني مستقيم و غير مستقيم دستگاه‌هايشان در مقابله و كنترل آسيب‌هاي اجتماعي غير قابل انكار است، مسئوليت اين وزرا را براي كنترل زمينه‌هاي زايش و بازتوليد آسيب‌هاي اجتماعي نظير اعتياد، فقر و شكاف طبقاتي به عنوان يكي از مهم‌ترين علل زمينه‌اي بروز و ظهور جرائم بيشتر و بيشتر مي‌كند. هرچند برخي از اين چهره‌ها چهار سال براي نمايش هنرهايشان فرصت داشته‌اند، اما كارنامه عملكرد آنها آتنا، بنيتا، كيميا، و سارينا بوده است!
هر چند اخبار مرتبط با معرفي كابينه دوازدهم و رأي اعتماد وزرا طي روزهاي اخير بخش اعظم تيترهاي رسانه‌ها را به خود اختصاص داده‌است، اما ماجراي آزار و اذيت كودك 15 ماهه و دختر بچه 10 ساله آنقدر دردناك بود كه در ميان اين همه خبر از جنس اظهارات موافقان و طرفداران وزراي پيشنهادي لابه‌لاي تيترهاي خبري براي خودش جا باز كند و مايه اظهار تأسف و اظهار‌نظرهاي گوناگون كارشناسان و صاحبنظران شود و حتي دوباره پاي لايحه حمايت از كودكان را به رسانه‌ها باز كند تا خبرنگاران يك بار ديگر سرنوشت اين لايحه را پيگيري كنند؛لايحه‌اي كه با پشت سر گذاشتن هشت سالگي هنوز تعيين‌تكليف نشده است.
از سوي ديگر حتي با تعيين‌تكليف نهايي لايحه حمايت از كودك و نوجوان هيچ‌چيز تغيير نمي‌كند، زيرا تجربه ثابت كرده قوانين در كشور ما ضمانت اجرايي ندارد و از آن مهم‌تر بايد با زمينه‌هاي ظهور و بروز جرائمي همچون كودك آزاري مبارزه كرد. تا زماني كه فقر و اعتياد وجود دارد، تنها چيزي كه تغيير مي‌كند، نام قهرمانان تراژدي تلخ كودك‌آزاري است و اين حكايت دنباله‌دار با تغييرات جزئي در شكل ادامه مي‌يابد.
لايحه حمايت از حقوق كودك
قوه قضائيه لايحه‌اي با عنوان «حمايت از كودكان و نوجوانان» را در 22 ارديبهشت ماه سال 88 در قالب 54 ماده تقديم دولت كرد. پس از ارسال لايحه حمايت از كودكان و نوجوانان به دولت، مواد اين لايحه به 49 ماده كاهش يافت و در تاريخ 10 مرداد 1390 در كميسيون لوايح دولت دهم به تصويب رسيد و در بيست‌وهشتم آبان ماه همان سال، به مجلس ارسال شد. پس از گذشت حدود شش سال از ارسال لايحه حمايت از كودكان و نوجوانان به مجلس، اين لايحه همچنان در دست بررسي بوده‌است و نتوانسته به صحن علني وارد شود و رأي نمايندگان را كسب كند.
در اين لايحه به مواردي مانند سرپرستي، فرار از خانه، زنداني والدين، خشونت مستمر، عدم ثبت ولادت، سوءرفتار، بهره‌كشي، ناديده‌گرفتن عمدي سلامت و بهداشت رواني و جسمي كودكان، ممانعت از تحصيل آنها، خريد و فروش كودكان و فعاليت مجرمانه به وسيله كودك اشاره و مقرر شد دفتري با عنوان «حمايت قضايي از كودكان و نوجوانان» تحت نظر دادستان پيش‌بيني شود و دستگاه‌هايي مانند سازمان بهزيستي، سازمان اقدامات تأمين تربيتي، وزارت آموزش و پرورش، وزارت كار و نيروي انتظامي وظايفي را در اين خصوص برعهده گيرند كه اين وظايف عبارتند از: شناسايي كودكان در معرض خطر، توانمندسازي، برقراري امنيت و معرفي به مراجع قضايي يا حمايتي براي برداشتن خطر از كودك. با تمام اينها كودك آزاري معلول رشد آسيب‌هاي اجتماعي است و بديهي است كنترل آن با لايحه و قانون‌هاي اينچنيني امكانپذير نيست، بلكه عزم جزم براي مبارزه با آسيب‌ها را مي‌طلبد.
فقر و اعتياد ترجيع‌بند تراژدي‌هاي اين روزها
رشد آسيب‌هاي اجتماعي واقعيتي است كه از سوي مسئولان نيز مورد انكار قرار نمي‌گيرد و خودشان به اين مسئله اذعان دارند. يكي از اين افراد انوشيروان محسني بندپي، رئيس سازمان بهزيستي كشور است كه مي‌گويد:«سيماي آسيب اجتماعي در كشور روندي رو به رشد دارد.»
از سوي ديگر مادر ستون خانواده ايراني است و صلابت حضور مادر آسيب‌ديده‌ترين خانواده‌ها را هم از گزند فرو افتادن در سياهچاله آسيب‌هاي اجتماعي باز مي‌دارد، اما اين تا زماني است كه خود مادر آسيب‌ديده نباشد. طبق آماري كه شهيندخت مولاوردي معاون سابق زنان و خانواده و دستيار رئيس‌جمهور در امور حقوق شهروندي ارائه كرده 10 درصد معتادان را زنان تشكيل مي‌دهند، در حالي كه اين رقم در سال 85، 5 درصد بوده است. زنان جزو نخستين قربانيان آسيب و انحرافات اجتماعي به ويژه اعتياد هستند، اما حلقه آسيب‌هاي اجتماعي به گونه‌اي است كه وقتي كسي در درونش قرار مي‌گيرد مي‌تواند خود عامل بروز جرائم بيشتري بشود. حالا بازگرديم به تراژدي كودك آزاري‌هاي اخير، وجه اشتراك آزار و اذيت كودك 15 ماهه و دختر بچه 10 ساله اعتياد مادر است. آنطور كه رئيس اورژانس اجتماعي كشور مي‌گويد، پدر كودك 15 ماهه به دليل قاچاق موادمخدر در زندان به سر مي‌برد و مادر دچار اعتياد است. مادر كودك 10 ساله هم معتاد به ماده مخدر شيشه است.
وعده‌هايي كه بر آسيب‌ها دميد
پديده كودك‌آزاري در كشور ناشي از معضلات اجتماعي، مشكلات اقتصادي، اعتياد و خلأ قانوني و مسائل روحي و رواني و تبعات ناشي از آن و نظاير آن است. اگر به سراغ آمار و ارقام مرتبط با اشتغال برويم، بخش ديگري از پازل تراژدي كود ك آزاري كامل مي‌شود. تعداد شاغلان در سال ۹۴ چيزي حدود ۲۱ميليون و ۸۶۰ هزار و ۸۳۶ نفر اعلام شده كه اين رقم در ابتداي دولت تدبير و اميد چيزي حدود ۲۲ميليون و ۱۹۱هزار و ۱۴۴ نفر بوده است. اين آمار و ارقام از بيكار شدن خالص چيزي حدود 330 هزار نفر در سال‌هاي اخير حكايت دارد. با يك حساب سرانگشتي درباره ميزان اشتغالزايي در دولت يازدهم مي‌توان متوجه شد 330 هزار نفر بيكارشده 6 درصد كل افراد شاغل جامعه هستند و عدد 6/6 درصد ميزان اشتغال خالص در دولت يازدهم است.
اين در حالي است كه وعده ايجاد سازمان كارآفريني 16 آبان ماه سال 92 توسط علي ربيعي، وزير تعاون كار و رفاه اجتماعي داده شد. ربيعي در آن سال گفت:«تجليل از كارآفرينان تنها دادن لوح و تشويق لحظه‌اي نيست، بلكه بايد به كارآفريني نگاه عميق‌تر و بيناتري داشته باشيم تا كارآفريني به عنوان يك فرهنگ رايج در جامعه ما شناخته شود.» البته موضوع ايجاد سازمان كارآفريني تنها وعده‌اي نبود كه رنگ واقعيت به خود نگرفته است، بلكه وعده ايجاد يك سازمان در حوزه مهارتي و بنيادي براي تشويق جوانان به حوزه مهارت نيز همچنان در انتظار اقدام و عمل مسئولان وزارت كار است. 5 تا 11 ميليون بيكار و اضافه شدن هر ساعت حدود 150 نفر به جمعيت بيكاران فقر و شكاف اقتصادي را محتمل‌تر مي‌كند. با تمام اينها علي ربيعي، وزير تعاون كار و رفاه اجتماعي با مهر تأييد 191 نماينده مجلس چهار سال ديگر فرصت دارد تا همه امكاناتش را براي مبارزه با تكرار تراژدي‌هاي كودك‌آزاري و ديگر آسيب‌ها به كار بگيرد؛ همچون حسن قاضي‌زاده، مسعود سلطاني‌فر و عبد‌الرضا رحماني فضلي، اما بي‌ترديد بخشي از مسئوليت تراژدي‌هاي اين روزها روي دوش كساني است كه مي‌توانستند از آنها پيشگيري كنند،اما نكردند.
خائن وجاسوس وقتی می توانند توبه کنند و به اغوش میهن باز گردنند که تمام اطلاعات و ثروت های به غارت برده را به کشور باز گردانند. در غیر این صورت همچنان نوکر وفرمانبر اربابان خارجی وداخلی خواهند بود. بنابراین امید به خدمت این دولت اشراف هم خود گول زدن است. 
