محيط زيست زيست در کلاس يازدهم

حال محيط زيست خوب نيست و اين را مي توان به راحتي متوجه شد. نياز نيست راه دوري برويم بلکه از آب و هوا گرفته تا جنگل ها و سواحل و مراتع و رودخانه ها و... که هر روز خبرهاي ناگواري از حال روزشان منتشر مي شود و جملگي بيانگر اين موضوع هستند که اگر مسئولان اقدامي عاجل نکنند، بايد فاتحه بسياري از منابع طبيعي را خواند. حالا در اين وضعيت بحراني قرار است کتابي در پايه يازدهم تدريس شود به نام «انسان و محیط زیست»؛ کتابي که معلوم نيست چطور مي تواند با تدريس در يک مقطع تحصيلي تمام مشکلات را از سر تا ذيل رفع کند. گويي اين کتاب هم بازي ديگري است و آزمون خطاي ديگري براي مسئولان. اما نبايد فراموش کرد که حال محيط زيست خوب نيست و بايد تدابيري مهمتر براي احياي آن انديشيد.

نويسنده: محمد رضا هاديلو

از مهر ماه امسال برای نخستین بار در کشور قرار است تا در پایه یازدهم مقطع متوسطه کتاب انسان و محیط زیست تدریس شود؛ کتابی که هم اکنون متن نهایی آن آماده است و مسئولان محيط زيست و آموزش و پرورش معتقدند که آغاز تدریس آن در مدارس کشور، بدون شک رخداد مبارکی است که نشان می دهد، اکنون محیط زیست و سلامت آن برای نظام آموزش کشور نیز به دغدغه جدی تبدیل شده است!

در شرايطي که تک تک شهروندان نيازمند آموزش حفاظت از محيط زيست هستند، معلوم نيست يک کتاب آن هم در يک مقطع تحصيلي تا چه حد مي تواند جان دوباره اي به منابع طبيعي بازگرداند.

هم اکنون از خانواده هايي که از يک تفريح ساده در پارک تا روز طبيعت فقط به محيط زيست ضربه ميزنند گرفته تا مسئولاني که تمام هم و غم خود را به ارايه آمار و ارقام در مورد ميزان خسارات و صدمات وارده به محيط زيست گذاشته اند، همگي به آموزش احتياج دارند.

از طرف ديگر هنوز مشخص نيست معلماني که قرار است اين کتاب را تدريس کنند چه آموزش هايي ديده اند و آيا دانش آموزاني هم که قرار است اين کتاب را بخوانند براي نمره مطالب را حفظ خواهند کرد يا مي آوزند تا خود به عنوان آموزگار در جامعه حضور داشته باشند؟

در همين رابطه کیومرث کلانتری، مدیر کل دفتر آموزش محیط زیست با بيا ن اينکه این کتاب ویژه دانش آموزان پایه یازدهم متوسطه بوده و دبیران کتاب درسی مذکور، تا پیش از آغاز سال تحصیلی جدید، آموزش تدریس آن را فرا خواهند گرفت، در توضیح فرایند تدریس این کتاب و نیز محتوای کلی آن مي گويد: "با توجه به پایان تدوین این کتاب، نسخه اولیه آن الکترونیکی برای دبیران کتاب ارسال شده و تا پیش از آغاز سال تحصیلی جدید، آنها آموزش تدریس آن را فرا خواهند گرفت؛ کتابی که مسأله محور است و از همین روی، دبیران مربوطه باید پیش از تدریس آن به دانش آموزان، آموزش های لازم را فراگیرند."

*محيط زيست قرباني ازمون خطاهاست

کتاب انسان و محیط زیست ـ که قرار است همزمان با آغاز سال تحصیلی جدید تدریس شود ـ شامل هفت درس با عناوین (آب، سرجشمه زندگی - خاک، بستر زندگی- هوا، نفس زندگی- انرژی، حرکت زندگی- زباله فاجعه محیط زیستی- تنوع زیستی، تابلوی زیبای آفرینش-محیط زیست، بستر گردشگی مسئولانه ) است و در محتوای آن که به صورت مسأله محور نوشته شده تلاش شده تا آنجا که ممکن است، دانش آموزان را با ابعاد مختلف محیط زیست و خساراتی که آن را تهدید می کند، آشنا کرد.

هنوز در مورد نحوه فرایند تدریس این کتاب و دبیرانی که شایستگی تدریس آن را دارند نیز اختلاف های زیادی وجود دارد و هرچند مسئولان آموزش و پرورش دبیران و فارغ التحصیلان رشته جغرافیا را شایسته تدریس این کتاب می دانند، فارغ التحصیلان رشته های مرتبط با محیط زیست به این مسأله اعتراض دارند و بر این باورند، تدریس این کتاب در مدارس، تنها در شایستگی و توانمندی آنهاست.

با اين تفاسير هنوز مشخص نيست کتابي که نحوه تدريسش در هاله اي از ابهام است آيا مي تواند تاثيرگذار بوده و جمعي را به حافظان محيط زيست تبديل کند؟

بهرحال اين آزمون و خطا هم در ليست عملکرد مسئولان ثبت خواهد شد اما فراموش نکنيم حال محيط زيست خيلي خراب است.