مهدي پورصفا
مجلس ديروز بهارستان دولت شد. فضاي گل و بلبلي نمايندگان با وزراي پيشنهادي كه فقط توزيع شيريني كم داشت! البته كام وزرا خود به خود شيرين شد، وقتي 180 نفر براي موافقت با وزير بهداشت ثبتنام كردند كه نوعي خودشيريني براي او بود و نيز وقتي كه برخي نمايندگان در كسوت مخالف ثبتنام كردند تا فرصت را از مخالفان حقيقي بگيرند و پشت تريبون مانند يك موافق دوآتشه صحبت كنند يا اينكه همان چيزي را بگويند كه وزير انتظارش را دارد و نطقش را براي آن مهيا كرده است!
آنگونه كه از شواهد امر بر ميآيد، وزراي پيشنهادي دولت دوازدهم براي گرفتن رأي اعتماد از مجلس مشكل چنداني نخواهند داشت. يكي از اين شواهد تركيب مجلس است كه هيچ يك از فراكسيونها به تنهايي در اكثريت نيستند. همين ويژگي باعث گرديده وزراي پيشنهادي با فراغ بال بيشتري اميدوار به گرفتن رأي اعتماد از مجلس شوند. از نكات جالب توجهي كه در بررسي صلاحيت وزراي پيشنهادي وجود داشت اين بود كه بعضاً نمايندگاني كه در مقام مخالفت با وزراي پيشنهادي ثبت نام كرده بودند، پشت تريبون عملاً از آنها دفاع ميكردند! پديدهاي كه كمتر به این شدت و شفافیت در ادوار مختلف مجلس سابقه داشته است. موضوعي كه صداي اعتراض برخي نمايندهها را هم درآورد. علي مطهري از جمله اين نمايندگان بود كه روز گذشته به عنوان مخالف وزير پيشنهادي اطلاعات پشت تريبون قرار گرفت اما نطق او نه تنها در مخالفت با عملكرد و برنامههاي علوي نبود، بلكه در مقام مخالفت با سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامي برآمد؛ موضوعي كه با واكنش وزير اطلاعات و رئيس كميسيون امنيت ملي مجلس مواجه شد و برآيند سخنان آنها اين بود كه او نسبت به روابط بين اطلاعات سپاه و وزارت اطلاعات « بياطلاع و ناآگاه» است.
محمد قسيم عثماني، نماينده بوكان نيز كه به عنوان مخالف وزير پيشنهادي بهداشت و درمان پشت تريبون قرار گرفته بود، گفت: آقاي قاضيزاده هاشمي در دوران وزارت خود در بخش درمان شاهكار كرد! وي افزود: آقاي قاضيزاده به شخصيتي كاريزماتيك در كشور تبديل شده است.
رفتار همين موافقان مخالفنما بود كه باعث شد، حشمتالله فلاحت پيشه، نماينده اسلامآباد غرب از رئيس مجلس بخواهد در قبال نمايندهاي كه به عنوان مخالف ثبتنام كرده اما در موافقت صحبت ميكند، تنها به تذكر بسنده نكند و اجازه چنين روندي را در مجلس ندهد.
لاريجاني با وارد دانستن تذكر فلاحتپيشه تصريح كرد: البته من نشنيدم كه نماينده مخالفي ابراز اميدواري كند كه وزيري رأي آورد اما اگر اين طور باشد قطعاً جاي ايراد و اشكال دارد.
دومين روز از جلسه بررسي صلاحيت وزراي پيشنهادي دولت دوازدهم در حالي آغاز شد كه برخي از مهمترين و راهبرديترين وزراي پيشنهادي دولت يازدهم به بيان برنامههاي خود و دفاع از آن پرداختند.
وزراي اطلاعات، خارجه و اقتصاد و دارايي از جمله دولتمرداني بودند كه در نوبت صبح برنامههاي خود را به محك نقد و نظر نمايندگان خانه ملت گذاشتند.
پاسخ علوي و بروجردي به ادعاهاي مطهري
حجتالاسلام سيد محمود علوي، وزير اطلاعات به عنوان اولين وزير پيشنهادي پشت تريبون قرار گرفت تا پاسخگوي سؤالات موافقان و مخالفان باشد.
پيش از سخنان وزير پيشنهادي اطلاعات، علي مطهري نماينده مردم تهران در مجلس شوراي اسلامي با اشاره به تداخل وظايف برخي نهادها و دستگاهها در حوزه امور اطلاعاتي گفت: قانون وزارت اطلاعات و قانون مجمع تشخيص مصلحت مبتني بر تمركز همه فعاليتهاي اطلاعاتي كشور است تا از تداخل فعاليتهاي اطلاعاتي با يكديگر جلوگيري شود. وي با اشاره به اينكه وزير اطلاعات نميتواند در خصوص برخي از فعاليتها و اتفاقات در داخل كشور پاسخگو باشد، گفت: بايد وزير اطلاعات به اين وضع پايان دهد و در همه مسائل امنيتي و اطلاعاتي پاسخگو باشد. اين مسئله نيازمند صلابت و شجاعت است. كسي ميتواند اين كار را انجام دهد و امر خدا را بر پا دارد كه اهل رودربايستي نباشد. آقاي علوي مرد اين ميدان نبود.
شما مطلع نيستيد
اولين واكنش در پاسخ به سخنان مطهري از سوي بروجردي، رئيس كميسيون امنيت ملي بيان شد كه گفت: شايد شما مطلع نباشيد ولي من مطلع هستم كه شوراي هماهنگي اطلاعاتي وجود دارد و هر هفته جلسه دارند و برادران سپاه پاسداران و وزارت اطلاعات و ديگر ارگانها در دبيرخانه شوراي عالي امنيت ملي جلسه تشكيل ميدهند و هماهنگي ميكنند كه البته ممكن است اختلاف نظر وجود داشته باشد كه طبيعي است، چون طبيعت يك نظام آزاد مانند جمهوري اسلامي است ولي بنده معتقدم نكاتي كه در اينجا مطرح شد با واقعيت فاصله دارد.
دفاع علوي از همكاري با اطلاعات سپاه
با اين حال سخنان علوي نسبت به نماينده مردم تهران جالب بود. وي در عين تشريح دستاوردهاي وزارت اطلاعات در حوزههاي گوناگون، همچون مبارزه با تروريسم و كنترل فضاي سايبري در پاسخ به سخنان مطهري با بيان اينكه آقاي مطهري به گونهاي صحبت كردند كه گويا كسي به اختيارت ما تعدي كرده و دست تقابل با اختيارات وزارت اطلاعات دراز شده است، يادآور شد: چنين چيزي اصلاً وجود ندارد. ما به اختياراتي كه به نهادهاي مختلف واگذار ميشود، احترام قائليم و به اختياراتي كه از سوي مقام عظماي ولايت به ديگران واگذار شده است، پايبند هستيم و به آن تمكين ميكنيم. ما به كاهش اختياراتمان در اين مسير كوچكترين واكنشي نشان نميدهيم و اگر رهبري تمام اختيارات وزارت اطلاعات را به كسي واگذار كند، دست ادب به سينه ميگيريم.
برجام حاصل اعتماد به امريكا نيست
محمد جواد ظريف وزير بعدي بود كه در نوبت رأي اعتماد به وزراي پيشنهادي قرار گرفت. طبق معمول بحث برجام مهمترين نقطه ثقل مدافعان و مخالفان وزير امورخارجه در صحن علني مجلس بود. برخي از موافقان با بيان اين نكته كه ظريف توانسته فرمانده خوبي براي سياست خارجي كشور باشد، عملكرد وي را قابل قبول دانستند و خواستار رأي اعتماد نمايندگان به وي شدند.
در مقابل برخي مخالفان ظريف، همچون محمد علي پورمختار و محمد جواد ابطحي به بيان برخي مشكلات اين وزارتخانه، همچون سوء استفاده برخي از وزرا در سفارتخانههاي خارجي و عدم قاطعيت وي پرداختند. پس از سخنان موافق و مخالف، محمد جواد ظريف پشت تريبون مجلس قرار گرفت و به دفاع از خود پرداخت. در كنار گزارش ظريف از عملكرد خود و وزارتخانه متبوعش، وي در سخنان خود با اشاره به سخنان ابطحي در خصوص حكمفرما شدن تنها يك صدا در حوزه سياست خارجي گفت: من آخرين نفر خواهم بود كه در سياست خارجي تكصدايي ايجاد كنم؛ چرا كه تعدد گفتمان در كشور را عامل قدرت و تقويت مشروعيت نظام ميدانم. ظريف درباره برجام نيز تصريح كرد: برجام حاصل اعتماد به امريكا نيست، بلكه برجام نشان دهنده بياعتمادي ما به سياستهاي امريكا از نخستين روز مذاكرات تا واپسين لحظات مذاكرات بوده است. اجماع و انسجام داخلي و طراحي فراگير و استفاده از تمام توان كشور، يعني توان تمام نهادها و جامعه مدني ضرورتي غيرقابل انكار است. وي با تأكيد براينكه بايد با اجماع اين واقعيت را براي امريكا برجسته كنيم كه دولتهاي قبلي امريكا بعد از سالها تجربه تحريم به ميز مذاكره آمدند، ادامه داد: آنها بايد بدانند اكنون نيز نه تنها امريكا نميتواند تعهداتش را فراموش كند و با عهدشكني يك توافق را ناديده بگيرد، بلكه باعث انزواي امريكا خواهد شد و دست ايران براي اقدامات مهم ـ همان گونه كه روز گذشته رئيسجمهور كشورمان تأكيد داشت ـ باز است و حتي در قالب برجام نيز اين اقدامات ديده شده. اين نشاندهنده بي اعتمادي ما به امريكا است.
سخناني كه نمايندگان جدي نگرفتند
مسعود كرباسيان، وزير پيشنهادي اقتصاد و دارايي نيز ديگر وزير پيشنهادي بود كه از برنامه خود دفاع كرد. نكته جالب در جريان سخنان كرباسيان اين بود كه گويا هيچ كدام از نمايندگان مجلس سخنان موافق و مخالف نمايندگان و حتي سخنان خود كرباسيان را جدي نگرفتند. اين در حالي بود كه در هنگام سخنان ظريف و علوي فضاي مجلس متوجه جريان اتفاقات صحن مجلس بود. كرباسيان در سخنان خود در مجلس گفت: آمدهام تا برنامههاي مصوب براي گسترش توليد داخلي و كاهش بيكاري را عملياتي كرده و آمدهام سياستهاي كلي اقتصاد مقاومتي و برنامه ششم توسعه را اجرايي كنم كه اين امر با يك عزم عمومي و مشاركت نمايندگان مجلس امكانپذير است. وي با تشريح سوابق كاري خود در حوزههاي گوناگون از جمله گمرك و دستاوردهاي آن گفت: بيش از 40 معاونت، سازمان، شركت، بانك و بيمه زير نظر وزير اقتصاد است، به دليل تجربه كاري طولاني در اين وزارتخانه و آشنايي با بخشهاي مختلف به طور حتم از سابقه طولاني حضورم در مجامع تصميمگيري و مديريت اجرايي بهره خواهم برد. رأي اعتماد مجلس بار سنگين يك مسئوليت دشوار را بر عهده من ميگذارد، بنده مشكلات مردم را از نزديك درك كرده ام. در نقطه مقابل نمايندگان مخالف كرباسيان امكان عملي بودن برنامه وي را زير سؤال بردند و عنوان كردند كه اين برنامهها تنها روي كاغذ خواهد ماند.
ادامه جلسه عصر روزگذشته مجلس شوراي اسلامي با بررسي صلاحيت سيد حسن قاضيزاده هاشمي وزير پيشنهادي بهداشت، درمان و آموزش پزشكي ادامه يافت؛ وزيري كه صد البته تقريباً تمام نمايندگان مجلس شوراي اسلامي در موافقت با وي صحبت كردند و جز در يكي دو مورد مخالفتي با وي صورت نگرفت. تا جایی که قاضیزاده وقتی پشت تریبون قرار گرفت، گفت بیش از 180 نماینده در موافقت با وی نامنویسی کرده بودند.
به 11 ميليون نفر دفترچه بيمه دادم
در جريان بررسي برنامه پيشنهادي علی ربیعی وزير كار، رفاه و تعاون اجتماعي، نمايندگان مخالف عملكرد ربيعي را در حوزه مبارزه با بيكاري و همچنين وضعيت تعاون كشور غيرقابل قبول دانستند. در طرف مقابل نمايندگان موافق با ربيعي افزايش بيمه شدگان تأمين اجتماعي به 11 ميليون نفر و نجات سازمان تأمين اجتماعي از بي هويتي را جزو مهم ترين موفقيت ربيعي در اين حوزه ميدانستند.
وي همچنين در بخشي ديگر از سخنان خود به بحث اجراي طرح ملي بيمه همگاني اشاره كرد و گفت: به كمك برادرم آقاي هاشمي، وزير بهداشت حدود 11 ميليون حاشيهنشين شهري بيمه شدند، امروز دفترچه بيمه تبديل به دفترچه هويت شده و يك تعداد از ايرانيها حتي دفترچه را به عنوان اينكه هويت ايراني داشته باشند محسوب ميكنند. چرا كه وقتي به يك خانه هموطن بلوچ هم رفتم ديدم كه اين دفترچه را روي شناسنامه خودش به عنوان هويت ايراني خودش به آن نگاه ميكند.