جريان آزاد علمي در دنيا موجب شده تا علم از دايره انحصاري دانشگاه‌ها خارج شود و حتي دانشگاه‌ها براي كشف قوانين و قواعد علمي گاهي به دنبال جريان آزاد علمي و تجربي به راه مي‌افتند تا آن را به رشته تحرير درآورده و سپس تدريس كنند. اين در حالي است كه در ايران تب مدرك‌گرايي هزينه‌هاي زيادي را به همراه داشته است به طوري كه كارايي، مهارت و بهره‌وري افراد به طور كل به حاشيه رفته است.
يك كارشناس حوزه كار با بيان اينكه تربيت نيروي انساني در كشورهاي پيشرفته به‌گونه‌اي است كه همه به دانشگاه نمي‌روند، تأكيد كرد: نظام صلاحيت حرفه‌اي در كشور بايد طراحي و اجرايي شود. زهرا ممتاز قمشه‌اي در گفتوگو با ايسنا، اجراي نظام صلاحيت حرفه‌اي را امري مهم و اجتناب‌ناپذير دانست و گفت: وقتي به سمت صنعت و مدرنيته و IT حركت مي‌كنيم نمي‌توان انتظار داشت همان سيستم قديمي را در بازار كار دنبال كنيم. نمايندگان مجلس طرحي در سال ۱۳۹۲ ارائه كردند كه به صورت قانون آموزش‌هاي فني و حرفه‌اي مطرح شده بود، ولي متأسفانه به دليل پيگيري نكردن به تصويب نرسيد و در ميان طرح‌ها و پيچ و خم اداري مجلس رو به فراموشي رفت. وي ادامه داد: در كشورهاي پيشرفته سيستم تربيت نيروي انساني و نظام احراز شغل فرق مي‌كند. نرخ بيكاري پايين باعث شده كه بيشتر نرخ بيكاري از نوع اصطكاكي باشد، يعني فرد بيكار شغل خود را براي يافتن شغل بهتر رها مي‌كند، لذا بيمه بيكاري را دريافت و فوراً آن را قطع مي‌كند تا به اشتغال بپردازد. ممتاز قمشه‌اي تصريح كرد: تربيت نيروي انساني در كشورهاي پيشرفته به گونه‌اي است كه همه به دانشگاه نمي‌روند.
در اين كشورها آمال و آرزوي هر شخص در دانشگاه رفتن خلاصه نمي‌شود و نظام صلاحيت حرفه‌اي براي مشاغل از صدر تا ذيل در حال اجراست. كارشناس حوزه كار افزود: آنها در سال‌هاي اوليه مدرسه، فرهنگ كار و تلاش را مي‌آموزند و سپس در پروسه آموزش استعداديابي مي‌شوند و تحت نظام آموزشي مهارت‌محور آموزش مي‌بينند. در كشورهاي پيشرفته به بحث‌هاي خلاقيت و كارآفريني توجه خاصي مي‌شود، نياز بازار كار به طور مداوم از سوي وزارت كار بررسي و ليست مشاغل مورد نياز اعلام مي‌شود. سپس هر كسي بر اساس علاقه شغل مورد نظر خود را انتخاب مي‌كند و به دوره يكساله كالج (فني و حرفه‌اي) مي‌رود و همزمان مي‌تواند در بازار كار هم به شكل پاره‌وقت مشغول كار شود.
ممتاز قمشه‌اي به نظام رصد و پايش صلاحيت حرفه‌اي در كشورهاي ديگر اشاره كرد و گفت: اين نظام تحت‌نظارت مؤسسات غيردولتي عمومي مانند سازمان آموزش فني و حرفه‌اي كار سنجش صلاحيت و آموزش دوره‌هاي كوتاه‌مدت، اهداي مدارك شغلي و گواهينامه‌هاي حرفه‌اي را برعهده دارند، سطح مهارت را هر سال مشخص كرده و مرز و حيطه كار را براي هر فرد بسته به ميزان توانايي و تجربه تعريف مي‌كنند. وي ادامه داد: در اين نظام‌ها دستمزد براي همه يكسان نيست و بر حسب مهارت و پيچيدگي كار يا بر اساس سطحي كه اتحاديه شغل مربوطه تعيين مي‌كند مشخص مي‌شود. كارشناس حوزه كار با بيان اينكه آموزش مادام‌العمر براي سنجش و پايش تا سن بازنشستگي ادامه دارد، خاطرنشان كرد: اگر فردي در كنار كار، به درس خواندن در دانشگاه هم علاقه داشته باشد براي افزايش مباني علمي خود به دانشگاه رفته و مجدداً سطح صلاحيت حرفه‌اي او تعيين و درجه (گِرِيد) شغلي به وي اعطا مي‌شود. به گفته ممتاز، در نظام‌هاي داراي صلاحيت حرفه‌اي داشتن سواد دانشگاهي مساوي با شغل دولتي و پشت ميزنشيني نيست.
