محمد مهدي نيك ضمير
حكايت تغيير در سبك زندگي و فاصله گرفتن از ارزشها و هنجارهاي هويت ايراني اسلامي ماجرايي است كه بارها و بارها از سوي مقام معظم رهبري به عنوان مطالبهاي جدي مطرح شده است. به سراغ چالشهاي امروزي جامعه هم اگر برويد درمييابيد ريشه بسياري از آسيبهاي اجتماعي به همين تغيير ارزشها و هنجارهاي اجتماعي و در يك كلام فاصله گرفتن از سبك زندگي ايراني اسلامي بازميگردد. در اين مسير اما هستند افرادي كه هشدار رهبري درباره تهاجم و ناتوي فرهنگي را به مصداق فرمان تلقي كرده و در معنا كردن آتش به اختيار و به نمايش گذاشتن كار فرهنگي تميز و خودجوش پيشقدم شدهاند. مؤسسه فرهنگي قرآني بيتالاحزان از اين دست نمونههاست؛ مؤسسهاي كه تا كنون حدود 1700 حافظ كل قرآن تربيت كرده و آنطور كه حجتالاسلام عليرضا شاهسوني مدير اين مؤسسه قرآني ميگويد در اين مؤسسه بنا دارند 5 هزار حافظ كل قرآن تا سال ۱۴۰۴ تربيت كنند.
روستايي كه با نواي قرآن جهاني ميشود
نوايش آنچنان روحبخش است كه حتي غير مسلمانان را هم جذب خود ميكند و يكي از راهكارهاي صدر اسلام براي دعوت به اسلام تلاوت آيات روحبخش قرآن از سوي قاريان خوشصدا و مسلمانان بيداردل بود. يگانه نسخه شفابخش عالم هستي است؛ آيههاي نوراني قرآن كلام خداست و تكامليافتهترين دستورالعمل مترقيترين سبك زندگي است. به همين خاطر هم هست كه در مسير حركت به سمت و سوي سبك زندگي ايراني اسلامي و مقابله با تهاجم فرهنگي ترويج فرهنگ و مفاهيم قرآني تنها ميانبري است كه به راه راستين هدايت ميكند. از همين روست كه حجتالاسلام عليرضا شاهسوني وقتي عزمش را جزم ميكند تا در حركتي جهادي به همراه دوستان و همرزمانش در جبهه فرهنگي پا بگذارد بهترين راهكاري كه به ذهنش ميرسد تأسيس يك مؤسسه قرآني و توسعه آن در تمام كشور است؛ مؤسسهاي كه حالا به جز شاگردان ايرانياش كم نيستند افرادي كه از سراسر جهان براي حفظ قرآن و آموزش مفاهيم آن به اين مؤسسه ميآيند. مؤسسهاي كه خشت نخستين آن دريك خانه خشت و گلي در دل روستاي «لاي خرمي» در استهبان استان فارس بنا نهاده شد و حالا گامهايش را براي جهاني شدن برداشته است.
آغاز اين مسير نوراني
حجتالاسلام عليرضا شاهسوني مدير مؤسسه فرهنگي، قرآني بيتالاحزان حضرت زهرا(س) درباره آغاز مسير حركت فرهنگي اين مؤسسه در نشر و آموزش فرهنگ قرآني در گفتوگو با «جوان» اينگونه توضيح ميدهد: «مجموعه مؤسسه قرآني بيت الاحزان سال 75 شكل گرفت. در آن سالها مقام معظم رهبري بحث تهاجم و شبيخون فرهنگي را مطرح كردند و از مردم و مسئولان خواستند براي تهاجم فرهنگي فكري كنند و اقدامي انجام دهند. در همان سال بنده با گروهي از دوستان در يكي از روستاهاي استهبان استان فارس جلساتي داشتيم كه در زمينه دستور مقام معظم رهبري براي مقابله با تهاجم فرهنگي چه كار ميتوانيم انجام دهيم و نهايتاً به اين نتيجه رسيديم كه يك مؤسسه قرآني را براي مقابله با تهاجم فرهنگي شكل بدهيم.»
براي اجرايي شدن اين تصميم حجتالاسلام شاهسوني و دوستانشان، يك منزل خشت و گلي قديمي و كوچك از سوي خيران روستاي ماهفرخان در اختيارشان قرار ميگيرد تا فعاليتهاي قرآني اين آتش به اختياران در سال 75 از دل روستايي باصفا آغاز شود.
آغازي با دست خالي
حجتالاسلام شاهسوني ميگويد: «در ابتدا نه امكانات مادي داشتيم و نه تجربه كار قرآني، به همين خاطر ضعفهاي زيادي داشتيم اما خداوند به ما اين سعادت را داد تا افقهاي وسيعي براي فعاليتهاي قرآني خودمان در نظر بگيريم. به همين خاطر هم تصميم گرفتيم از همان ابتدا با تمام كمبودها فعاليتهايمان را درسطح منطقه، شهرستان و حتي كشور گسترش بدهيم.» اين روحاني جهادي درباره سالهاي آغازين فعاليت مؤسسه بيتالاحزان اينگونه توضيح ميدهد: «از 75 تا 80 من در قم مشغول تحصيل بودم و دوستان فعاليتهاي قرآني مؤسسه را در حد روستاهاي دهستان خير، شهر استهبان و يك مقدار هم در ساير روستاهاي استهبان گسترش دادند. فعاليتهاي اين گروه قرآني در سالهاي آغازي در حد روخواني، روانخواني حفظ عمومي قرآن كريم، آموزش ترجمه و مفاهيم بود .»
يك حركت خود جوش فرهنگي
پس از آنكه تحصيلات حوزوي حجتالاسلام شاهسوني به پايان ميرسد در سال 80 با فرمان رهبري درباره اردوهاي هجرت و طرحهاي جهادي، وي به عنوان طلبهاي كه بايد در مسير تبليغ گام بگذارد به وطنش يعني روستاي ماهفرخان از توابع شهرستان استهبان بازميگردد و در 16 سال گذشته حركتهاي متعددي در حوزه گسترش فرهنگ قرآني از سوي وي و همرزمانش در جبهه فرهنگي شكل ميگيرد. نتيجه اين فعاليتها ميشود تكثير مؤسسه بيتالاحزان به 160 شعبه در 12 استان كشور، مدرسه شبانه روزي حفظ و تدبر در قرآن كريم در پنج استان فارس، خوزستان، خراسان رضوي، قم و تهران. همچنين راهاندازي 100مهد و پيشدبستاني و در نهايت چيزي حدود 1700حافظ كل قرآن كريم و فراهم آوردن زيرساختهاي سختافزاري كار همچون افتتاح، تهيه، خريداري و ساخته شدن و وقف دهها ساختمان براي ادامه فعاليتهاي قرآني.
آنطور كه حجت الاسلام شاهسوني ميگويد مؤسسه بيتالاحزان همچنان روز به روز در حال گسترش است.
مؤسسهاي ايراني با مخاطبان جهاني
حالا گستره فعاليت مؤسسه قرآني بيتالاحزان از مرزهاي كشورمان فراتر رفته و كم نيستند قرآنآموزاني كه از ديگر نقاط دنيا به اين مؤسسه ميآيند تا حافظ قرآن شوند. حجتالاسلام شاهسوني در اين باره ميگويد:«قرآنآموزاني از كشورهاي مختلف براي حفظ قرآن به اين مؤسسه آمدهاند. به طور نمونه سال گذشته خانوادهاي امريكايي براي حفظ قرآن به اين مؤسسه مراجعه كردهاند. همچنين قرآنآموزاني از لبنان، كويت و اندونزي براي حفظ قرآن به مؤسسه ما آمدهاند. امسال هم 25 نفر از عراق به صورت سازماندهي شده و با گزينش خود ما براي آموزش در موسسه حضور يافتهاند.» وي درباره ديگر فعاليتهاي مؤسسه بيتالاحزان ميگويد: «در بحث توليدات قرآني مثل كتاب و برخي نرمافزارها حركتهايي داشتهايم. همچنين حوزه علميه قرآنمحور از ديگر فعاليتهاي مؤسسه بيتالاحزان است كه در اين مؤسسه عزيزان در دو سال اول طلبگي حافظ كل قرآن ميشوند.»
مردم پاي كارند
نبود منابع و محدوديتهاي مادي و حمايتي بهانهاي است كه اغلب در برابر انفعال و كناركشيدن، هر كدام از ما براي كار خودجوش فرهنگي مطرح ميكنيم. به همين خاطرهم از حجتالاسلام شاهسوني درباره منابع توسعه كار ميپرسيم؛ اينكه چگونه و با چه بودجهاي و ازكجا توانستهاند كارشان را اينطور گسترش دهند تا در نقاط مختلف كشور شعبه بزنند و از نقاط مختلف دنيا قرآنآموز داشته باشند. وي پاسخ ميدهد: «اصل توسعه، قطره قطره و با منابع و كمكهاي مردمي بوده و البته كمكهايي هم از سوي معاونت قرآني وزارت ارشاد و معاونت فرهنگي قرآني سازمان اوقاف و بسيج هم بوده، اما بدنه اصلي كمكها مردمي بوده است.»
آتش به اختياري يعني منتظر دستور و كمك نباشيد
وقتي به اقدامات و تلاشهاي مؤسسه قرآني بيتالاحزان نگاه ميكنيم ميتوانيم مصداق تمام عياري از يك كار فرهنگي تميز و خودجوش را ببينيم؛ امري كه من را بر آن داشت تا از حجتالاسلام شاهسوني بخواهم آتش به اختياري را برايمان تعريف كند. تعريف وي از اين موضوع چنين است: «تعريف آتش به اختيار و يكي از مصاديق دستور مقام معظم رهبري را در امثال همين مؤسسات قرآني بيتالاحزان ميبينم كه يك كار شسته رفته با اهداف روشن در حال انجام است. در عين حالي كه ما در چارچوب قانون و مقررات كار ميكنيم متوقف هم نشديم تا دستوري از جايي بيايد. به نظر من آتش به اختيار فرهنگي بدين معناست كه شما منتظر دستور فلان شخص و فلان دستگاه و كمك فلان افراد نباشيد بلكه خودتان كار را آغاز كنيد. انجام كار منظم و طبق قوانين اما به دور از چشمانتظاري براي دستور يا كمك دستگاهها و مسئولان؛ ما هم همين كار را كرديم و از اين به بعد هم بيشتر بر روي اين موضوع تمركز ميكنيم.»
از نگاه حجتالاسلام شاهسوني وقتي مقام معظم رهبري ميفرمايند سبك زندگي اسلامي و قرآني بدين معناست كه بايد به روش ديگر و شكل ديگري با تهاجم فرهنگي مقابله كنيم و آن هم با ترويج سبك زندگي قرآني است. وي معتقد است ترويج مفاهيم و حفظ قرآن ميتواند در ترويج سبك زندگي قرآني بسيار مؤثر واقع شود؛ درست كاري كه مؤسسه فرهنگي– قرآني بيتالاحزان بر اساس آن پايهگذاري شده است. اين روحاني آتش به اختيار تأكيد ميكند: «به همين خاطر هم ما تمام ردههاي سني از مهد و پيشدبستاني تا جوانان و نوجوانان، خواهران خانهدار و همه سنين جامعه را تلاش كرديم پوشش دهيم.»
لزوم پيشبرد كار به شكل جهادي
فضاي مجازي اين روزها بخشي از زندگي همه ما شده است. شبكههاي اجتماعي اعم از تلگرام، اينستاگرام، توييتر و فيسبوك بخش مهمي از حضور ما را به خود اختصاص داده است. با تمام اينها همه ميپذيريم كه مباحث قرآني و مذهبي در فضاي مجازي بسيار كمرنگ است و اين بدين معناست كه مذهبيهاي ما حضور مؤثري در فضاي مجازي نداشتهاند. درباره حضور مؤسسه بيتالاحزان در فضاي مجازي ميپرسم؛ اينكه آيا مرز فعاليتهاي اين مؤسسه به فضاي مجازي هم كشيده شده است؟ حجتالاسلام شاهسوني پاسخ ميدهد: «در حال حاضر فعاليتمان در فضاي مجازي چندان رضايتبخش نيست اما براي گسترش آن برنامه داريم.» به باور وي فضاي مجازي به شدت در دوري مردم از سبك زندگي ايراني اسلامي تأثير داشته اما ما استفاده مناسبي از اين فضا نداشتهايم. اين فعال قرآني تأكيد ميكند: «در روايات داريم كه اسلام از همان جايي منتشر ميشود كه كفر و ضلالت منتشر ميشود. يك بستر و امكاناتي فراهم شده كه مخالفان و متهاجمان فرهنگي خيلي خوب از اين فضا استفاده ميكنند اما ما خيلي ضعيف عمل ميكنيم و از اين بستر و فضا براي ترويج سبك زندگي قرآني و مفاهيم قرآني استفاده نكردهايم.» وي تأكيد ميكند: «به نظرم بين ما قرآنيها، انقلابيها و هيئتيها يك تشتتي هست كه اگر با هم منسجم ميشديم ميتوانستيم بسيار تأثيرگذار باشيم.»
حجتالاسلام شاهسوني ميگويد: «يك مقداري حركتهاي جهادي در جاهاي مختلف كمرنگ است و معمولاً ادارات و سازمانهاي ما ميخواهند كار را به صورت اداري پيش ببرند اما كار به صورت اداري معمولا خوب پيش نميرود و بايد به اين برسيم كه كار را به صورت جهادي پيش ببريم.»
چشمانداز تربيت ميليونها شهروند قرآني
مؤسسه فرهنگي قرآني بيتالاحزان براي آينده هم برنامهها و چشمانداز ويژهاي در نظر گرفته است. حجتالاسلام شاهسوني ميگويد: «در برنامههاي آتي، ما در بحث توسعه كمي و كيفي فعاليتها تلاش خواهيم كرد. تبديل بيتالاحزان به برترين و بهترين مركز حفظ در جهان تشيع، از اهداف ما در افق چشمانداز 1404 است.»
به گفته مدير مؤسسه قرآني بيتالاحزان تأسيس حداقل دو شعبه فعال در 19 استان و تأسيس سالانه 10 شعبه در كشورهاي ديگر همچون عراق، هندوستان و غيره، تأسيس دو مركز حفظ خواهران و برادران و تربيت 5 هزار حافظ قرآن در افق چشمانداز اين مؤسسه قرار گرفته است.
وي تأسيس حوزههاي علميه قرآنمحور را از برنامههاي آينده مؤسسه عنوان ميكند و ميافزايد: «يك حوزه علميه قرآنمحور در شهرستان استهبان راهاندازي شده است و علاقهمندان به حفظ قرآن، ميتوانند در اين حوزه علاوه بر تحصيل علوم ديني، حافظ قرآن شوند.»
حجتالاسلام شاهسوني با بيان اينكه هدف از تربيت حافظ قرآن تشكيل كادر قرآني است، ميگويد: «بايد مطالبات رهبر معظم انقلاب در تربيت 10 ميليون حافظ قرآن محقق شود. منظور اصلي ما در تربيت حافظان، تربيت كادر قرآني است كه اعتقاد داريم هر كدام از حافظان، ميتوانند افراد ديگر را تربيت كنند.»
وي با بيان اينكه تلاش ميكنيم تا نيروي جهادي قرآني تربيت كنيم، ميافزايد: «رهبر معظم انقلاب فرمودند اگر 10 ميليون حافظ قرآن داشته باشيم، كشور ما نفوذناپذير خواهد بود و مؤسسه بيتالاحزان در پي تحقق اوامر رهبري با جدّيت، تلاش خواهد كرد.»