يكي از ابزارهايي كه براي اثبات موضوعي در پرونده به كار گرفته ميشود، كارشناسي است. كارشناس فردي است كه به دليل اطلاعات و تخصصي كه دارد ميتواند به دادگاه در صدور حكم كمك كند. كارشناس در قضاوت دخالتي ندارد و فقط نظر فني، كارشناسي و علمي ميدهد و قاضي از اين نظر استفاده ميكند. بعد از اينكه دادگاه تشخيص داد كه بايد از نظريه كارشناسي استفاده شود، قرار ارجاع به كارشناس را صادر ميكند. استفاده از نظر كارشناسي ممكن است به تشخيص قاضي يا به حكم قانون يا به تقاضاي يكي از طرفين دعوي يا هر دوي آنها باشد.
كارشناس، امر ارجاع شده را مورد رسيدگي قرار ميدهد.
مثلاً اگر اختلاف در حدود ملك بود، با نقشهپردازي و تطبيق با پروندههاي ثبتي و اسناد مالكيت، موضوع را روشن ميكند و اگر در خط و امضا است با ملاحظه سند و تطبيق اعلام نظر ميكند. چون دادگاه و طرفين دعوي بايد بر اجراي كارشناس نظارت داشته باشند، بنابراين وقت اجراي كارشناس از طرف دادگاه تعيين و به كارشناس و طرفين دعوي ابلاغ ميشود. كارشناس بايد نظر كارشناسي خود را در مدت تعيين شده بدهد، مگر اينكه موضوع به گونهاي باشد كه اظهار عقيده در مورد آن در مدت تعيين شده امكانپذير نباشد. در اين صورت به تقاضاي كارشناس دادگاه مهلت مناسب ديگري تعيين و به كارشناس و طرفين اعلام ميكند.