زهرا چیذری
هر چند مدت‌هاست صداي لرزش پايه‌هاي طرح تحول سلامت شنيده مي‌شود، اما با سپري شدن زمان و آشكارتر شدن نقطه ضعف‌هاي اين طرح ،صداي اين لرزش واضح‌تر شده است. نكته قابل تأمل اينجاست كه اينبار به نظر مي‌رسد اين خود دولت است كه مي‌خواهد اين طرح متوقف شود يا تغيير ماهيت بدهد! اين را مي‌توان از سناريو‌چيني‌هاي بيمه‌ها و وزارت بهداشت براي بازگشت از طرح تحول متوجه شد. حالا هم رئيس سازمان بيمه سلامت آب پاكي را روي دست بيمه‌شدگان بيمه سلامت ريخته و به طور رسمي بي‌اعتباري دفترچه‌هاي بيمه سلامت در مراكز درماني غير‌دولتي را اعلام كرده است. به گفته محمد‌جواد كبير از امروز دارندگان دفترچه بيمه سلامت فقط به مراكز درماني دولتي مراجعه كنند.
بي‌اعتباري دفترچه‌هاي بيمه‌هاي پايه چه بيمه سلامت و چه بيمه تأمين اجتماعي ماجراي تازه‌اي نيست و قدمتي طولاني دارد. همه ما بارها اين بي‌اعتباري را تجربه كرده‌ايم؛ دفترچه‌هايي كه در عمل تنها برگه سفيدي براي نوشتن نسخه پزشكان هستند و وقتي براي پيچيدن همين نسخه‌ها به داروخانه مراجعه مي‌كنيد، متوجه مي‌شويد اغلب داروهاي نسخه شده آزادند و پيش بيمه اعتباري ندارند. اما حالا اين بي‌اعتباري به شكل رسمي از سوي رئيس سازمان بيمه سلامت و از تريبون رسمي رسانه اعلام مي‌شود تا اگر پيش از اين برخي از مراكز درماني خصوصي يا برخي از پزشكان عمومي هم دفترچه‌هاي بيمه سلامت را مي‌پذيرفتند، حالا ديگر اين درمانگاه‌ها و مطب‌ها هم از پذيرش بيمه‌شدگان بيمه سلامت سرباز زنند و بيمارستان‌ها و مراكز دولتي كه همين حالا هم با مشكل ازدحام و تراكم بيماران مواجهند از قبل شلوغ‌تر شوند و به تبع آن كيفيت ارائه خدمات در مراكز درماني دولتي باز هم كمتر شود.
پوك شدن طرح تحول سلامت
با وجود آنكه سيد‌حسن قاضي‌زاده هاشمي، وزير بهداشت مي‌گويد «با توجه به تأكيد ويژه رئيس‌جمهور و همراهي مجلس مطمئناً خدمات‌دهي به مردم در حوزه سلامت همچنان با تلاش مضاعفي ادامه مي‌يابد و پيش‌بيني مي‌شود كه اين مشكل منابع نيز به زودي مرتفع شود»؛ اما اتفاقاتي كه در عمل شاهد آن هستيم بيانگر آن است كه تنها پوسته‌اي از طرح تحول باقي مانده و اصل ماجرا در حال بازگشت به دوران قبل از طرح تحول سلامت است. نخستين گام اين بازگشت هم با افزايش سهم فرانشيز پرداختي بيماران بستري از 6درصد به 10 درصد در شهرها و از 3درصد به 5 درصد در روستاها اتفاق افتاد. افزايش تعرفه‌اي كه بار مالي بيمه‌ها را سبك كرد، اما فشار اينبار بر دوش بيماران گذاشته شد. آن هم در شرايطي كه طرح تحول سلامت مهم‌ترين برنامه دولت يازدهم و مهم‌ترين دستاورد طرح تحول سلامت بنا به ادعاي وزارت بهداشت همين كاهش فرانشيز پرداختي بيماران بستري بود. حالا اما با عقبگرد در اين حوزه تنها چيزي كه از طرح تحول باقي مي‌ماند، رشد 120 تا 300 درصدي مزد درمان با اصلاح كتاب ارزش‌گذاري نسبي خدمات درماني است، اما اينجا پاي منافع پزشكان در ميان است. در كنار اين قرار است تا امسال 11 ميليون حاشيه‌نشيني كه رايگان بيمه شده بودند، بر اساس آزمون وسع حق بيمه 15 تا 100درصدي بپردازند تا فهرست عقبگرد دولت از وعده‌هايش يكي‌يكي تيك بخورد.
آب رفتن 183 برابري بودجه بيمه همگاني
حالا محمد‌جواد كبير، مديرعامل سازمان بيمه سلامت مي‌گويد كه بيمه‌شدگان همگاني خدمات درماني لازم را اعم از مراقبت‌هاي اوليه، پزشكي عمومي، خدمات سرپايي و بستري را از امروز صرفاً از مراكز دولتي دريافت مي‌كنند.
وي معتقد است اين مصوبه آغازي بر شكل‌گيري پزشك خانواده و نظام ارجاع در كشور است.
به همين خاطر هم در پايگاه‌هاي بهداشتي درماني كشور، مراقبان سلامت خدمات اوليه مراقبتي را انجام مي‌دهند و بعد در صورت لزوم به پزشك عمومي ارجاع مي‌شوند. پزشكان عمومي نيز در صورت نياز افراد را به متخصصان و مراكز درماني ارجاع مي‌دهند.
وي تأكيد مي‌كند: درباره بحث دارو استثناء قائل شديم. بيمه‌شدگان مي‌توانند داروها را از بخش دولتي و غير‌دولتي دريافت كنند. پزشكان طرف قرارداد نيز مي‌توانند در نسخه‌هاي بيمه‌شدگان، دستور دارويي بنويسند.
به گفته كبير، دولت در سال‌هاي گذشته براي بيمه همگاني سالانه 550 ميليارد تومان منابع اختصاص مي‌داد، اما امسال آن را ترميم كرد و اعتباري معادل 3هزار تا 3 هزار و 100 ميليارد تومان را براي بيمه‌شدگان همگاني اعتبار پيش‌بيني كرد. رئيس سازمان بيمه سلامت معتقد است: مردم بايد بدانند در بسياري از كشورهاي دنيا كه حتي دولت صددرصد بيمه افراد را پرداخت مي‌كنند، محدوديت‌هايي وجود دارد. اگر افرادي هستند كه تا امروز از بيمه رايگان استفاده مي‌كردند و از امروز تقاضا دارند كه حق بيمه خود را پرداخت كنند به ازاي همين حق بيمه مي‌توانند علاوه بر بخش دولتي از بخش‌هاي ديگر نيز استفاده كنند.
بيماران بي‌بضاعت قرباني عقبگرد دولت
طبق اعلام وزارت بهداشت در حال حاضر 62 درصد بار مراجعه سرپايي مراكز تخصصي به بخش غير‌دولتي و 85 درصد از بار مراجعه خدمات تخصصي به مراكز دولتي اختصاص دارد.
همچنين طي اجراي طرح تحول نظام سلامت 21 هزار تخت به واحدهاي ارائه خدمت افزوده شده است. با چنين روندي بديهي است وقتي استفاده از دفترچه‌هاي بيمه سلامت به مراكز دولتي محدود شود، يعني بار مراجعه به اين مراكز بيش از پيش مي‌شود آن هم در شرايطي كه براي يك ويزيت ساده پزشك در مراكز دولتي بايد ساعت‌ها منتظر بود. اين به اين معناست كه از پر سر و صدا‌ترين طرح دولت فقط اسمش برجاي مانده و مردم فقير و بيماران بي‌بضاعت قرباني اين عقبگرد هستند.
