دكتر احسان پوري*
امروزه رسانه در بستر تكنولوژيهاي جديد ارتباطات تعريف ميشود. در واقع فناوري، رسانه را با خود همراه كرده است و رشد و توسعه و ظهور فناوريهاي جديد باعث تحول زيادي در عرصه رسانه شده است. هيچ رسانهاي نميتواند اين فناوريها را ناديده بگيرد. امروزه بحثهاي جديدي در حوزه رسانه مطرح ميشود و دوره جهان تك صدايي به اتمام رسيده و جريان ارتباطات به صورت افقي تغيير پيدا كرده است. رسانههاي اجتماعي به حوزه رسانهها ورود پيدا كردهاند. ارتباط تعاملي و ارتباط دوطرفه بين مخاطب و دستاندركاران رسانه شكل گرفته است.
در حال حاضر در بحث رسانه موضوع همگرايي رسانهاي مطرح است. تمام رسانههاي سنتي و برودكست، راديو، تلويزيون و روزنامهها براي اينكه در فضاي رقابتي و جذب مخاطب باقي بمانند چارهاي جز استفاده از تكنولوژي ندارند. بر اين اساس بحث همگرايي ايجاد ميشود، يعني رسانه برودكست مثل راديو و تلويزيون بايد با تكنولوژي همراه شوند و از اين تكنولوژي در قالبهاي مختلف استفاده كنند. به عنوان مثال رسانههاي بزرگ بينالمللي براي توليد محتوا نه تنها از تلويزيون بلكه وب سايت، كانال ارتباطي، شبكه ارتباطي موبايل و سايت اجتماعي و ساير ابزارهاي ارتباطي كه تكنولوژي در اختيار آنها گذاشته است استفاده ميكنند و به توليد محتوا ميپردازند، از طرفي توليد محتوا مالتي مديا و چند رسانهاي محسوب ميشود و نياز است تا از ابزارهاي مختلف استفاده شود.
فناوري رسانه روز به روز دارد به سمت جلو حركت ميكند و لحظه به لحظه با سرعت بسيار زياد پيش ميرود. اصولاً ورود هر فناوري چند فايده براي هر مجموعه دارد. به صورت آكادميك گفته ميشود زماني كه فناوري اطلاعات وارد هر مجموعهاي ميشود چه سازمان رسانهاي، چه سازمان صنعتي و چه خدماتي و غيره چهار ويژگي را به همراه خود دارد. اولين ويژگي آن بحث سرعت است. قطعاً سرعت اطلاع رساني افزايش پيدا ميكند كه در حال حاضر نمونههاي واضح آن ديده ميشود. دومين ويژگي قابليت اطمينان و اعتبار است. زماني كه منابع مختلف خبري و رسانهاي در دست باشد قابليت اطمينان و اعتبار بيشتر ميشود. سومين ويژگي ثبات و اطمينان در بحث خبر است. ويژگي چهارم بحث تعاملي بودن است و امروزه به مدد تكنولوژيها فضاي تعاملي ارتباطي ايجاد شده است و مخاطبان و گيرندگان خودشان هم ميتوانند توليدكننده خبر و هم اهل يك رسانه باشند. اين موارد با تكنولوژي به عرصه رسانه ورود پيدا كردند. هر چقدر رسانههاي بزرگ مانند صدا و سيما و راديو بتوانند در جهت همگرايي پيش بروند از فضا سود بيشتري خواهند برد.
فناوري به عنوان يك ابزار شناخته ميشود. اين ابزار هم فرصت و هم تهديد است. بنابراين بايد به نحوي برنامهريزي شود تا بتوان از اين فناوري در جهت پيشبرد اهداف استفاده كرد. فناوري به خواست خود و به تنهايي قادر به انجام كار محتوايي نيست، چراكه يك ابزار است، مهم اين است فناوري با چه اهدافي در اختيار چه افرادي باشد. نكته مهم اين است كه آيا اهداف ما مبتني بر تواناييها و فرصتهايي كه تكنولوژي ايجاد ميكند است يا خير؟ در واقع در حوزه رسانه نقطه ضعف داريم و آن اين است كه محتواي توليد شده مناسب ارتباط شفاهي است يا مناسب ارتباط تصويري و تلويزيون است؟ سپس همين محتوا را به صورت سي دي در ميآوريم يا در سايت اجتماعي قرار ميدهيم و آن را محتواي ديجيتالي ميناميم، در حالي كه لزوم توجه به تناسب نوع توليد محتوا و نوع رسانه از اهميت بالايي برخوردار است. بنابراين اگر رسانه ملي قصد دارد از تكنولوژيهاي نوين ارتباطي استفاده بهتري ببرد بايد در جهت توليد محتواي متناسب با اين فضاها گام بردارد.
*دكتراي مديريت رسانه