نويسنده: علي احمدي فراهاني
كتابي كه از آن سخن مي‌رود، گوشه‌هايي ناگفته از تاريخ سياسي ملت مسلمان ايران است كه شهيد حاج مهدي عراقي با نقل خاطرات خود پرده از آن برمي‌دارد. با نگاهي به تاريخ 100 ساله اخير اين مرز و بوم درمي‌يابيم حوادث عظيم و بس بزرگي بر اين ملت گذشته است: جنبش تنباكو، نهضت مشروطه، ملي شدن صنعت نفت، كودتاي امريكايي 28 مرداد، قيام ملي 15 خرداد 42، مبارزات مسلحانه سازمان‌ها و گروه‌ها و پيروزي انقلاب اسلامي در 22 بهمن 57 و پايان كار رژيم شاهنشاهي از مهم‌ترين وقايعي هستند كه مي‌بايست زواياي تاريك و ناگفته آن براي نسل حاضر بازگو شود. در اين ميان خاطرات و تجارب كساني كه خود در صحنه سياسي، اجتماعي ايران فعال و پيگير هستند و از نزديك دستي بر آتش داشته‌اند نيز ممتازتر از سايرين است.
بنابراين نشر اينگونه خاطرات براي نسل حاضر كه مي‌خواهد با نظر دقيق‌تري درباره حوادث سياسي و مبارزات دوران گذشته داوري كند، راهنماي خوب و روشنگر برخي تاريكي‌ها و ناگفته‌هاي تاريخ است. شهيد حاج مهدي عراقي كه ساليان درازي از عمر خويش را صرف مبارزه با عوامل داخلي استعمار و كسب استقلال و آزادي كرد و پابه‌پاي وقايع و جريانات سياسي عصر خويش پيش آمد، در زمره افرادي است كه با نقل خاطرات، زوايايي از تاريخ زنده مبارزات سياسي مردم را بيان مي‌كند. وي كه در طول زندگي سياسي خويش بارها گرفتار زندان ستمشاهي شده بود، سرانجام در سال 1356 از زندان آزاد شد و به زنداني بزرگ‌تر پا نهاد.
اين سال‌ها از سويي مصادف با شتاب‌گيري روند انقلاب بود و از سوي ديگر بر اثر فشارها و محدوديت‌هاي رژيم عراق بر امام خميني، ايشان عراق را به سوي فرانسه ترك و به شهر پاريس مهاجرت كردند. در اين دوران پاريس به كانون مبارزات عليه رژيم شاه تبديل شد و نيروهاي مبارز و جمعيت‌هاي سياسي ايران براي ملاقات با امام به پاريس رفت و آمد مي‌كردند.
شهيد حاج مهدي عراقي با توجه به رابطه ديرينه خود با امام از جمله افرادي بود كه به پاريس آمد.
وجود ايشان در اين شهر فرصت مغتنمي براي اعضاي انجمن اسلامي دانشجويان پاريس بود كه از ايشان دعوت كردند تا با نقل خاطرات خود به بازگويي بخشي از تاريخ مبارزات سياسي مردم ايران بپردازند. ايشان هم با علاقه تمام به اين خواسته نظر مساعد نشان دادند و با توجه به فرصتي كه پيش آمد، اولين جلسه انجمن با حضور شهيد حاج مهدي عراقي در تاريخ 17 آبان 1357 در آپارتماني با اسم مستعار نسيم، در اجاره انجمن اسلامي تشكيل شد. در اين جلسه پس از گفت و شنودي مختصر در خصوص چگونگي طرح خاطرات، شهيد حاج مهدي عراقي پيشنهاد كرد سخن را از 28 مرداد آغاز و برداشت خود را نسبت به اين كودتا بازگو كند و به دنبال اين پيشنهاد چنين اظهار كرد: «مي‌خواهم اين را به‌طور تحليلي بگويم كه انگيزه اينكه چرا چنين كودتايي به وجود آمد؟ اين برداشتي است كه خود من در زندان داشتم و وقتي بيرون آمدم دكتر شريعتي و عده ديگري از دوستان نظرم را خواستند كه در يكي دو جلسه نظرياتم را برايشان گفتم. حالا اگر دوستان مايل باشند همان نظر را راجع به كودتا در اختيار شما بگذارم.»
يكي از حضار گفت چون محفوظات حاج مهدي عراقي بسيار باارزش است، بچه‌ها وقت بيشتري بگذارند و ايشان خاطراتشان را از كودتاي 28 مرداد شروع كنند و تا امروز ادامه بدهند و چه خوب است بچه‌ها از زبان كسي بشنوند كه خود سال‌ها در صحنه مبارزه و تلاش بوده است. عاقبت حاج مهدي پرسيد: «تحليلم را از حركت بچه‌ها [فداييان اسلام] بگويم يا برگرديم از شهريور 1320؟» با توافق و جمع‌بندي جلسه سرانجام قرار بر اين شد شهيد حاج مهدي از شهريور 1320 به بعد سخن را آغاز كند و به نقل حوادث و وقايع اين دوران همچون ملي شدن صنعت نفت، جريانات فداييان اسلام و مرحوم آيت‌الله كاشاني، قيام 15 خرداد 42، نهضت مقاومت، تشكيل هيئت‌هاي مؤتلفه و مسائل داخل زندان بپردازد.
با توجه به اين توافق، شهيد حاج مهدي از 8 الي 27 نوامبر 1979 برابر با 17 آبان الي 6 آذر 1357 به نقل خاطرات خود پرداخت كه حاصل آن در 12 نوار 30 الي 45 دقيقه‌اي ضبط شد. وي با آن كه روزها در بيت امام در نوفل‌لوشاتو فعال بود، شب‌ها تا پاسي از نيمه‌شب بدون خستگي و با حافظه‌اي درخور تحسين از ناگفته‌ها و جزئيات تاريخ سخن مي‌راند و حضار مشتاقانه خاطرات را پيگيري مي‌كردند و بدين‌گونه حاج مهدي عراقي براي هميشه اثري تاريخي از خود به يادگار گذاشت.
