علي قنادي
كاخ سفيد مي‌گويد به شواهدي دست پيدا كرده كه نشان مي‌دهد دولت سوريه در حال آماده شدن براي انجام يك حمله شيميايي در سوريه است و هشدار داده چنين حمله‌اي براي دولت سوريه «گران تمام خواهد شد.» در حالي كه بحث‌ها بر سناريوي حمله احتمالي امريكا به سوريه متمركز شده، وزير خارجه روسيه با همتاي امريكايي خود تماس گرفته و از او خواسته مانع اقدامات تحريك‌كننده‌اي شود كه نيروهاي دولتي سوريه را هدف قرار مي‌دهد. دست كم پنج منبع امنيتي و اطلاعاتي در امريكا كه البته نام آنها فاش نشده، از ادعاي كاخ سفيد درباه آماده شدن سوريه براي حمله شيميايي ابراز بي اطلاعي كرده‌اند؛ موضع‌گيري‌اي كه نشان دهنده اختلاف درداخل امريكا در مورد تبعات اقدام نظامي در سوريه است.
در حالي كه نيروهاي ارتش سوريه و متحدان آن در حال برداشتن گام‌هاي آخر براي تثبيت رژيم امنيتي بعد از شكست داعش در سوريه هستند، بحث‌ها در امريكا و تل‌آويو در مورد نحوه رويارويي با شرايط امنيتي جديد در سوريه بالاگرفته است. روز دوشنبه كاخ سفيد با صدور بيانيه‌اي ادعا كرد كه دولت سوريه در حال مقدمه چيني براي يك حمله شيميايي ديگر، مشابه حملات شيميايي است كه ماه آوريل 2017 در خان شيخون اتفاق افتاد. در بيانيه كاخ سفيد آمده: «يك حمله ديگر با سلاح‌هاي شيميايي توسط رژيم اسد احتمالاً باعث كشتار جمعي غيرنظاميان خواهد شد.»
كاخ سفيد به بشار اسد رئيس‌جمهور سوريه هشدار داده كه اگر «بار ديگر با استفاده از سلاح‌هاي شيميايي دست به كشتار جمعي ديگري بزند، او و ارتش هزينه سنگيني پرداخت خواهند كرد.» امريكا بعد از حمله شيميايي به خان شيخون در استان ادلب، ادعا كرد كه ارتش سوريه اين حمله را سازماندهي كرده و با ۵۹ موشك «تام هاوك» پايگاه هوايي الشعيرات در حمص مربوط به دولت سوريه را هدف قرار داد. حالا حدود سه ماه بعد از حمله موشكي امريكا به سوريه، يك بار ديگر بحث‌ها بر اين متمركز شده كه بيانيه شيميايي كاخ سفيد نشان مي‌دهد امريكا خود را مجدداً براي حمله به سوريه آماده مي‌كند. «مايكل فالون» وزير دفاع انگليس روز سه شنبه اعلام كرد كه كشورش «كاملاً» آمادگي دارد تا از حمله احتمالي امريكا عليه سوريه حمايت كند ولي تأكيد كرد كه دولت امريكا تاكنون اطلاعاتي درباره مقدمه‌چيني رژيم سوريه براي حمله شيميايي عليه مردم اين كشور ارائه نكرده است. سرگئي لاوروف، وزير خارجه روسيه نيز روز دوشنبه در يك گفت‌وگوي تلفني با ركس تيلرسون، همتاي امريكايي خود خواست مانع اقدامات تحريك‌كننده‌اي شود كه نيروهاي دولتي سوريه را هدف قرار مي‌دهد.
شرايط امنيتي جديد
طرح سناريوهاي حمله احتمالي امريكا به سوريه بر خلاف حمله موشكي به خان طومان در فضايي متفاوت مطرح شده است. طي هفته‌هاي اخير، نيروهاي دولتي سوريه و متحدان به‌رغم هشدارهاي واشنگتن، توانستند به مرز عراق برسند و جلوي پيشروي گروههاي تحت امريكا به سمت ديرالزور را بگيرند؛ شهري كه درست در مركز مرزهاي شرقي سوريه قرار دارد و واشنگتن تلاش مي‌كند از طريق دو عمليات همزمان يكي از شمال (رقه) و ديگري از جنوب (تنف) آن را به كنترل خود درآورد تا بدين طريق از شمال تا جنوب مرزهاي سوريه با عراق منطقه حائل ايجاد كند، اما رسيدن نيروهاي مقاومت به مرز عراق در 60 كيلومتري شمال تنف و همچنين پيشروي چند روز گذشته نيروهاي مقاومت در استان ديرالزور علناً اين برنامه امريكايي‌ها را خنثي كرده است.
وضعيت امنيتي رژيم صهيونيستي نيز به معضل امنيتي امريكا در سوريه اضافه شده است. «يوسي كوهن»، رئيس موساد در گفت‌وگويي محرمانه با مقام‌هاي امريكايي گفته كه ايران در حال ايجاد «حزب‌الله دوم» در بلندي‌هاي جولان سوريه است و از واشنگتن خواسته كه جلوي ايران را بگيرد: «ايران در حالي مشغول گسترش منطقه نفوذ خود است كه جامعه جهاني نسبت به آن بي‌تفاوت است و فقط امريكا مي‌تواند جلوي آن را بگيرد.» رئيس موساد گفته كه اسرائيل نمي‌تواند به تنهايي در برابر تهديدات ايران عمل كند: «فقط ايالات متحده مي‌تواند با گسترش ايران مقابله كند، زيرا آنها خطر را درك مي‌كنند.»
همزمان با افزايش نگراني‌ها در سرزمين‌‌هاي اشغالي، تانك‌هاي رژيم صهيونيستي روز گذشته نيز براي سومين روز پياپي مواضع ارتش سوريه در منطقه «قنيطره» را هدف قرار دادند؛ حملاتي كه فرماندهي كل ارتش سوريه درباره پيامدهاي آنها هشدار داده است. پيش از اين، روز شنبه همين هفته نيز جنگنده‌هاي رژيم صهيونيستي به نيروهاي ارتش سوريه در اطراف شهر البعث حمله و دو دستگاه تانك ارتش سوريه را منهدم كرده بودند.
مقام‌هاي نظامي مخالفند
تحت چنين شرايطي، بحث‌ها در داخل امريكا بر سر اين بالاگرفته كه امريكا بايد در برخورد با تغيير شرايط امنيتي در سوريه چه واكنشي نشان دهد. هفته قبل فارين پاليسي گزارش كرد كه دو نفر از مقام‌هاي كاخ سفيد با ارائه طرح‌هايي به دنبال وسعت بخشيدن به دامنه جنگ در سوريه هستند. به نوشته «فارين‌پاليسي»، «ازرا كوهن- واتنيك» مدير ارشد بخش اطلاعات در شوراي امنيت ملي امريكا و «درك هاروي» مشاور ارشد اين شورا در امور خاورميانه خواسته‌اند رويكرد امريكا را در منطقه جنوب سوريه تهاجمي‌تر كنند ولي جيمز ماتيس وزير دفاع امريكا (پنتاگون)، چند تن از اعضاي كاخ سفيد و نمايندگان فرماندهي ارتش امريكا با طرح اين دو مقام براي ايجاد درگيري مستقيم با نيروهاي همپيمان ارتش سوريه در جنوب اين كشور جنگ‌زده مخالفت كرده و گفته‌اند چنين طرحي سبب رويارويي امريكا با ايران و حملات تلافي جويانه عليه نظاميان امريكايي در عراق و سوريه خواهد شد.
روز گذشته نيز همزمان با بيانيه كاخ سفيد در خصوص آماده شدن دولت سوريه براي انجام حمله شيميايي شبيه به حمله شيميايي خان شيخون، دست كم پنج مقام امينتي و نظامي امريكا از صدور اين بيانيه ابزار تعجب كردند. اين مقامات كه نام آنها فاش نشده به ان بي سي نيوز گفته‌اند كه هيچ اطلاعي در مورد اينكه محتواي بيانيه كاخ سفيد مربوط به چيست ندارند و حتي نمي‌توانند حدس بزنندكه هدف احتمالي حمله امريكا چه خواهد بود. يكي از اين مقام‌ها به ان بي سي نيوز گفته است: «من نمي‌دانم بيانيه كاخ‌سفيد مربوط به چيست.» فرانتش كلنستويچ معاون كميته دفاعي و امنيت مجلس علياي روسيه در گفت و گو با ريانوستي گفته كه امريكا خود را براي حمله‌اي جديد به نيروهاي سوريه آماده مي‌كند.
او مي‌افزايد: «يك تحريك بدبينانه بي‌سابقه‌اي در جريان است.» روزنامه «نيويورك تايمز» ديروز نوشت كه رويكرد ضدايراني ترامپ و بي‌برنامگي وي در قبال مسئله سوريه، مي‌تواند واشنگتن را به سمت درگيري بيشتر در اين كشور سوق دهد. نيويورك تايمز در سرمقاله خود نوشته است: «بدون ترديد ايران به دنبال ايفاي نقش بيشتري در منطقه است و دلايلي براي نگراني در اين رابطه وجود دارد. اما دولت [امريكا] هم به صورت علني نگراني‌هايش را ابراز نكرده و سؤالاتي در مورد اينكه چطور مي‌خواهد با اين چالش مقابله كند، وجود دارد.»
هيئت سردبيري نيويورك تايمز در ادامه نوشته است: «آيا ممكن است آقاي [دونالد] ترامپ [رئيس‌جمهور امريكا] وارد جنگي گسترده‌تر در سوريه شود؟ دلايلي براي نگراني وجود دارد. او هنوز طرحي جامع براي حل مسئله سوريه، از جمله ديپلماسي مورد نياز براي يافتن راهكاري سياسي براي جنگ داخلي كه مي‌تواند كشوري باثبات‌تر ايجاد كند كه كمتر در برابر گروههاي افراط‌گرا آسيب‌پذير باشد، ارائه نكرده است.» در پايان اين يادداشت آمده است: «نگراني اين است كه ايران هراسي آقاي ترامپ و عدم اراده او براي تعامل با دولت اين كشور، مأموريت نظامي امريكا را از شكست داعش به سمت تلاش براي ممانعت از گسترش نفوذ ايران سوق دهد. اين امر خطرناكي خواهد بود. ايران كشوري آزاردهنده است كه بايد هوشمندانه مديريت شود و نبايد آن را دشمني كينه‌توز فرض كرد.»
