دیده‌بانی ملی به داد خزر مي‌رسد

دریای خزر به عنوان بزرگترین دریاچه دنیا دریافت کننده آلودگی های بسیار زیادی از پنج کشور اطراف است. به خصوص با گسترش برداشت نفت از این پهنه آبی مشکلات آن روز به روز در حال افزایش است. در حاليکه ایران هيچ برداشت نفتي در دریای خزر ندارد اما بسیاری از چاه های نفت آذربایجان، ترکمنستان و قزاقستان در دریا و دور از ساحل قرار دارند. به همين خاطر و به دلیل حرکت و جهت جریان های آب در سواحل جنوبی دریای خزر رسوبات بستر در اين بخش تجمع مي کنند. با اين اوصاف روز گذشته مدیر مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر با بیان اینکه ۸۶۵ کیلومتر از سواحل دریای خزر دچار آلودگی‌های نفتی است، از تشکیل کمیته‌ای برای تدوین خسارت وارده به دریای خزر خبرداد.

نويسنده: محمدرضا هاديلو

دریای خزر به عنوان بزرگترین دریاچه جهان دریافت کننده آلودگی از ۵کشور اطراف خود است که ایران نیز در این آلودگی ها نقش بسزایی دارد.

از استخراج نفت و آلودگی های ناشي از آن و پسماندهاي صنعتی گرفته تا سموم کشاورزی و صنعتی که سالهاست با این پهنه آبی عجین و به مرور وارد رگ های بزرگ ترین دریاچه جهان شده است.

سیستم دیده‌بانی ملی در خدمت دريا

ایران یکی از ۵همسایه دریای خزر است و ٨٢٠کیلومتر از نوار ساحلی دریای خزر،سهمش. نفش ایران در آلودگی های دریای خزر کمتر از همسایه های شمالی، شرقی یا غربی نیست. بيشتر آلودگی هایی که در نوار ساحلی ایران تهدید کننده دریای خزر است از پساب های کشاورزی و فاضلاب های شهری نشات می گیرد. البته فعالیت های اقتصادی در اطراف دریاچه نیز جزو متهم هاي اصلی آلودگی اين دریاچه به حساب می آید.

در همين رابطه مدیر مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر با بيان اينکه حل این معضل نیازمند برنامه‌ریزی پایش جامع به لحاظ آلودگی است به نحوی که در سواحل حفاظت شده ایران و مناطق ساحلی کشور دیده بانی ملی را ثبت کنیم و مدیریت یکپارچه در بحث آلودگی نفتی را در سواحل دریای خزر داشته باشیم، گفت: "تحقق این امر ملزم داشتن اطلاعات در زمینه آلودگی نفتی در دریا است که در کشور ما این اطلاعات در بسیاری از دانشگاه‌های سراسر کشور به ویژه دانشکده علوم دریایی نوشهر و بابلسر وجود داشته است ولی در حد اطلاعات دانشگاهی بوده و به صورت پراکنده موجود است."

یوسفی‌کبریا خاطر با بیان اینکه برای داشتن اطلاعات لازم نیاز به سیستم دیده‌بانی ملی داریم، افزود: "دیده‌بانی ملی سیستمی است که هم نوع آلودگی و هم منشا آلودگی در دریا را مشخص می‌کند تا بتوان بر مبنای آن طرح دعوی از کشورهای همسایه را مطرح کرد."

سود براي ديگران، الودگي سهم ايران

بر اساس گزارش ها ثبت و تاسیس سیستم‌های مونیتورینگ و دیده‌بانی نیاز به نمونه‌گیری در هر بار استفاده ندارد. بلکه می‌توان از سنجنده‌ها استفاده کرد، این سنجنده‌ها دو نوع هستند یا به صورت راداری و یا به صورت عکس و تصاویر ماهواره‌ای عمل می‌کنند که با ادغام این دو می‌توان نوع آلودگی، نوع لکه‌های نفتی، ردیابی آلودگی و اینکه از چه منطقه و چه کشوری وارد شده است را مشخص کرد،همچنین در ۱۰ سال گذشته که پایش محیطی انجام نگرفته با انجام دیده‌بانی داده‌ها تغییرات وارد شده و مقادیر آلودگی نفتی به آب را طی ۱۰ سال قبل بررسی کرد.

یوسفی‌کبریا با بیان اینکه کشور ما در حال حاضر شاهد برداشت‌های نفتی وسود اقتصادی کشورهای دیگر است و فقط سواحل جنوبی دریای خزر متحمل ضرر وزیان به‌وجود آمده از آلودگی‌های نفتی است، گفت: "طول ۸۶۵ کیلومتر از سواحل دریای خزر که در آن فعالیت‌های اقتصادی، تجاری و بازرگانی مختلفی انجام می‌شود دچار آلودگی‌های نفتی است."

وی با بیان اینکه بحث شناگاه‌های آلوده هم در کنار آن از بحث‌های مهم است که باید پاکسازی شود و تحقق آن مستلزم طرح دعوی و شکایت از کشورهای آلوده کننده است، خاطر نشان کرد: "در این زمینه قرار است کمیته‌ای مشترک از ارگان‌های مختلف برای طرح و تدوین برنامه تعیین خسارت با مدیریت رئیس سازمان محیط زیست شکل بگیرد که متولی آن سازمان حفاظت و محیط زیست کشور است."