نویسنده: محمدصادق عابديني
به مناسبت پايان يافتن ويژه‌برنامه‌هاي ماه رمضاني تلويزيون، «جوان» در گفت‌وگو با منتقدان نظرات آنها را درباره كم و كيف سريال‌هاي ماه رمضان جويا شده است.
ماهي كه خدا به تلويزيون پاس گل مي‌دهد
سيدمحمد حسيني، منتقد و كارشناس رسانه در گفت‌وگو با «جوان» درباره شرايط خاص تلويزيون در طول ماه رمضان مي‌گويد: تلويزيون ما تنها رسانه‌اي است كه خداوند در ماه رمضان به آن پاس گل مي‌دهد، آن هم درست در منطقه شش قدم! اين در حالي است كه بقيه شبكه‌هاي تلويزيوني دنيا در حالت آچمز به سر مي‌برند.
اين منتقد مي‌افزايد: ما دو نوع نظم در زندگي داريم يكي نظم مسلكي و دومي نظم رسانه‌اي، كه اين دو نظم با هم منطبق نيستند، به نحوي كه مثلاً نظم مسلكي ما مي‌گويد شب‌ها زودتر بخوابيم و صبح زودتر بيدار شويم، ضمن استفاده از فضيلت صبح كه در دين به آن اشاره شده اعمال مذهبي را به موقع انجام دهيم، اما نظم رسانه‌اي ما مي‌گويد شب تا دير وقت پاي تلويزيون باشيم و فيلم و سريال ببينيم.
در طول ماه رمضان اين شانس براي تلويزيون ما پيش مي‌آيد كه سبك زندگي مردم بر اساس نظم مسلكي مي‌شود و مردم حتي اوقات شرعي را بر اساس اعلام تلويزيون جويا مي‌شوند.
اين پاس گل را خدا به تلويزيون ما داده در حالي كه باقي شبكه‌هاي تلويزيوني ماهواره كه بيش از 100 شبكه فارسي زبان است، چنين شرايطي را ندارند.
حسيني با انتقاد از عملكرد صداوسيما در ماه رمضان مي‌گويد: به‌رغم اينكه در اين ماه فرصت طلايي براي تلويزيون پيش مي‌آيد كه مخاطبانش را بالا ببرد، در عمل مي‌بينيم كه چنين اتفاقي نمي‌افتد.
تبليغ زندگي زرد هنرمندان در تلويزيون
اين منتقد با اشاره به برنامه‌هاي اجتماعي تلويزيون در ماه رمضان امسال گفت: تاك‌شو‌هاي تلويزيوني يكي از بي‌خودترين و بي‌ربط‌ترين برنامه‌هايي است كه در ماه رمضان از تلويزيون پخش شد؛ برنامه‌هايي كه پر بود از بازيگران مهمان و ديگر چهره‌هايي كه سبك زندگي شان زرد است.
وي تأكيد مي‌كند: در تمام دنيا سبك زندگي افرادي مانند بازيگران سينما و تلويزيون «زرد» به شمار مي‌رود و اين زرد بودن به شخص هنرمند بازنمي‌گردد، اصلاً شخصيت يك هنرمند بسيار محترم، اما چه چيز آموزنده‌اي در زندگي آنها وجود دارد كه مردم با ديدن آن آموزش ببينند؟ تاك‌شو‌هايي كه از چنين مهماناني استفاده مي‌كنند نيز فقط براي كساني خوب است كه زندگي‌شان را بر اساس «خوش‌باشي» و «لذت‌هاي دنيايي» پيش مي‌برند.
حسيني تصريح مي‌كند: بايد به رسانه ملي گفت«فاین تذهبون؟» به كدام سمت مي‌رويد؟ وقتي برنامه‌هاي ماه رمضاني تلويزيون بيشتر جنبه رفع تكليف دارد و عجله‌اي بودن‌شان مشخص است، آيا مديران صداوسيما نمي‌دانند ماه رمضان چه وقتي از سال است؟ اينكه در همه تقويم‌ها است از قبل مي‌شود برايش برنامه ريخت، پس چرا برنامه‌ها سرسري است؟
اين منتقد بر لزوم توجه به اقشار مختلف جامعه از جمله كساني كه براي اولين بار مكلف شده و روزه مي‌گيرند، مي‌گويد: تلويزيون هر سال مي‌داند كه عده‌اي نوجوان تازه به سن تكليف رسيده‌اند و نيازمند فضاي معنوي هستند و قطعاً در جريان هستند كه بزرگان معنوي و شخصيت‌هاي ديني نيز در طول ماه رمضان توجه ويژه‌اي به تلويزيون پيدا مي‌كنند ولي مي‌بينيم كه اين فرصت به راحتي از دست مي‌رود.
حسيني مي‌گويد: در طول سال دو گاه و موقع است كه تلويزيون مي‌تواند نقش اصلي‌ترين رسانه را براي مردم بازي كند كه هر دو مناسبت مذهبي‌اند. گاه اول كه مهم‌ترين است ماه رمضان است و گاه دوم دهه اول ماه محرم است كه مردم كمتر به تماشاي برنامه‌هاي ماهواره‌اي مي‌نشينند و بيشتر به سمت برنامه‌هاي ديني تلويزيون گرايش پيدا مي‌كنند، با وجود اين مي‌بينيم كه تلويزيون به جاي بهره‌گيري از اين نظم مسلكي كاري مي‌كند كه مردم به استفاده از گوشي‌هاي موبايل رو بياروند و حتي اوقات شرعي را بر اساس اذاني كه برنامه موبايلي پخش مي‌كند، دنبال كنند.
اين مديريت تلويزيون است كه مي‌گويد چه چيز ساخته شود
طهماسب صلح‌جو، منتقد پيشكسوت سينما و تلويزيون نيز درباره افت كيفيت برنامه‌هاي تلويزيون در ماه مبارك رمضان و به خصوص سريال‌هاي مناسبتي اين ماه به «جوان» مي‌گويد: تلويزيون داراي سلسله مراتب مديريتي است و هر شبكه براي خودش مديراني دارد كه درباره ساخت سريال و مجموعه‌هاي داستاني در شبكه تصميم مي‌گيرند. اينكه چه چيز ساخته شود و با چه كساني ساخته شود در اختيار اين مديريت است. پس اگر در ماه رمضان برنامه‌هاي صداوسيما دچار افت مي‌شود دليل و ريشه آن را بايد در مديريت هر شبكه جست‌وجو كرد نه اينكه آن را به گردن عوامل ساخت برنامه انداخت. اينكه چه برنامه‌اي ساخته شود و چه حال و هوايي داشته باشد نيز با نظر مديران تلويزيون مشخص مي‌شود. آنها هستند كه طرح‌ها و فيلمنامه‌هاي پيشنهادي را براي ساخت مصوب مي‌كنند و بودجه مي‌دهند. آنها بايد حواس‌شان به برنامه‌سازان جوان با‌استعدادي كه در تلويزيون داريم باشد و به جذابيت برنامه‌ها دقت كنند.
صلح‌جو ادامه مي‌دهد: بيننده تلويزيون به دنبال ديدن مباحث فلسفه و منطق در برنامه‌هاي تلويزيوني نيست، اولويت اول براي آنها جذابيت برنامه و سرگرم‌كننده بودن آن است و بعد از آن مي‌شود مباحث ديگري از جمله مباحث فلسفي را بيان كرد. براي همين است كه مي‌بينيم در طول ماه رمضان به جاي آنكه سريال‌هاي مناسبتي جذابيت داشته باشد مردم بيشتر پاي تماشاي مسابقات و تماشاي ليگ جهاني واليبال و مسابقه تيم ملي فوتبال نشستند! چون اين مسابقات در عين جذابيت هيجان را به بينندگانش تزريق مي‌كند. با توجه به اظهارات دو منتقد سيما، مي‌توان گفت كه در ماه مبارك رمضان، برنامه‌هاي رسانه ملي نتوانسته است آن طور كه انتظار مي‌رفت موفق باشد و حداقل در ماهي كه مي‌شد ديگر رقبا را كنار زد، شاهد عملكرد مناسبي از سوي صداوسيما نبوديم.
