دولت تركيه پس از اينكه توانست به اشكال مختلف،
قانون اساسي كشور را تغيير دهد، در گامي جديد كه سومين كنگره حزب عدالت و توسعه را
برگزار كرد، رجب طيب اردوغان را به عنوان رئيس حزب برگزيد. تغيير قانون اساسي كه
بيش از يك ماه پيش انجام شد اين موقعيت را در اختيار دولت قرار داد. دولت در اين
همه پرسي نه تنها توانست جواز عضويت و رهبري، در حزب عدالت و توسعه را در اختيار
رئيس جمهور قرار دهد، بلكه به ميزان قدرت وي به قدري افزود كه شائبه ديكتاتوري را
بسيار افزايش پيدا كرد. اين رويه اي است كه اردوغان طي سال هاي اخير آن را انتخاب
كرده و ادامه داده است. چنين رويكردي حتي در نوع انتخاب يا همان انتصاب رئيس حزب
عدالت و توسعه نمايان است.
به هر حال سومين كنگره حزب عدالت و توسعه برگزار
شد و طي آن اردوغان توانست با حضور1370 عضو، رياست حزب را به دست بگيرد. در اين
انتخاب (انتصاب) دو مسئله بنيادي وجود دارد. ابتدا اينكه اردوغان 96 درصد آراء را
به خود اختصاص داد، مسئله اي كه نشان مي دهد همه حزب در نمايشي نمادين به اردوغان
راي داده است و مسئله دوم كه مهمتر است، اين است كه رئيس جمهور تركيه تنها رقيب
براي انتخاب رئيس حزب بود! در واقع اردوغان در اين كنگره با خودش رقابت مي كرد و
هيچ عضوي جرات نداشت خود را حتي به شكل نمايشي در جايگاه رقيب رئيس جمهور قرار
دهد، زيرا از آينده سياسي خود مي ترسيد.
رئيس پيشين حزب، بينالي ييلدرم بود كه در جايگاه
نخست وزير قرار دارد، در حزب نيز به عنوان جايگزين انتخاب شد. اين مسئله به معناي
آن است كه دولت و كابينه به طور مطلق همه قدرت را مصادره كرده و هيچ جايگاهي براي
ديگر احزاب، گروه ها و افراد قائل نخواهد بود.
در حالي كه تا پيش از همه پرسي براي تغيير قانون
اساسي، رئيس دولت، فراحزبي و از طرف همه مردم بود كه اردوغان اين امتياز را از
سياست و دولت و مردم تركيه گرفت و يك گام ديگر به سمت فضاي بسته سياسي كشور گام
برداشت. اين روند كه در آينده نيز ادامه خواهد داشت، بحران هاي سياسي و اجتماعي
تركيه را افزايش خواهد داد. زيرا هر چه فضاي سياسي تركيه بسته تر شود، واكنش هاي
رقبا در احزاب و گروه هاي ديگر بيشتر مي شود و حتي به سمت تنش هاي عميق پيش خواهد
رفت. اين مسئله تنها به فضاي داخلي بسنده نخواهد بود بلكه حوزه منطقه اي و بين
المللي را در بر خواهد گرفت.
مواضع اردوغان در روز برگزاري كنگره نشان مي دهد
كه تنش هاي تركيه در بيرون مرزها نيز بسيار فراوان است. دليل اساسي تنش ها اين است
كه اردوغان در كشورهاي غربي كه از متحدان سنتي تركيه هستند، مخالفان زيادي دارد كه
از امريكا تا اروپا گسترده است. وي طي سخناني گفته است: «در کشور ما گروهی در تلاش سرنگون ساختن دولت است.
روی سخنم با شما کشورهای غربی است ، شما با چه جراتی از ما میپرسید که وضعیت فوق العاده
کی تمام خواهد شد؟ تا وقتیکه أوضاع درکشور رو براه نشده و نظم و رفاه و آرامش برقرار
نشده وضعیت فوق العاده ادامه خواهد یافت.»
اردوغان حتي به طور مستقيم به امريكا حمله و
تاكيد كرده است كه «سازمان تروریستی داعش
را نمیتوان بوسیله سازمان تروریستی " وای پی جی " امتداد شاخه سازمان تروریستی
" پی کا کا " درسوریه نابود ساخت... مبارزه باسازمانهای تروریستی مانند فتو، پی کا کا
وداعش موضوعی است که با آینده وادامه بقا وموجودیت ترکیه ارتباط دارد.» امريكا با حضور دونالد ترامپ در كاخ سفيد و اقداماتي در
سوريه انجام داده، نشان داده كه به رويكردهاي تركيه در منطقه بويژه سوريه به شدت
مخالف است به شكلي كه تركيه نگران مرزهاي خود و موجوديت كنوني كشور است.
اين تنها چالش منطقه اي و بين المللي اردوغان در
جايگاه رئيس حزب و رئيس جمهور نيست بلكه اروپا نيز با توجه به چالش هايي كه طي ماه
هاي اخير با آن ايجاد كرده، مشكل ديگر تركيه است كه تشديد خواهد شد. اردوغان در
سومين كنگره حزب در اين باره گفت: «مجبورنیستیم در قبال
سیاست های دو رویی و اتحادیه اروپا که شرف وحیثیت ما را به هیچ میشمارد، صبر کنیم.»
اين مسائل نشان مي دهد كه رويكردهايي كه اردوغان
در مسير فضاي بسته انتخاب كرده هم در داخل و هم در خارج چالش هايي را مواجه خواهد
كرد زيرا رئيس جمهور با رويه سياسي خود تنها به فكر خود و تركيه براي خود است.
