نويسنده: كسري محمديان
اوقات فراغت تابستان امسال را براي فرزندانمان به بهترين شكل ممكن برگزار كنيم. اين هم مستلزم يك برنامه‌ريزي درست و حسابي از طرف بزرگترهاست. البته به نحوي برگزار نكنيم كه بچه‌ها از تابستانشان هيچ لذتي نبرند و با شروع فصل مدارس خسته‌تر از هميشه سركلاس‌هاي خود بنشينند. به اين دليل مي‌گويم كه متأسفانه تابستان بچه‌هاي امروزي به پاييز و زمستانشان گره خورده است و در تابستان هم مجبورند سر كلاس رياضي، فيزيك، شيمي و زبان بنشينند و تابستان خسته‌كننده‌اي را سپري كنند. البته با تغيير سبك زندگي جامعه امروزي ما، آفت چشم و هم‌چشمي سايه سنگين خود را روي اوقات فراغت فرزندان نيز انداخته است و والدين هم تصور مي‌كنند هرچه فرزندانشان را در كلاس‌هاي بيشتري ثبت نام كنند پس حتماً موفق‌تر عمل كرده‌اند. شايد اين رفتار به اين دليل باشد كه هنوز فرهنگ استفاده بهينه از تعطيلات، براي مردم كشور ما جا نيفتاده است. برخي از آنها تعطيلات را به معناي وقت‌گذراني و بي‌برنامگي مي‌پندارند. كودكان و نوجوانان ما فكر مي‌كنند يا بايد بياموزند يا تفريح كنند و همراهي و همزماني اين دو برايشان شگفت‌انگيز است. پدر و مادر عزيز باوركنيد تابستان ادامه سال تحصيلي نيست و بچه‌ها از اينكه ايام تعطيلات را هم بر سر كلاس بنشينند، كلافه و خسته مي‌شوند.
قبول كنيم اگر سه ماه و اندي تعطيلات دانش‌آموزان، تكرار برنامه سالانه و رفتن به اين كلاس و آن كلاس تقويتي باشد، فرصت لذت بردن، انديشيدن، پرداختن به كارهاي مختلف و... از كودك و نوجوان گرفته مي‌شود و او صرفاً «مدرسه محور» و «درس محور» بار مي‌آيد. بدين ترتيب با شروع فصل تحصيل خسته از درس و آموزش است. اگر هم تابستان را بدون برنامه‌ريزي و باري به هر جهت گذرانده باشند نيز در شروع فصل تحصيل از نظر قابليت ذهني در همان جاي اول تابستان هم نخواهند بود و اغلب پسرفت كرده‌اند.
اوقات فراغت به نظر بعضي از والدين و مسئولان چيزي زايد است. طبيعي است كه اگر براي اوقات فراغت بچه‌ها هدفگذاري نشود، به طور حتم اين اوقات زايد به نظر مي‌رسد و والدين روزشماري مي‌كنند كه تابستان هرچه زودتر به پايان برسد. بهترين شكل گذراندن اوقات فراغت كودكان و نوجوانان اين است كه با شناختي كه از فرزندان خود داريم، آنها را راحت بگذاريم تا در هر كلاسي و رشته‌اي كه به آن علاقه دارند شركت كنند تا بهترين بهره‌برداري را از كلاس مربوطه داشته باشند. نظرات و عقايد خود را به دليل اينكه از دوستان و آشنايان عقب نمانيم، به فرزندانمان تحميل نكنيم. در واقع بايد با برنامه‌ريزي صحيح محتواي تابستان را براي كودك و نوجوان خود تغيير دهيم.
بسيار واضح است كه كودك و نوجوان ما نبايد از روال زندگي مفيد خود خارج شود. آنچه بايد در تابستان تغيير كند، محتواست. بهتر است فرزندمان در همان ساعت از خواب بيدار شود و به فعاليت بپردازد اما تفاوت اينجاست كه بايد برنامه‌اي باشد كه او خودش دوست دارد يا برنامه‌اي كه ضرورت آن باشد مشخص است مانند ورزش. او 9 ماه از سال را آموزش دیده و اگر قرار باشد اين روال در تابستان هم ادامه پيدا كند، بايد با خواست كودك هماهنگ باشد و برايش اولويت داشته باشد. برخي كودكان خودشان از آموزش مستقيم استقبال مي‌كنند و كلاس‌هايي مانند نقاشي يا زبان را ترجيح مي‌دهند اما برخي ديگر بازي را دوست دارند كه بايد با حفظ چارچوب برنامه و محتوا هماهنگ با كودك مشخص شود. بنابراين با يك برنامه‌ريزي درست به استقبال تابستان برويم. قبل از هر چيز تلاشمان بر آن باشد كه تابستان، ايامي خوش و به يادماندني براي فرزندانمان باشد. كلاس‌هاي ورزشي يكي از آيتم‌هاي پيشنهادي براي پر كردن اوقات فراغت تابستان است. ورزش، هم براي جبران ضعف‌ها و كمبودهاي جسمي و روحي فرزندانمان لازم است، هم باعث تحرك و جست و خيز در آنها مي‌شود و هم در ايجاد هدف و انگيزه در آنها نقش بسزايي دارد.
كلاس‌هاي ورزشي بهترين فرصت براي دور كردن بچه‌ها از بازي‌هاي رايانه‌اي است. هرچه بازي‌هاي رايانه‌اي تنبلي و كرختي را براي بچه‌ها ايجاد مي‌كند، ورزش سلامت و شادابي جسمشان را تضمين مي‌كند. پس با توجه به رشته مورد علاقه فرزندانمان آنها را در همان رشته ورزشي ثبت نام كنيم. شنا يكي از بهترين گزينه‌هاست. در قدم بعدي سري به فرهنگسرا و خانه فرهنگ محله خود بزنيم و از كلاس‌هاي تابستاني كه هر ساله برگزار مي‌كنند، مطلع شويم. اگر فرزندمان دوست دارد در تابستان هم كلاس‌هاي آموزشي برود، او را در كلاس‌هاي آموزشي اين مراكز ثبت نام كنيم. اين كلاس‌ها به مهارت‌هاي ذهني و كارهاي دستي فرزندانمان كمك مي‌كند. خلق يك اثر، بسيار لذت‌بخش است. با شركت در كلاس‌هاي نقاشي، سفال‌سازي و. . . فرزندانمان را از چشيدن طعم اين لذت بي‌نصيب نگذاريم.
در ضمن به دليل مناسب بودن شهريه كلاس‌هاي تابستاني اين مراكز، به بودجه خانواده هم كمك كرده‌ايم. حتماً در تابستان زمان‌هايي را براي سفر در نظر بگيريم. زمان‌هايي را براي بازي با فرزندانمان قرار دهيم. تابستان بهترين زمان براي وقت‌گذراني با فرزندانمان است. با آنها به پارك براي بازي و تفريح برويم. به سينما يا تئاتر با توجه به طيف سني آنها برويم. طوري محيط و موقعيت را براي كودكانمان آماده كنيم كه كتاب‌هايي را كه براي آنها خريداري نموده‌ايم ولي تاكنون موفق به خواندن آنها نشده‌اند، اكنون بخوانند. تابستان بهترين زمان مطالعه اينگونه كتاب‌ها است. با فرزندان خود به محل كار خود برويم. به منظور آشنايي كودكان با انواع مشاغل و يادگيري غيرمستقيم آداب فروشندگي يا همكاري و تعامل در محيط كار، هر از گاهي فرزندانمان را به محل كار ببريم.
البته در اين مورد حفظ موارد امنيتي و بهداشتي و اخلاقي بايد مورد توجه قرار گيرد. آنها را در انجام كارهاي خانه شركت دهيم. به فرزندان بياموزيم به جاي اينكه وقت خود را به تماشاي رايانه و تلويزيون بگذرانند كه هم ضرر جسمي دارد و هم ضرر روحي، در انجام كارهاي منزل و بيرون از آن مشاركت داشته باشند كه اين كار، حس مسئوليت‌پذيري را در آنها تقويت مي‌كند. در پايان لازم به ذكر است كه پدر و مادر و مربيان الگوهاي اصلي يادگيري كودكان به‌شمار مي‌‌روند. اگر آنان در خانواده و مراكز آموزشي فعاليت‌هاي مناسبي براي اوقات فراغت خود داشته باشند، كودكان نيز از آنها مي‌آموزند.
