نويسنده: مهدي ارجمند
هوا به شدت گرم است. هواشناسي اعلام كرده است دماي هوا به بالاي 40 درجه مي‌رسد. بيش از دو هفته از ماه رمضان گذشته است. خيلي از مردم مؤمن روزه‌دارند و در اين هواي گرم تشنگي و گرسنگي را تحمل مي‌كنند. روزه‌داري در گرما جهاد است و اين را مردم مؤمن ايران خوب مي‌دانند براي همين در اين ماه دوست‌داشتني گرماي هوا را تحمل مي‌كنند و در دماي بالاي 40 درجه به تكليف خود عمل مي‌كنند و رسم مهماني را در اين ماه خوب خدا به جا مي‌آورند.
بعضي‌ها اما بهانه مي‌آورند كه هوا گرم است و اذيت مي‌شويم اما هستند افرادي كه نه گرماي هوا نه طولاني بودن روزها و نه هيچ مسئله ديگري نمي‌تواند در عزم و اراده آنها خللي وارد كند. در اين ميان بعضي از صاحبان مشاغل سخت نيز در ماه مبارك رمضان گرماي هوا و سختي كار را بهانه‌اي براي نگرفتن روزه قرار نداده‌اند و در اين هواي گرم روزه مي‌گيرند.
با گشت‌وگذاري در شهر و گفتوگو با افرادي كه مشاغل سخت و طاقت‌فرسايي دارند به خوبي متوجه مي‌شويم كه روزه آنها در اين هواي گرم رنگ ديگري دارد و خودسازي آنها چقدر سخت است. از راننده تاكسي گرفته تا راننده اتوبوس و كارگر زحمتكش شهرداري كه در اين هواي گرم هم كار خود را انجام مي‌دهند و هم وظيفه بندگي را به خوبي به‌جا مي‌آورند.
پخت افطار براي روزه‌داران با دهان روزه
اينجا يكي از رستوران‌هاي تهران است، يك مركز تهيه غذا در يكي از مناطق مركزي تهران. برنامه و ساعت كاري اين رستوران در ماه مبارك رمضان تفاوت دارد از افطار تا سحر. اما شايد به رغم كاهش ساعت كاري اين رستوران فعاليت‌ها و حجم كار آن بيشتر شده باشد به گونه‌اي كه براي تهيه غذا يا سفارش براي مجالس و مهماني‌ها و افطاري‌هايي كه در اين ماه انجام مي‌دهند بايد ساعت‌ها قبل از افطار و در هواي گرم كنار ديگ و گاز شعله‌ور و گرم و پر از حرارت بايستند و سفارش‌ها را براي افطار آماده كنند. در اين رستوران به مناسبت ماه مبارك رمضان حليم و آش هم طبخ مي‌شود و كاركنان اين رستوران مجبورند هر روز در آشپزخانه علاوه بر‌آش و حليم براي رستوران سفارش‌هاي مهماني‌هايي را كه به رستوران داده‌اند نيز آماده كنند.
چند دقيقه‌اي با كاركنان اين رستوران در آشپزخانه صحبت مي‌كنم. هوا حسابي گرم است و درست كردن اين حجم از غذا به همراه حليم و آش واقعاً در هواي گرم رستوران سخت است آن هم با زبان روزه.
اينجا اما كاركنان رستوران در اين هواي گرم و با زبان روزه مشغول كار هستند. اميرعلي از همه جوان‌تر است و مرد و مردانه روزه‌اش را مي‌گيرد. اوستا حسن پيرمرد كباب‌گير رستوران هم به رغم كهولت سن در اين هواي گرم با زبان روزه مشغول كار است.
اوستا حسن مي‌گويد: 65 سال از خدا عمر گرفته‌ام و يادم نمي‌آيد تا حالا روزه‌ام را خداي ناكرده خورده باشم.
او مي‌افزايد: خوب يادم هست در زمان جواني يعني 35 – 30 سال پيش هم ماه رمضان در تابستان بود. آن زمان خدا بيامرز پدرم كار بنايي مي‌كرد و با زبان روزه در هواي گرم صبح تا شب كار مي‌كرد.
او ادامه مي‌دهد: آن زمان يادم هست خيلي هم از كولر و يخچال و اين چيزها خبري نبود. خدا بيامرز پدرم در اين هواي گرم صبح تا شب زير آفتاب داغ بنايي مي‌كرد و با اين حال روزه‌اش را هم مي‌گرفت.
اميرعلي هم اعتقاد دارد روزه گرفتن خيلي شيرين و دوست‌داشتني است و به انسان در خودسازي كمك مي‌كند. او مي‌افزايد: اصلاً روزه گرفتن به سختي كه دارد خوش است وگرنه حالا من روزه بگيرم زير كولر گازي بنشينم و نصف روز هم خواب باشم كه خيلي دلچسب نيست. ارزش روزه به همين سختي‌هايش است كه البته خيلي هم شيرين است. من با سختي‌هاي روزه است كه حال مي‌كنم.
او ادامه مي‌دهد: اينجا خيلي از همكاران روزه مي‌گيرند و هواي گرم و دماي بالاي سالن آشپزخانه دليلي بر اينكه خداي ناكرده نخواهيم روزه بگيريم نيست.
متوجه مي‌شوم كاركنان اين رستوران با لباس‌هايي كاملاً خيس دوباره كنار ديگ‌هاي بزرگ غذا مي‌ايستند و مشغول غذا درست كردن مي‌شوند. دقت كه مي‌كنم متوجه مي‌شوم آشپزها و كمك آشپزها براي فرار از گرماي هوا و در اين فضاي پر از حرارت و آتش با لباس زير دوش آب سرد مي‌روند و چند دقيقه‌اي را زير دوش مي‌مانند تا اين آب سرد آبي باشد بر آتش و حرارت درون‌شان. دوباره سر برمي‌گردانم و دور و بر آشپزخانه را نگاه مي‌كنم. دور تا دور اين سالن فرهاي بزرگ گاز روشن است و روي هر گاز يك ديگ يا قابلمه بزرگ كه باعث شده است هوا حسابي در اين سالن گرم باشد. با اين حال كاركنان اين رستوران در اين هواي گرم با زبان روزه مشغول كار هستند.
روزه سخت مردان نظم و امنيت
در خيابان‌هاي شهر هم هستند افرادي كه با زبان روزه در اين هواي گرم مشغول فعاليت هستند. هواي گرم و خيابان‌هاي آلوده همراه با ترافيك و شلوغي حسابي روي اعصاب است با اين حال بعضي از افراد، مثل پليس راهور در اين خيابان‌هاي گرم با زبان روزه به مردم خدمت مي‌كنند يا مرزداران و مردان امنيت كه واقعاً كارشان سخت است. ستوان دوم نصير‌زاده يكي از نيروهاي پليس راهور است كه در يكي از چهار راه‌هاي شلوغ تهران در اين هواي گرم در كنار آلودگي هوا و شلوغي و ترافيك با زبان روزه به مردم خدمت مي‌كند.
او هم روزه‌داري را شيرين مي‌داند و مي‌گويد: روزه گرفتن را دوست دارم. درست است كه در اين گرماي هوا سخت است و واقعاً هم اذيت مي‌شوم اما خوب مي‌دانم كه اين كار پيش خدا پاداش عظيمي دارد براي همين به رغم گرماي هوا و سختي‌هايي كه متحمل مي‌شوم باز هم روزه گرفتن را دوست دارم و وظيفه‌ام را انجا مي‌دهم.
اين افسر پليس راهور در ادامه مي‌گويد: با روزه گرفتن در اين هواي گرم و تحمل گرسنگي و تشنگي تازه حال خيلي از افراد فقير را در اين روزها درك مي‌كنم.
سحرخيزان شهر تميز
يكي از پاكبانان زحمتكش شهرداري نيز در اين هواي گرم در خيابان‌هاي دود گرفته تهران با زبان روزه مشغول كار كردن است. حضرتي مي‌گويد: سحري را كه مي‌خورم بايد بيايم سر كار و تا ظهر كه آفتاب وسط آسمان است كار كنم.
او مي‌افزايد: براي من روزه گرفتن در اين هوا سخت است چون هم هوا گرم است هم كارم طوري است كه بايد ساعت‌ها در آفتاب و در خيابان‌هاي شهر به نظافت شهر بپردازم و حتي يك دقيقه هم استراحت ندارم اما اعتقاد دارم اجر اين طور روزه گرفتن بيشتر است و ثواب بيشتري دارد. اين پاكبان مي‌گويد: من بعضي وقت‌ها در برخي خيابان‌ها مخصوصاً خيابان‌هاي بالاشهر كه به نظافت خيابان‌ها مشغولم افرادي را مي‌بينم كه خيلي راحت و در روز روشن روزه مي‌خورند و سيگار مي‌كشند. بعضي‌هايشان را مي‌شناسم نه اينكه خداي ناكرده مريض باشند يا عذري داشته باشند نه خيلي راحت روزه مي‌خورند.
حضرتي مي‌افزايد: گاهي اوقات با خودم فكر مي‌كنم برخي از آدم‌ها چقدر راحت روزه مي‌خورند. اما سعي مي‌كنم به خودم مسلط باشم و در اين هواي گرم مبادا شيطان مرا وسوسه كند كه روزه خودم را بخورم.
او مي‌افزايد: گاهي اوقات خيلي تشنه مي‌شوم به حدي كه واقعاً تحملش برايم سخت مي‌شود اما با شستن دست و صورتم زير شير آب سرد و گذاشتن دستمال مرطوب روي صورتم تلاش مي‌كنم تا بر گرماي هوا و عطش غلبه كنم.
اين پاكبان مي‌گويد: مطمئن هستم كه اين نوع روزه گرفتن اجر و ثواب بيشتري دارد و چون روزه واجب است كسي نمي‌تواند به بهانه گرماي هوا و تشنگي روزه نگيرد.
اين صحبت‌هاي حضرتي مرا ياد نانواي مؤمن محله‌مان مي‌اندازد كه در اين هواي گرم كنار تنور داغ نانوايي روزه‌اش را مي‌گيرد.
با دهان روزه ساعت‌ها كنار تنور داغ
احمد آقا سال‌ها است كه در اين محله نانوايي دارد و نان تنوري هم پخت مي‌كند. خودش هم صاحب نانوايي است و هم شاطر. شاطري كه در كاسبي‌اش كم‌فروشي نمي‌كند، چانه‌هاي خمير را به دقت وزن مي‌كند و نان باكيفيت به مردم مي‌دهد.
وقتي با او درباره روزه گرفتن در اين ماه و در كنار تنور داغ نانوايي صحبت مي‌كنم، مي‌گويد: خب البته سخت هست، نمي‌توانم بگويم كه سخت نيست. اگر بگويم سخت نيست دروغ گفته‌ام اما تحمل مي‌كنم. مي‌داني خدا خودش توانايي‌اش را مي‌دهد. بعضي وقت‌ها امتحان كردم هواي گرم تابستان كه روزه هم نيستم پاي اين تنور حسابي اذيت مي‌شوم و با خوردن آب و شستن سر و صورتم با آب سرد و استراحت جلوي كولر سعي مي‌كنم مشكلات ناشي از گرما را كم كنم اما در اين ماه رمضان با زبان روزه انگار خدا خودش توانايي‌اش را مي‌دهد و اين گرما را كنار آتش تنور تحمل مي‌كنم.
او در ادامه مي‌افزايد: روزه گرفتن در هواي گرم حسابي سخت است اما لذت دارد. اينكه بداني با تحمل سختي‌ها خدا برايت ثواب بيشتري مي‌نويسد و روزه‌ات رنگ ديگري دارد يك لذت خاصي دارد كه با هيچ چيز نمي‌توان آن را عوض كرد.
روي داربست، زير تيغ آفتاب
يكي از كارگران ساختماني در نزديكي محله ما و درست يك كوچه جلوتر از منزل ما روي داربست و زير تيغ آفتاب مشغول بنايي است. او مي‌گويد: برخي از همكارانم در اين هواي گرم نمي‌توانند روزه بگيرند و بهانه مي‌آورند اما من به خاطر رضاي خدا و ترس از ترك واجبي به نام روزه در اين هواي گرم و با تشنگي و خستگي فراوان روزه‌ام را مي‌گيرم. او مي‌گويد: روزه گرفتن در اين هواي گرم و در كنار كار ساختماني سخت است اما خوب مي‌دانم كه اجرش بيشتر است و خدا به روزه‌داراني كه در گرما روزه مي‌گيرند اجر بيشتري مي‌دهد، براي همين هرگز حاضر نيستم روزه‌ام را بخورم.
اين كارگر ساختماني كه لقمه حلال برايش اهميت فراواني دارد در ادامه مي‌گويد: من مسلمانم و بر هر مسلمان واجب است تا اعمال ديني‌اش را انجام دهد. اينكه مثلاً به بهانه اينكه هوا گرم است يا شغلم سخت است يا شرايط، شرايط سختي است نمي‌توان از گرفتن روزه سر باز زد. او در ادامه مي‌افزايد: لحظه افطار بعد از يك روز خسته کننده كه با خانواده كنار سفره افطار مي‌نشينم احساس خوشايندي دارم، احساسي كه حاضر نيستم آن را با هيچ چيز ديگري در دنيا عوض كنم.
با شنيدن صحبت‌هاي اين كارگر ساختماني ياد حديثي از امام صادق (ع) مي‌افتم كه مي‌فرمايد:«هر كس كه در روز گرم (تابستان) براي رضاي خدا روزه بگيرد و دچار تشنگي شود، خداوند بزرگ هزار فرشته را مي‌گمارد تا چهره او را نوازش دهند و او را (به سعادت دنيا و آخرت) بشارت دهند. هنگامي كه روزه‌دار افطار كرد خداوند بزرگ خطاب به او مي‌فرمايد: چقدر بوي خوبي مي‌دهي و چه روح و نفس پاكي داري، بعد مي‌فرمايد: فرشتگان من شاهد باشيد كه من او را بخشيدم.»
خورشيد حالا به نيمه آسمان رسيده است و آفتاب حسابي داغ است. هنوز هفت هشت ساعت ديگر به افطار مانده است. بعد از چند ساعت گشت‌وگذار در شهر و در هواي گرم حسابي خسته شده‌ام اما با خودم فكر مي‌كنم افرادي كه مشاغل سخت دارند در اين هواي گرم واقعاً روزه‌شان رنگ ديگري دارد. مي‌نشينم توي تاكسي و از شدت خستگي سرم را به شيشه ماشين تكيه مي‌دهم. كنار خيابان بيلبورد بزرگي نصب شده كه حديث نوشته شده روي آن توجهم را به خود جلب مي‌كند. روي بيلبورد فرمايش حضرت رسول اكرم (ص) را نوشته است: «روزه در هواي گرم جهاد است...»
