آرمان شريف
مسجد جامع خرمشهر قلب شهر و قلب تپنده ملت ايران است. اين بنا علاوه بر قدمت تاريخي و ارزش معماري داراي ارزش‌هاي معنوي در مكان و موقعيت قرارگيري خود در اين شهر است. اين مكان جايي است كه ايمان و معنويت رزمندگان معادلات را برهم مي‌زند. مسجد جامع خرمشهر با قدمتي بيش از ۱۲۰ سال نقشي مهم و اثربخش در دوران دفاع مقدس ايفا كرد. اگر اين مسجد در شهر خرمشهر نبود و محلي براي سازماندهي نيروها و اسكان مجروحان نمي‌شد اين شهر در همان روزهاي نخست به اشغال دشمن درمي‌آمد، مسجد خرمشهر با پشتيباني از رزمندگاني كه از شهر دفاع مي‌كردند، در واقع مركز ثقل دفاع جانانه اين شهر بوده است.
به گزارش «جوان» هنگام تهاجم عراق به خرمشهر جوانان زيادي در شهر حضور داشتند كه پايگاه اصلي‌شان مساجد به شمار مي‌رفت. يكي از افراد مهم در جذب جوانان به مسجد و هويت‌بخشي به مسجد جامع خرمشهر شهيد شيخ شريف قنوتي بود. كسي كه حضرت آقا درباره‌اش مي‌فرمايد تا وقتي شريف قنوتي زنده بود خرمشهر سقوط نكرد. مقاومت‌هاي جانانه و خستگي‌ناپذير او براي حفظ مسجد و شهر، متجاوزان را كلافه كرده بود. عراقي‌ها آنقدر از اين شخص كينه داشتند كه يك هفته قبل از سقوط خرمشهر او را مي‌گيرند، مي‌كشند، كاسه سرش را مي‌برند و مغزش را درمي‌آورند. در آخر او را با عمامه‌اش دار مي‌زنند و يك هفته از يكي از تيرهاي چراغ برق آويزان مي‌كنند. مدافعان خرمشهر پس از شهادت شريف قنوتي مسجد را از دست مي‌دهند. مسجد چون محل تجمع و مداواي بيماران و مقاومت مردم بود به نوعي نماد شهر محسوب مي‌شد.
ساعت دو بعدازظهر سوم خرداد سال 61، خرمشهر به طور كامل آزاد شد و پرچم جمهوري اسلامي ايران بر فراز «مسجد جامع» و پل تخريب شده خرمشهر به اهتزاز درآمد. بدين ترتيب اين شهر مقاوم كه پس از ۳۵ روز پايداري و مقاومت در چهارم آبان ۱۳۵۹ به اشغال دشمن درآمده بود، پس از ۵۷۸ روز (۱۹ ماه) اسارت، آزاد شد. خبر آزادي خرمشهر آن چنان شگفت‌آور بود كه سراسر ميهن اسلامي، مردم را به وجد آورد. با اعلام فتح خرمشهر، مردم ايران بسان خانواده‌اي بزرگ كه فرزند از دست رفته خود را بازيافته است، اشك‌هاي شادي و شعف خود را نثار روح شهداي حماسه‌آفرين صحنه‌هاي اين نبرد كردند.
رزمندگان اذان ظهر سوم خرداد را در مسجد جامع اين شهر سر دادند و طنين بانگ الله‌اكبر تمام منطقه را فراگرفت. غروري وصف‌نشدني در وجود تك تك رزمندگان موج زد و به سرتاسر ايران سرايت كرد. به گفته سردار علي فضلي فرمانده وقت تيپ المهدي (عج) شهيد گروسي از رزمندگان لشكر المهدي(عج) اولين اذان را در مسجد جامع خرمشهر سرداد.
سردار سرتيپ دوم سيدنورالله حسيني، درباره اين روز تاريخي مي‌گويد: «در زمان عمليات بيت‌المقدس سردار علي فضلي، فرماندهي تيپ المهدي (عج) را بر عهده داشت و بنده هم به همراه چند نفر از برادران پاسدار و بسيجي در يك گردان و در تيپ امام سجاد (ع) مشغول انجام وظيفه بوديم. در مرحله سوم عمليات محلي كه گردان ما وارد عمليات شد غرب خرمشهر بود به طوري كه بر روي جاده خرمشهر، شلمچه و بصره تسلط كامل داشته و سرانجام بايد به شهرك ولي‌عصر كنار نهر خين مي‌رسيديم. الحمدلله رزمندگان دلاور و سلحشور ايران زمين با شجاعت و جسارت تمام و با درگيري‌هاي سخت اين مسير را طي كرده و به اهداف از قبل تعيين شده رسيدند. با رسيدن گردان به نهر خين، محاصره خرمشهر، كامل و نيروهاي متجاوز بعثي مجبور به تسليم در مقابل قواي اسلام شدند. به هر صورت اولين كساني كه وارد شهر خرمشهر شدند و بر فراز مسجد جامع، پرچم جمهوري اسلامي را به اهتزار درآوردند رزمندگان لشكر المهدي (عج) بودند.»
سردار عليرضا ربيعي از رزمندگان حاضر در عمليات آزادسازي خرمشهر، حضور نيروها در مسجد جامع شهر را چنين توصيف مي‌كند: «يكي از رزمندگان زماني كه خرمشهر به پيروزي رسيد تمام فرماندهان به قرارگاه‌ها آمدند، قرارگاه هاي كربلا، نجف و قدس در آن عمليات شركت داشتند. زماني كه رزمندگان به مسجد جامع خرمشهر رسيدند ما جشن پيروزي گرفتيم. رزمندگان و فرماندهان همديگر را در آغوش مي‌گرفتند و به خاطر اين پيروزي باشكوه به يكديگر تبريك مي‌گفتند. اولين كسي را كه از خوشحال در آغوش گرفتم سردار غلامپور بود كه فرماندهي قرارگاه كربلا را برعهده داشتند.»
