نويسنده: ميترا شهبازي
درحالي اين روزها
حال فرش ايراني خوب نيست و آخرين روزهاي خود را طي مي‌کند که روزگاري طرح و نقش
خوش سنتي آن علاوه بر بازار داخلي، بازار کشورهاي اروپايي هم تسخير کرده بود. بر
همين اساس به گفته مدیرعامل اتحادیه سراسری تعاونی تولیدکنندگان فرش دستباف در
محدوده سال‌هاي 70 حدود 462 هزار نفر به امر فرش بافي اشتغال داشتند و اين آمار رو
به افزايش بود تا اينکه طي چند دهه اخير و بخصوص در دولت يازدهم اين تعداد بافنده
به دليل وجود مشکلات بسيار به 113هزار نفر کاهش يافتند. لازم به ذکر است که تا دی‌ماه
سال91، این شغل، ملی در نظر گرفته مي‌شد و اغلب بافندگان فرش تحت پوشش بیمه قرار داشتند
اما از دی ماه 93 مسئولان دولتي با بهانه نبود بودجه کافي بيمه فرش‌بافان را قطع
کردند تا جايي که 65 هزار نفر از قالیبافان تحت پوشش قبلی از لیست خارج شدند.
علاوه براين بی توجهی
به صنعت فرش دستباف و صنایع دستی طي اين سال‌ها باعث شده که کشورهایی همچون چین با
تقليد از نقشه ايراني، اقدام به تولید فرش دستبافت کنند و بازار جهانی را به دست بگیرند.
در مقابل مسئولان دولتي با بي‌توجهي‌هايشان علاوه بر اينکه نقشه ايراني را ثبت
جهاني نکردند و نسبت به صنايع تبديلي و فرآوري نيز بي‌توجه بودند، شرايط را براي
توليد گران فرش فراهم کردند.
بافندگان فرش چشم
انتظار کمک مسئولان
بنابراين همين
افزايش قيمت‌ها و نبود ناظري براي جلوگيري از آن، دست دلالان را باز گذاشت تا به
صورت سليقه‌اي قيمت‌گذاري کنند و سود ناشي از فرش‌بافي را به جيب خود بذارند. علاوه
بر اين از ديگر معضلات پيش روي فرش‌بافان عدم ثبت نام تجاري کالاي ايراني و بهره‌مندي
از شيوه‌هاي سنتي بازار يابي است که نمي‌گذارد بازار فرش ايراني دوباره رونق يابد.
درحال حاضر هند به عنوان بزرگترين صادر کننده فرش دستبافت، اغلب امور صادرات و
فروش خود را از طريق فضاي مجازي و بهره مندي از تکنولوژي‌هاي روز انجام مي‌دهد اما
مسئولان ما هنوز به همان شيوه‌هاي سنتي و پر هزينه انتقال محصولات به نمايشگاه‌هاي
خارجي اکتفا مي‌کنند.
درحال حاضر مردم استان‌هايي
از قبيل اصفهان، آذربايجان شرقي، آذربايجان غربي، زنجان، يزد، قم و چند منطقه ديگر
در کشور به فرش‌بافي اشتغال دارند و چشم انتظار کمک‌ها و تسهيلات پرداختي از سوي
مسئولان هستند. البته دولت وام براي بافندگان فرش قرار داده است اما بهره آن به
قدري بالاست که نه تنها دردي دوا نمي‌کند بلکه منجر به ورشکستگي بافندگان هم مي‌شود.
تسخير بازار ملي با
فرش خارجي
حالا با اين شرايط
نه تنها مسئولان برنامهاي براي احياي دوباره اين صنعت در کشور ندارند، بلکه براساس
آمار اتاق بازرگانی ،صنایع،معادن و کشاورزی تهران در 10 ماهه سال 95 یک میلیون و
88هزار و 543 دلار و یا 34 میلیارد و 229 میلیون و 294 هزار و 896 ریال واردات فرش
وکف پوش انجام گرفته که بازار داخلي را براي عرضه کالاي ملي تسخير کرده است. محمد حسین
فرهنگی، نماینده مردم تبریز در مجلس شوراي اسلامي در اين راستا مي‌گويد:« بیکاری در
صنعت فرش دستباف جولان مي‌دهد، بنابراين بافندگان به دلیل نبود بازار داخلی و جهانی
روي به کارهای کاذب آورده‌اند.»
عبدالله بهرامی ، مدیرعامل
اتحادیه سراسری تعاونی تولیدکنندگان فرش دستباف
نيز با اشاره به اينکه رونق فرش دستباف در مباحث اشتغال، حاشیه نشینی و مهاجرت
اثرگذار است، بيان مي‌کند:« بنا به آماری که مرکز ملی فرش
ایران ارائه داده است، در حال حاضر یک میلیون بافنده رسمي داریم و اين به اين
معناست که ظرف دو دهه چهار میلیون نفر به طور رسمي شغلشان را از دست داده‌اند.»
البته همانطور که قبل تر گفته شد تعداد بافندگان بيش از اين هست و اين آمار تنها
متعلق به آنهايي است که به صورت رسمي و مستمر فعاليت مي‌کردند.
فریدون احمدی،
نماينده مردم زنجان نيز با اشاره به اينکه برای اشتغالزایی در حوزه صنعت فرش دستباف
و به دست آوردن بازارهای جهانی، دولت باید حمایت بیشتر و بهتری از این صنف داشته باشد،
مي‌گويد:«در چنين شرايطي است که دوباره این صنعت احيا مي‌شود و به دنبال آن هم فرصت
اشتغالزایی و هم فرصت صادرات خوبی برای کشور فراهم مي‌شود.»
عضو هیات رئیسه کمیسیون
صنایع و معادن ادامه مي‌دهد:« در صورت حمايت متوليان و به کاری گیری طرح ها و سلیقه
های جدید در این عرصه می توان به مانند سابق جایگاه مناسب را در بازار جهانی به
دست آورد تا افراد بیکار شده دوباره به کار برگردند.»
